Sporen van een vluchtelingenkamp onder een spoorwegbrug in het 18de arrondissement van Parijs. #BACKTOTHESTREET, door Jeanne Menjoulet op Flickr CC-BY-2.0

Volgens een enquête [fr – alle links] in 2017 vindt 53% van de Franse deelnemers dat het aantal immigranten in hun land te hoog is. Gesteund door de publieke opinie omtrent een strenger immigratiebeleid leggen de Franse president Emmanuel Macron en zijn Minister van Binnenlandse Zaken Gérard Collomb de laatste hand aan hun Asiel- en Immigratiewetsontwerp. De tekst, die hevig bekritiseerd werd door alle partijen, bevindt zich nog in de woelige raadplegingsronde en zal aan de ministerraad worden voorgelegd op 21 februari. ‘Niettegenstaande het debat over het verwelkomen van vluchtelingen, heerst er toch een merkbaar gevoel van ontmoediging’, aldus de krant Le Monde . Het beleidsvoorstel beoogt meer uitgeprocedeerde asielzoekers uit te wijzen en de uitwijzingen ook sneller te laten verlopen. Op die manier zullen geregistreerde asielzoekers kunnen profiteren van een versneld integratieproces.

Deze strengere koers is overigens niet alleen merkbaar in een wetgevingscontext, maar ook in dagelijkse acties. Het politieoptreden  tegen migranten die buiten het asielstelsel vallen en tegen vrijwillige helpers op het terrein is meedogenloos; zo worden tenten opengescheurd [en] in putje winter. Hun optreden lijkt alsmaar onmenselijker te worden, zowel tegen individuele personen en organisaties als tegen een groeiend aantal mensenrechtenactivisten, waarnemers, intellectuelen en de media in het algemeen. De verzetsacties worden omschreven als ‘solidariteitsdelicten’, een term die geen juridische grond heeft maar die steeds meer opduikt in de pers en op sociale media.

Rebelse burgers helpen migranten

Een aantal regio's in Frankrijk hebben een lange traditie van vreemdelingenopvang en hulpverlening. Een van die regio's is de Royavallei , een Franse enclave diep in de Italiaanse Ligurische Alpen, die sinds 2015 voortdurend de krantenkoppen haalde (zie fotocollectie). De bekendste activist, landbouwer Cédric Herrou, biedt in zijn boerderij geregeld onderdak aan migranten die hij langs de kant van de weg oppikt, wat hem intussen een aantal rechtszaken heeft opgeleverd. Zijn Facebookpagina beschrijft zijn leven van dag tot dag, zijn steunnetwerk en zijn stellingname.

[…] Ici dans la roya chaque noir et arrêté, contrôlé, tutoyé.
Les ombres sont devenus des choses, des choses à évacuer.
Ici le droit ne s’applique pas aux ombres.

Par contre, le droit incrimine les résistants, oui je dis résistants, car nous résistons tant bien que mal à la pression policière, aux gardes à vues, aux procès et aux médisances et insultes de certains élus et hauts fonctionnaires.
Depuis deux ans nous sommes victimes et témoins d’une violence d’état. […]

 

[…] Hier in de Roya wordt elke zwarte aangehouden, gecontroleerd en met weinig respect aangesproken. Schaduwen worden dingen die moeten worden gedumpt. De wet geldt hier niet voor schaduwen.

Omgekeerd criminaliseert de wet wel verzetsstrijders – ja, ik zeg verzetsstrijders – want wij verzetten ons zo goed en zo kwaad mogelijk tegen politiedwang, opsluitingen, processen, en tegen laster en beledigingen van bepaalde gemeenteraadsleden en hoge functionarissen. Gedurende twee jaar al zijn wij slachtoffer en getuige van staatsgeweld.

De Roya vallei, Fulvio Spada op Flickr CC BY-SA 2.0

Cédric Herrou is niet de enige actievoerder in Roya. Een procesverslag vermeldt de acties van de 19-jarige Raphaël Faye:

…a pris des SDF Noirs en auto-stop sans leur avoir au préalable demandé leurs papiers. Pour ceci il risque, comme beaucoup d’autres, jusqu’à cinq ans de prison et 30.000 euros d’amende, en vertu de l’article L622-1, qui met en garde « toute personne qui aura, par aide directe ou indirecte, facilité ou tenté de faciliter l'entrée, la circulation ou le séjour irréguliers, d'un étranger en France ».

… heeft enkele dakloze zwarte lifters opgepikt zonder eerst hun identiteitsbewijs te vragen. Zoals vele anderen riskeert hij een gevangenisstraf van 5 jaar en een boete van 30.000 euro volgens artikel L622-1, dat zegt dat ‘elke persoon die, rechtstreeks of onrechtstreeks, de toegang, het verkeer of het illegale verblijf van een vreemdeling in Frankrijk vergemakkelijkt of probeert te vergemakkelijken’ een officiële waarschuwing krijgt.

Roya citoyenne is een organisatie van inwoners van de vallei, oorspronkelijk bedoeld om de sociale cohesie van de regio te bevorderen, maar waarvan de focus inmiddels verlegd is naar de verdediging van mensenrechten.

In de streek van Briançon, aan de Col de l'Échellebergpas, die Frankrijk met Italië verbindt, gaan plaatselijke vrijwilligers van de organisatie Tous Migrants  ‘s nachts de straat op om hulp te bieden aan migranten die niet uitgerust zijn voor het barre weer. Deze migranten proberen de berg te voet over te steken om zo de politiepatrouilles te vermijden die hen opsporen en escorteren naar de nabijgelegen grens. Men schat dat ongeveer 40 van die vrijwilligers reeds werden opgepakt door de politie.

Pour l’heure, aucun décès n’a été constaté sur place, « un petit miracle ». Mais ce sont plus de 300 personnes qui ont été évacuées vers les urgences de l’hôpital à leur arrivée à Briançon, selon les chiffres communiqués par Tous Migrants. Deux personnes ont du être amputées l’année dernière, victimes d’hypothermie, tandis que deux autres ont été grièvement blessés suite à une chute dans le ravin en tentant d’échapper à un contrôle policier, en août 2017.

Momenteel zijn er nog geen doden gevallen, een klein mirakel. Toch was, volgens cijfers van Tous Migrants, voor meer dan 300 mensen dringende ziekenhuiszorg nodig na hun aankomst in Briançon. Het afgelopen jaar ondergingen twee mensen amputaties vanwege hypothermie, en in augustus 2017 liepen twee anderen ernstige kwetsuren op nadat ze, in een poging politiecontrole te ontwijken, in een ravijn vielen.

 

In Nice zal Martine Landry , een activiste van Amnesty International, worden berecht op 14 februari [intussen is het proces uitgesteld]:

pour « avoir facilité l’entrée de deux mineurs étrangers en situation irrégulière […], en ayant pris en charge et convoyé pédestrement ces deux mineurs du poste frontière côté Italie [Vintimille] au poste frontière côté France [Menton] ».

wegens “hulp bieden aan twee minderjarige, illegale migranten om het land binnen te komen […] door hen te voet te escorteren vanaf de grensovergang van de Italiaanse kant in Vintimille naar de Franse grenspost in Menton”.

En ten slotte moeten we het engagement en de daaropvolgende reeks processen van Houssam El-Assimi  (van de Le Monde website) vermelden:

Pilier du collectif de soutien “La Chapelle Debout” […] Houssam El-Assimi, lui, a développé un engagement multiforme : il traduit de l’arabe au français pour les demandes d’asile, rend des visites dans les centres de rétention, constitue des dossiers pour éviter les renvois vers les pays en guerre, etc.[…] Cette fois, il comparaît pour « violences volontaires sur personne dépositaire de l’autorité publique, rébellion, à Paris, le 30 septembre 2016 »…Ce jour-là, alors que les policiers opèrent un contrôle d’identité de migrants, le militant court d’un groupe à l’autre leur conseillant de s’enfuir. Après, les versions diffèrent. Houssam El-Assimi est accusé d’avoir été violent envers un policier. Lui nie. « C’est moi qui ai eu trois jours d’ITT [incapacité temporaire de travail] et me retrouve accusé de violence et de rébellion », déplore-t-il.

Houssam El-Assimi is de spil van de steungroep ‘La Chapelle Debout’ […], zijn engagement is veelzijdig: hij vertaalt asielaanvragen van het Arabisch naar het Frans, bezoekt opvangcentra, stelt dossiers samen om te beletten dat mensen worden uitgewezen naar oorlogsgebied, etc. […] Deze keer verschijnt hij voor het hof wegens “opzettelijk geweld en verzet tegen een ordehandhaver in Parijs op 30 september 2016″ … Die dag, tijdens een identiteitscontrole door agenten, liep de activist van de ene groep migranten naar de andere en raadde hen aan te vluchten. Achteraf zijn er verschillende versies van het gebeuren. Houssam El-Assami wordt beschuldigd van agressie tegen een politieagent. Hij ontkent. ‘Ik ben degene die drie dagen werkonbekwaam was en toch word ik beschuldigd van geweld en verzet’.

Verontwaardiging overspoelt sociale media

Het Twitteraccount Délit de Solidarité [Solidariteitsdelict] @Del_solidaires werd in februari 2017 aangemaakt om deze gevallen toe te lichten. Zoekbewerkingen voor ‘délit  de solidarité’ op Twitter leveren een vloedgolf van reacties op:

Dites donc @EmmanuelMacron c’est un peu moche de faire injonction aux Français de se demander ce qu’ils peuvent faire pour la France, puis de les attaquer en justice parce qu’ils sauvent son honneur.#migrants #DelitDeSolidarite https://t.co/wRpiSxHJ3y

— PCatalan (@PierreC) 8 janvier 2018

Wauw @Emmanuel Macron , het is wel een beetje smerig bevelschriften uit te vaardigen tegen Franse burgers die zich afvragen wat ze voor Frankrijk kunnen doen, en ze dan voor het gerecht te dagen omdat ze de eer van Frankrijk hooghouden. #migrants #DelitDeSolidarite https://t.co/wRpiSxHJ3y

—PCatalan (@PierreC) 8 januari 2018

Uit het satirische driemaandelijkse tijdschrift Fakir :

“Délit de solidarité”, délicieux oxymore.
On sent qu'ils n'ont pas osé écrire “délit d'humanité”. https://t.co/cVnvjn8CO1

— Journal Fakir (@Fakir_) 8 janvier 2018

‘Solidariteitsdelicten’, een heerlijk oxymoron. Je krijgt de indruk dat ze niet durfden te schrijven ‘misdaden tegen de menselijkheid’.  https://t.co/cVnvjn8CO1

—Fakir magazine (@Fakir_) 8 januari 2018

Vanwege liefdadigheidsinstituten: Vincent De Coninck, van Secours Catholique [Katholieke hulporganisatie] in Calais :

il y a des unes qui disent autant qu'un article de fond. pic.twitter.com/f6KccV67ns

— De Coninck (@VDeConinckSCCF) 11 janvier 2018

Sommige voorpagina's zeggen net zoveel als het artikel in kwestie. pic.twitter.com/f6KccV67ns

— De Coninck (@VDeConinckSCCF)11 januari 2018

Econoom Maxime Combes wijst op de inconsistentie tussen Emmanuel Macrons woorden en daden:

Make Our Blabla Great Again, épisode 2953 bis

La réalité @EmmanuelMacron c'est
✅ mineurs abandonnés en montagne au col de l'Echelle
✅ mineurs enfermés en centre de rétention
✅ migrants gazés et privés d'eau
✅ tentes lacérées
✅ bénévoles poursuivis pour délit de solidarité pic.twitter.com/THlUZ68v2G

— Maxime Combes (@MaximCombes) 11 janvier 2018

Maak Ons Gebazel Weer Groot, episode 2953a

In de wereld van @EmmanuelMacron  worden

✅ minderjarigen achtergelaten in de bergen van de Col de l'Échelle;
✅minderjarigen opgesloten in detentiecentra;
✅ migranten met traangas bestookt en zonder water gezet;
✅ tenten verscheurd;
✅ vrijwilligers aangehouden voor solidariteitsmisdaden. pic.twitter.com/THlUZ68v2G

— Maxime Combes (@MaximCombes) 11 januari 2018

Van de burgemeester van Grenoble, een stad dicht bij de Col de l'Échelle:

[coup de gueule] Les #migrants risquent leur peau entre la #France et l’#Italie ! M. le président @EmmanuelMacron cessez d'avoir peur : aucun mur ne sera assez haut pour arrêter un Homme qui veut vivre. Le siècle des migrations a commencé : innovons ! ➡️ https://t.co/XFFguQjBXdpic.twitter.com/KKZyl2Cp6d

— Éric Piolle (@EricPiolle) 11 janvier 2018

[tirade] De #migrants riskeren hun leven tussen #Frankrijk en #Italië ! Meneer de president, @EmmanuelMacron, wees niet bang: geen enkele muur zal hoog genoeg zijn om een mens die wil leven tegen te houden. De eeuw van migratie is begonnen: we moeten nieuwe paden inslaan! ➡️ https://t.co/XFFguQjBXdpic.twitter.com/KKZyl2Cp6d

— Éric Piolle (@EricPiolle) 11 januari 2018

Sommige migranten die asiel kregen hebben hun verhalen gedeeld op de site Réfugiés Bienvenue [welkom vluchtelingen]. In Parijs zijn er  tekenklassen opgezet door de organisatie Dessins sans Papiers [Illegale Tekeningen], zo kunnen deelnemers hun trajecten delen. De tekeningen worden tentoongesteld of verzameld in boeken.