‘Een opschorting tussen strijdige toestanden creëren': interview met kunstenares Parastou Forouhar

Parastou Forouhar, Water Mark, hommage aan de verdrinkende vluchtelingen, 2015. ‘Dit werk werd gemaakt in het kader van het artist-in-residence programma van het Brodsky Center, Rutgers University, in samenwerking met Anne McKeown en Randy Hemminghaus, meesters papier- en drukkunst aan het Brodsky Center.’ Afbeelding met dank aan de kunstenares.
De in Duitsland wonende Iraans-Duitse kunstenares Parastou Forouhar is bekend door haar hoogstaande kunstwerken die ‘de synchroniciteit van harmonie en schoonheid belichamen waaraan andere lagen zijn toegevoegd waaruit geweld en een gevoel van onveiligheid en beknelling spreekt.’
In haar werk, wezenlijk autobiografisch, maakt de kunstenares gebruik van een breed scala aan media waaronder installaties, animaties, digitale tekeningen en fotografie.
Forouhar verliet Iran in 1991 en vestigde zich in Duitsland waar ze haar postgraduaat in de kunst behaalde. Haar werk werd geëxposeerd in galerieën en musea in Iran, Duitsland, Australië en New York en behoort tot de permanente collecties van het Duitse Parlement in Berlijn en het British Museum in Londen.
Forouhar is docent beeldende kunst aan de Mainz Academy of Fine Arts in Duitsland. Haar werk was te zien op de groepstentoonstelling van Iraanse vrouwelijke kunstenaars A Bridge Between You and Everything onder curatorschap van de beroemde fotografe Shirin Neshat in de High Line Nine galerie in New York (7-14 november 2019).
Hieronder volgen fragmenten van mijn interview met Forouhar:

Parastou Forouhar, The Eyes, 2018. Image courtesy of the artist.
Omid Memarian: Jouw collectie The Eyes roept beelden op van een politiestaat en politieke onderdrukking. Tegelijkertijd laten de gebogen lijnen, de terugkerende symbolen en het gebruik van zwart en wit een harmonie en rust zien die botst met de betekenis die het werk uitdraagt. Voor mij als toeschouwer, voelde dat als schokkend. Iran houdt je het meest bezig, maar dit verhaal lijkt universeel te zijn. Hoe is deze collectie ontstaan?
Parastou Forouhar: Je noemde iets wat ik fundamenteel acht in veel van mijn werk. Tegengestelde percepties die met elkaar concurreren – de synchroniciteit van harmonie en schoonheid, die op het eerste gezicht evident is in de patronen en hun accumulatie, terwijl andere lagen geweld en een gevoel van onveiligheid en beknelling tonen. De meeste van die laatste lagen komen pas in tweede instantie naar voren. Door de toeschouwer in een kunstwerk te betrekken, probeer ik te laten zien hoe we dingen bekijken en zien. Ik wil de toeschouwer overhalen om aandachtiger te kijken. Zoals je al zei, maakt deze polariteit en tegenstelling in perceptie, of concurrentie van tegengestelde fenomenen, deel uit van de menselijke/sociale conditie. Je ziet hoe dit zich in Iran manifesteert, maar het is niet beperkt tot een enkele maatschappij. Het is, zoals je zei, een universeel verhaal.
Toen ik aan de collectie The Eyes werkte, een van mijn laatste kunstwerken, verkeerde ik in een diepe crisis. Er zijn maatschappelijke crises die ons aanstaren en wij lijken verlamd van angst te zijn, niet in staat om ze te overwinnen. Deze collectie is misschien, in de eerste plaats, ontstaan uit de psychologische en emotionele crises die ik heb doorstaan, vanwege het voortdurend geweld en de onderdrukking in Iran, de maatschappelijke ineenstorting als gevolg van de verschillende oorlogen in het Midden-Oosten, de toenemende confrontaties met “de ander” en het fascisme in Europa, waar ik werk en woon, of het hardvochtige geweld tegen asielzoekers hier en daar.

Parastou Forouhar, RED IS MY NAME GREEN IS MY NAME III, 2015. Digitale tekening op Photo Rag, 80 x 80 cm. Afbeelding met dank aan de kunstenares.
OM: Politiek, geweld, discriminatie, ongelijkheid en pijn zijn belangrijke thema's in je werk, waaronder The Eyes, Water Mark en Red is my name. Soms zijn ze duidelijk waarneembaar en soms moet je meer moeite doen om het verband te zien tussen de verschillende symbolen en elementen. Waarom heb je deze harmonie gecreëerd in jouw repetitieve symbolen?
PF: Iedere kunstenaar werkt met ervaringen uit zijn of haar leven. Persoonlijke gevoelens en manieren van begrip worden gevormd door ervaringen. Ik ben opgegroeid in een gezin en een groep mensen wiens belangrijkste zorg in het leven was om voor vrijheid en rechtvaardigheid te vechten onder de dictatuur van Mohammad Reza Pahlavi, de tweede sjah in de Pahlavidynastie. Mijn vader en moeder en veel van de mensen rondom mij hebben een deel van hun leven doorgebracht als politieke gevangenen. In mijn jeugd maakte ik de Iraanse revolutie mee en de oorlog tussen Iran en Irak. Er was gewelddadige onderdrukking van politieke tegenstanders door de Iraanse regering, gevolgd door migratie en verdrijving uit mijn thuisland. Deze levensomstandigheden hebben mijn menselijke emoties gevormd en zo is mijn kunst ontstaan. Mijn artistieke vormentaal is gebaseerd op ornamenten en patronen die ik in de loop der jaren heb opgepikt. Ik heb ze geprobeerd te gebruiken om uitdrukking te geven aan mijn kunst. Door die ornamentele structuur kan ik een mengeling van zichtbare en verborgen betekenissen laten zien, om schoonheid te creëren, balans en harmonie met details die je het gevoel geven opgesloten te zijn in een georganiseerde onrust en chaos. Ik probeer het potentieel voor een opschorting tussen strijdige toestanden te creëren, waarbij toeschouwers emotioneel en psychologisch worden betrokken en die aanleiding geeft tot het stellen van vragen. Technisch gezien zijn veel van deze werken digitaal gemaakt en gedrukt met ruim gebruik van computerprogramma's.

Parastou Forouhar, Written Room. Foto: Marc Domage. Afbeelding met dank aan de kunstenares.
OM: Veel van je kunstwerken zijn ruimtelijk. In plaats van ingelijst en opgehangen aan muren van galerieën, nemen ze de hele ruimte in beslag, zodat de toeschouwer een gemeenschappelijke ervaring beleeft.
PF: Je kunt een complexere en compactere verbinding maken als het publiek in een kunstvorm wordt ondergedompeld, in plaats van dat je er frontaal mee wordt geconfronteerd. Ik zie dat dit aspect in harmonie is met mijn werk. Deze plaats-specifieke kunstwerken nemen de ruimte over en transformeren deze. Als migrant is ruimte voor mij altijd een uitdagend element geweest. Ik denk dat het verlangen om de ruimte te transformeren, tot op een bepaalde hoogte, gerelateerd is aan de ervaring van immigratie en de strijd om je eigen ruimte te openen. Ik denk dat je sporen van deze speciale werken kunt zien toen ik als kunstenaar begon na het voltooien van mijn studie in Duitsland in het midden van de jaren negentig. Ik denk dat Written Room [nl] mijn eerste werk is dat dit speciale kenmerk heeft. Het werd in 1999 voor het eerst gepresenteerd en een paar maanden geleden opnieuw tentoongesteld. Het is mijn werk dat het meest is geëxposeerd.

Parastou Forouhar, four-part photographic work Friday. Image courtesy of the artist.
OM: Je ouders werden in 1988 in Iran vermoord door agenten van de veiligheidsdienst van de Iraanse regering. Sindsdien heb je gevochten voor gerechtigheid en het verantwoordelijk stellen voor deze politieke misdaden. Je probeert de herinnering aan je ouders levend te houden. Hoe heeft dit invloed gehad op je artistieke activiteiten?
PF: De politieke moord op mijn ouders heeft me zonder twijfel beladen met een zware last die ik altijd bij me zal dragen. Dit zijn tragedies die nooit weer bij je weggaan. Ik heb altijd geprobeerd om me als mens niet te laten vernietigen door deze tragedie en op maatschappelijk verantwoordelijke wijze te reageren. Door de jaren heb ik verwanten van andere slachtoffers van politieke misdaden in Iran bijgestaan om gerechtigheid te zoeken en een cultuur van herinnering te ontwikkelen. Ik ben ongetwijfeld meer gepolitiseerd en de invloed hiervan is zichtbaar in mijn werk. Tegelijkertijd heb ik altijd geprobeerd om het verschil tussen politiek en kunst in het oog te houden en ervoor gewaakt dit op positieve of negatieve manier uit te buiten.

Dariush en Parvaneh Forouhar werden op brute wijze vermoord in hun woning in Zuid-Teheran 22 november 1998. Dariush, 70 jaar, werd 11 keer gestoken. Zijn twaalf jaar jongere vrouw werd 24 keer gestoken. Afbeelding met dank aan de kunstenares.
OM: Je reist regelmatig heen en weer tussen Iran en Duitsland en andere landen. Wat voor invloed heeft dertig jaar leven, cultuur en reizen in het Westen op jouw identiteit gehad?
PF: Ik heb nu meer dan de helft van mijn leven in Duitsland gewoond. De tweede helft van mijn leven heeft mijn professionele carrière dusdanig gevormd dat wanneer ik over mijn kunst spreek, ik vertrouw op Duits als mijn eerste taal. In Duitsland en andere landen wordt ik geïntroduceerd als Duits-Iraanse kunstenares. Ik zie mezelf als een migrant die tot verschillende culturen behoort. Ik wordt aangetrokken tot de tussenliggende ruimtes. Door deze achtergrond en levenservaring is mijn identiteit een proces dat door veel zaken wordt beïnvloed. Het is levendig en fluïde, niet onwrikbaar of star.
Categorieën

Start een discussie
Categorieën
Topartikelen uit de hele wereld
Vertalen voor Global Voices
Archief per maand
- maart 2021 3 artikelen
- februari 2021 14 artikelen
- januari 2021 18 artikelen
- december 2020 12 artikelen
- november 2020 13 artikelen
- oktober 2020 19 artikelen
- september 2020 16 artikelen
- augustus 2020 15 artikelen
- juli 2020 9 artikelen
- juni 2020 17 artikelen
- mei 2020 18 artikelen
- april 2020 20 artikelen
- maart 2020 9 artikelen
- februari 2020 5 artikelen
- januari 2020 7 artikelen
- december 2019 8 artikelen
- november 2019 5 artikelen
- oktober 2019 2 artikelen
- september 2019 9 artikelen
- augustus 2019 8 artikelen
- juli 2019 2 artikelen
- juni 2019 4 artikelen
- mei 2019 2 artikelen
- april 2019 5 artikelen
- maart 2019 9 artikelen
- februari 2019 2 artikelen
- januari 2019 6 artikelen
- december 2018 3 artikelen
- november 2018 6 artikelen
- oktober 2018 8 artikelen
- september 2018 4 artikelen
- augustus 2018 3 artikelen
- juli 2018 4 artikelen
- juni 2018 1 artikel
- mei 2018 1 artikel
- april 2018 2 artikelen
- maart 2018 4 artikelen
- februari 2018 9 artikelen
- januari 2018 10 artikelen
- december 2017 4 artikelen
- november 2017 4 artikelen
- oktober 2017 2 artikelen
- september 2017 8 artikelen
- augustus 2017 7 artikelen
- juli 2017 9 artikelen
- juni 2017 8 artikelen
- mei 2017 10 artikelen
- april 2017 3 artikelen
- maart 2017 9 artikelen
- februari 2017 13 artikelen
- januari 2017 12 artikelen
- december 2016 5 artikelen
- november 2016 17 artikelen
- oktober 2016 9 artikelen
- september 2016 10 artikelen
- augustus 2016 11 artikelen
- juli 2016 8 artikelen
- juni 2016 10 artikelen
- mei 2016 7 artikelen
- april 2016 10 artikelen
- maart 2016 4 artikelen
- februari 2016 9 artikelen
- januari 2016 5 artikelen
- december 2015 4 artikelen
- november 2015 6 artikelen
- oktober 2015 12 artikelen
- september 2015 12 artikelen
- augustus 2015 9 artikelen
- juli 2015 9 artikelen
- juni 2015 13 artikelen
- mei 2015 14 artikelen
- april 2015 14 artikelen
- maart 2015 22 artikelen
- februari 2015 11 artikelen
- januari 2015 19 artikelen
- december 2014 9 artikelen
- november 2014 10 artikelen
- oktober 2014 8 artikelen
- september 2014 12 artikelen
- augustus 2014 2 artikelen
- juli 2014 2 artikelen
- juni 2014 5 artikelen
- mei 2014 5 artikelen
- april 2014 4 artikelen
- maart 2014 8 artikelen
- februari 2014 8 artikelen
- januari 2014 12 artikelen
- december 2013 12 artikelen
- november 2013 24 artikelen
- oktober 2013 46 artikelen
- september 2013 18 artikelen
- augustus 2013 9 artikelen
- juli 2013 8 artikelen
- juni 2013 9 artikelen
- mei 2013 8 artikelen
- april 2013 13 artikelen
- maart 2013 9 artikelen
- februari 2013 12 artikelen
- januari 2013 17 artikelen
- december 2012 7 artikelen
- november 2012 16 artikelen
- oktober 2012 14 artikelen
- september 2012 3 artikelen
- augustus 2012 13 artikelen
- juli 2012 11 artikelen
- juni 2012 11 artikelen
- mei 2012 15 artikelen
- april 2012 18 artikelen
- maart 2012 15 artikelen
- februari 2012 18 artikelen
- januari 2012 17 artikelen
- december 2011 16 artikelen
- november 2011 15 artikelen
- oktober 2011 15 artikelen
- september 2011 19 artikelen
- augustus 2011 17 artikelen
- juli 2011 15 artikelen
- juni 2011 15 artikelen
- mei 2011 15 artikelen
- april 2011 16 artikelen
- maart 2011 26 artikelen
- februari 2011 36 artikelen
- januari 2011 37 artikelen
- december 2010 19 artikelen
- november 2010 22 artikelen
- oktober 2010 18 artikelen
- september 2010 18 artikelen
- augustus 2010 15 artikelen
- juli 2010 16 artikelen
- juni 2010 24 artikelen
- mei 2010 23 artikelen
- april 2010 24 artikelen
- maart 2010 20 artikelen
- februari 2010 16 artikelen
- januari 2010 22 artikelen
- december 2009 18 artikelen
- november 2009 18 artikelen
- oktober 2009 15 artikelen
- september 2009 19 artikelen
- augustus 2009 16 artikelen
- juli 2009 23 artikelen
- juni 2009 27 artikelen
- mei 2009 22 artikelen
- april 2009 20 artikelen
- maart 2009 23 artikelen
- februari 2009 15 artikelen
- januari 2009 9 artikelen