Een Ugandese vrouw dacht te gaan lesgeven in Koeweit. Ze werd het slachtoffer van mensenhandel.

De Ugandese lerares Prudence Nandaula nam een job aan in Koeweit maar kwam bedrogen uit. Ze dacht er les te kunnen geven, maar moest aan de slag als huishoudhulp. Credit: Jasmine Garsd

Dit verhaal van Jasmine Garsd en Andrea Crossan verscheen oorspronkelijk in PRI.org op 25 mei 2017. Het wordt hier opnieuw gepubliceerd als deel van een partnerschap tussen PRI en Global Voices.

Wereldwijd worden er meer dan ooit arbeidskrachten geïmporteerd. Volgens de VN [Engels – alle links] hebben meer dan 244 miljoen mensen hun thuisland verlaten op zoek naar een beter leven. Voor vrouwen betekent dat heel vaak jobs in de kinderzorg en de dienstensector. Maar waar ze voor intekenen, is dikwijls niet wat ze krijgen.

In deze video vraagt een doodsbenauwd Ugandees meisje met een blauwe hoofddoek om haar ouders te contacteren. Ze zegt dat ze ziek is en dat ze niet naar huis mag komen.

Niemand weet waar de video werd opgenomen – men gaat ervan uit ergens in een Arabisch land.

De video lokte grote verontwaardiging uit in Uganda. Toch zou het ons niet mogen verbazen. Als we aan slavernij denken, denken we aan de historische handel van Afrika naar Amerika. Maar de slavenhandel naar het Midden-Oosten bestaat ook al eeuwen. Op dit ogenblik is het zelfs een bloeiende business.

Uganda heeft een van de jongste bevolkingen ter wereld. Nagenoeg 80 percent van de inwoners is jonger dan 30. De meesten zijn werkloos.

Prudence Nandaula had een job als leerkracht in Masaka, een stad in centraal Uganda. Ze verdiende ongeveer $160 in de maand – dat is behoorlijk goed naar Ugandese normen, genoeg om de huur te betalen, haar zoon naar school te laten gaan en zelfs om een dienstmeisje te kunnen hebben.

En toch was ze in de wolken toen de kans op een onderwijsopdracht in Koeweit zich voordeed.

“Ik was zo opgewonden. Ik dacht dat ik met wat ik zou verdienen mijn jongen zou kunnen grootbrengen.”

Een vriend van haar broer had haar verteld dat het een echte buitenkans was.

“Er wordt je verteld dat je kost en inwoon krijgt. Spaar en kom terug en doe iets belangrijks.”

De meeste Ugandese meisjes worden gerekruteerd door vrienden en verwanten”, zegt Mayambala Wafrika, voorzitter van de campagne voor Gerechtigheid voor Afrikaanse Arbeiders.

Wafrika legt uit hoe alles gewoonlijk begint: een vriend van een ver familielid of van een maat of van een kennis pikt je uit op de sociale media.

Toen Nandaula aankwam in Koeweit ging alles heel vlug. De familie waar ze verbleef nam haar paspoort af en vertelde haar dat ze kon beginnen poetsen. Op dat moment begon het Nandaula te dagen: Ze was geen leerkracht maar meid in een vreemd land geworden. Tegen haar wil.

“Ik dacht: ‘Lieve help. Thuis had ik zelf een werkster, en nu werk ik in het huis van een ander.'”

Toch hield ze het een paar maanden vol. Maar de familie was verbaal agressief. Nandaula zegt dat ze zag hoe andere vrouwen die er werkten, fysiek mishandeld werden en ze vertelde haar werkgevers dat ze wilde vertrekken.

“Waarop zij dan weer: ‘Nee, je kan niet vertrekken, je moet je contract nakomen.’ Ze hebben het over een contract dat ik niet eens getekend heb.”

Doorgaans betaalt een Koeweitse familie een rekruteringsagentschap tot $4000 voor een huishoudhulp, met een contract van 2 jaar. Een lokale ronselaar in Uganda kan $500 per meisje krijgen. Iedereen werd betaald – behalve Nandaula.

Ze verdiende zelfs nog minder dan wat ze thuis had. En ze zat klem. Zelfs al zijn er ongeveer 100 000 Ugandezen die in het Midden-Oosten werken, er is slechts één ambassade – in Saudi-Arabië.

“Ze krijgen deze meisjes en ze behandelen hen als slaven”, zegt Wafrika.

Hij zegt dat de rekruteringsagentschappen de meisjes keuren op dezelfde manier als de slavenhandelaars dat deden –  meer dan een eeuw geleden.

“Iemand komt op je af, bekijkt je, controleert je lengte, je gewicht, je huidskleur … en bepaalt of je het geld dat hij gaat betalen waard bent.”

Ze worden gerekruteerd omdat de meeste Ugandezen Engels spreken, in tegenstelling tot vrouwen uit andere sub-Sahara landen.

Door een gelukkig toeval veranderde Nandaula's lot. De familie bij wie ze werkte had op een dag een andere familie uitgenodigd voor een etentje. Die vrienden brachten hun eigen hulp mee, ook een Ugandese. Nandaula zegt dat het eigenlijk wordt ontmoedigd dat dienstmeisjes met elkaar  praten, maar ze geraakten toch aan de praat en Nandaula vertelde de vrouw over haar mishandeling.

De vrouw moedigde haar aan om er vandoor te gaan, wat ze ook deed. Op een morgen, terwijl de familie sliep, verliet Nandaula stilletjes het huis.

Haar odyssee was echter nog lang niet ten einde. Zo gauw ze het pand verlaten had werd haar arbeidsvisum ingetrokken. Nandaula gaf zich aan bij de politie en zat drie weken in de gevangenis, wachtend op haar deportatie. Zij had geluk – sommige meisjes zitten maanden in de cel. Een kennis slaagde erin haar paspoort terug te krijgen van haar baas die overigens razend was. Maar zoals het haar verging gaat het gewoonlijk niet.

De Ugandese ambassade in Saudi-Arabië moet dikwijls bemiddelen.

Nandaula slaagde erin terug te keren naar Uganda. Ze geeft opnieuw les en verdient genoeg om rond te komen. Het afgelopen jaar ging de economie in Uganda echter bergaf. Iedereen moet de buikriem aanspannen. Ze zegt dat ze haar geluk misschien nog eens zal proberen in het Midden-Oosten, maar dat ze dan veel voorzichtiger zal zijn.

“Ik kan niet zeggen dat ik nooit terugga. Als het systeem ginder verandert, zal ik vrij zijn om terug te gaan.”

Mensenrechtenactivist Wafrika wil ook een paar veranderingen zien, te beginnen met een verbod op Ugandese huishoudhulpen in het Midden-Oosten. Volgens hem heeft Uganda genoeg opgeleide professionelen die het kan uitsturen. Ook wil hij dat meisjes zoals Prudence op de hoogte gebracht worden van de risico's die werken in het buitenland met zich meebrengen. En als ze toch besluiten te vertrekken, dan moeten er regeringsvertegenwoordigers zijn in elk land.

Het antwoord van de regering op de protesten tegen de mishandeling van vrouwen door hun werkgevers bestond erin Ugandezen te verbieden naar Saudi-Arabië te reizen om er te werken als dienstmeid.

Wafrika zegt dat de regering ook een noodfonds zou moeten hebben waarop Ugandezen een beroep kunnen doen wanneer ze in moeilijkheden geraken met hun werk in het buitenland.

“Toegegeven, dat is een hele opdracht voor een land dat zo arm is, maar,” zegt Wafrika, “als het Ugandese bestuur die meisjes niet beschermt, wie dan wel?”

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.