Protest tegen de Executive Order on Immigration in Boston. FOTO: little celería via Instagram. Gebruikt met toestemming.

Afgelopen vrijdagmiddag, toen de inkt op het inmiddels beruchte Executive Order on Immigration [en], het presidentiële decreet over immigratie- en vluchtelingenstop, misschien nog maar nauwelijks was opgedroogd, keek een groep mensen in een collegezaal op de universiteit van West-Indië (UWI) in de Republiek Trinidad en Tobago, naar de eerste aflevering van de Braziliaanse Netflix-serie 3%.

In de serie wordt een dystopische toekomst geschetst waarin jonge mensen aan een aantal tests worden onderworpen die “Het Proces” wordt genoemd. In dit assessment wordt vastgesteld of ze worden toegelaten op Offshore, een paradijselijk eiland, waar slechts 3% van de kandidaten binnenkomt. In een aflevering van de Netflix-serie worden de kandidaten onderworpen aan een vernederend verhoor. In de daarop volgende discussie zei een studente dat het haar deed denken aan haar bezoek aan de Amerikaanse ambassade in Port of Spain. In de collegezaal klonk instemmend gemompel, waaronder dat van mij. Ik herinner me een gebeurtenis, in de vroege jaren van G.W. Bush, waarbij mijn oude Honda Civic het begaf in een zijstraat vlakbij genoemde ambassade. Terwijl ik bezig was om de motor weer aan de praat te krijgen, doemden er uit het niets twee zwaar bewapende Amerikaanse Mariniers voor me op die tegen mij (duidelijk een zelfmoordterrorist) schreeuwden: “Verroer je niet!” En dat was buiten het ambassadegebouw. Binnenin, in de consulaire afdeling, is de sfeer bijna even angstaanjagend.

Een aspect van het drama rondom het immigratiedecreet dat mij bijzonder heeft getroffen, is de misplaatste gedachte dat het gemakkelijk zou zijn om legaal Amerika binnen te komen. In werkelijkheid is het bepaald geen sinecure. De honderden legale bezoekers die bij de Amerikaanse vliegvelden werden weggestuurd als gevolg van het immigratiedecreet, hebben allemaal een zeer streng, zenuwslopend verhoor ondergaan voordat ze hun reisdocumenten kregen. Voor vluchtelingen is de procedure, zoals bekend [en – alle links], nog veel strenger.

Het moge duidelijk zijn dat, gezien de populaire bestemming van Amerika, het niet eenvoudig is om een Amerikaans visum te bemachtigen. Maar als Amerikaans inwoner of afkomstig uit een van de landen komt die op de lijst van het US Visa Waiver Program staan, heb je het misschien nog niet vanuit dit gezichtspunt bekeken. Zelfs niet als je toevallig een journalist bent die deze kwestie covert. Afhankelijk van hun reisdoel, zullen velen misschien in hun hele leven nooit een visum aanvragen. Om te begrijpen wat mensen moeten doorstaan om legaal de Verenigde Staten binnen te komen, is het belangrijk om de overkill aan maatregelen van dit immigratiedecreet te zien.

Amerika heeft, zoals ieder soeverein land, natuurlijk het volste recht om toezicht te houden en zijn grenzen te beveiligen. Maar zoals Ron Nixon gisteren in de New York Times zei, is er al een solide controlesysteem en antecedentenonderzoek die legale immigranten moeten ondergaan, lang voordat ze ooit voet op Amerikaanse bodem zetten. Alleen de visumaanvraagprocedure is al een moeizaam proces. Visumaanvragers moeten stapels papieren overleggen, waaronder bankafschriften, verklaringen omtrent gedrag en bewijzen van “hechte banden met het thuisland” zoals huwelijksakten en eigendomspapieren, hetgeen betekent dat jonge, ongehuwde personen vanaf het begin worden benadeeld. Daarna volgt het uitvoerige verhoor door een consulaire ambtenaar. Visums worden, op velerlei gronden, regelmatig afgewezen en de US$160 proceskosten – in veel landen een groot deel van een gemiddeld inkomen – worden door de Amerikaanse ambassade niet vergoedt.

Bij aankomst in de Verenigde Staten wordt zelfs een tamelijk onomstreden reizigster zoals ik – een inwoonster uit de Republiek Trinidad en Tobago met een “christelijk-klinkende” naam, die de leeftijd van de gemiddelde drugskoerier al lang gepasseerd is – zo nu en dan onderworpen aan merkwaardige vraaggesprekken van de Amerikaanse immigratiedienst. “Wie ken je in Nederland?”, werd mij gevraagd toen ik via Miami op doorreis was naar Europa. Alsof iemand kennen in een land een voorwaarde is om er naar toe te reizen. Ik huiver bij de gedachte aan de vragen die worden gesteld aan inwoners van de landen die in het uitvoeringsbesluit worden genoemd.

De mensen die afgelopen weekend vanwege volstrekt legitieme redenen Amerika wilden binnenkomen en wiens levens door het immigratiedecreet binnenste buiten werden gekeerd, voelen zich terecht aangevallen en verguisd. Zij hebben letterlijk en figuurlijk de prijs betaald om te worden toegelaten. Je zou denken dat een overheid die bestaat uit een stel zakenmensen dat op prijs zou stellen. Maar je weet ook waarom het tegendeel waar is.