Frankrijk, de Amerika's, Afrika: De Y'a bon awards


Foto met dank aan that_james, gepubliceerd onder licentie van Creative Commons. Kijk op that_james’ flickr photostream.

“Banania” [en] is een populair Frans mengsel voor warme chocolademelk, dat in 1912 in Frankrijk op de markt kwam. In de marketingstrategie werd ervoor gekozen dit product (gemaakt van chocolade, banaan, melk en suiker) te koppelen aan Afrika of Frans West-Indië om het exotischer te laten klinken.

In 1915, tijdens de Eerste Wereldoorlog, kwamen er soldaten uit de Franse koloniën in Afrika om voor hun moederland te vechten. Dat was het begin van een lange relatie tussen het merk en de afbeelding van de Senegalese soldaat, de Tirailleur Sénégalais [en]. In die tijd was Senegal in Frankrijk bekend genoeg om een “exotische” authenticiteit aan dit product te verlenen dat  oorspronkelijk uit Nicaragua geëxporteerd werd [en]. De afbeelding van deze blije, lachende soldaat, die uit Afrika was gekomen om voor Frankrijk te vechten in de oorlog, werd gekoppeld aan de nu controversiële slogan: “Y'a bon”. Dit zinnetje – dat een vorm van gebroken Frans zou zijn dat de Afrikanen gebruikten om “Het is lekker” te zeggen – was tientallen jaren (in ieder geval tot in de jaren zeventig) verbonden aan het beeld van de Senegalese soldaat, als symbool voor de authenticiteit van het product.

Ethnic Stereotype by just.Luc, on Flickr, under Creative Commons
Afbeelding met dank aan just.Luc, gebruikt onder licentie van Creative Commons. Kijk op just.Luc's flickr photostream.

In 2005 publiceerde blogger Alain Mabanckou een artikel met de titel “Y'a Bon Banania ou Y'a Pas Bon Banania” [fr] over een actiegroep van mensen uit Guadeloupe, Martinique en Réunion die zich Collectif DOM [fr] noemden. Zij spanden een rechtszaak aan tegen Nutrimaine, het bedrijf dat Banania maakt, omdat…

…d’utiliser des clichés insultants pour les personnes de couleur noire, en exploitant l’image du tirailleur sénégalais et son fameux slogan « Banania Y’a bon » créés au début du siècle dernier…

…zij gebruik maken van beledigende vooroordelen tegen zwarte mensen, door het commercialiseren van de afbeelding van de Senegalese soldaat en zijn beroemde uitspraak “Banania Y'a Bon”, die aan het begin van de 20ste eeuw verzonnen werd…

In 2008 daagde een andere actiegroep, le MRAP [fr] (een beweging tegen racisme en voor vriendschap tussen de volkeren), Nutrimaine opnieuw voor het gerecht voor het niet-respecteren van een overeenkomst die in 2006 met het the Collectif DOM werd getekend nadat de aanklacht tegen het bedrijf was ingediend. Volgens blogger Storytelling [fr] werd de aanklacht van het MRAP afgewezen…

au prétexte que ce slogan ne trouble pas l’ordre public ni n’est contraire aux bonnes moeurs.

want deze slogan zou de publieke orde niet verstoren en geen aantasting van de normen en waarden vormen.

by ɐılnɾ, under License Creative Commons
Foto door ɐılnɾ, gebruikt onder licentie van Creative Commons. Kijk op ɐılnɾ's flickr photostream.

Tegenwoordig gebruikt Banania een soort cartoonfiguurtje als zijn mascotte en de controversiële slogan is verdwenen, maar de meeste zwarte mensen in Frankrijk hebben zich nog altijd niet verzoend met het merk. Op 17 maart 2009 riep een groep met de naam les Indivisibles [fr] de “Y'a Bon Awards” in het leven, een twijfelachtige eer die te beurt valt aan politici, journalisten of overheidsambtenaren die hebben bijgedragen tot de verspreiding van racisme in Frankrijk. Op Montray Kreyol [fr] staat een lijst met alle ontvangers van de “Y'a Bon Awards” en op de flickr-pagina  just.Luc's Ethnic Stereotype [en] kun je meer reacties vinden op deze al honderd jaar durende reclamecampagne.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.