Beeld Salome Kinkladze, gedeeld onder een samenwerkngsovereenkomst met Chaikhana Media.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd door Chaikhana Media. Een geredigeerde versie is opnieuw gepubliceerd als onderdeel van een inhoudelijke samenwerkingsovereenkomst. 

Vrouwen werkzaam in de visindustrie in Georgië zijn meestal informele werknemers, waardoor er schaarse gegevens bekend zijn over hun inkomsten en bijdragen aan de sector. Maar hoewel het werk dat de vrouwen verrichten vaak in het verborgene blijft, is het toch onmisbaar. De meeste vrouwen sorteren de vissen, maken ze schoon, drogen en verkopen ze; in de toeleveringsketen van zeevruchten verrichten ze cruciaal werk. Maar de salarisverschillen tussen mannen en vrouwen zijn nog steeds enorm: vrouwen moeten drie jaar ervaring in de industrie opdoen om hetzelfde te verdienen als het startsalaris van een man.

Het meest onzichtbare onderdeel in de industrie is het voorbereidende werk voor de visvangst, zoals het weven van de visnetten.

Antropologen hebben lang de rol van vrouwen in de visserij bestudeerd, zoals de manier waarop het werk invloed heeft op de mobilteit van vrouwen en mannen. In sommige culturen gingen mannen naar zee en konden ze gaan reizen, terwijl de vrouwen thuisbleven. De antropologen hebben ook de vraag opgeworpen of het aan de vaste wal blijven van de mannen in werkelijkheid betekent dat ze afstand moeten doen van hun macht, een wijdverspreid geloof. In vissersgemeenschappen versterkte bijvoorbeeld het feit dat wanneer mannen langere perioden op zee waren, de dominantie, macht en vrijheid van vrouwen werd aangemoedigd in de privésfeer. Hierbij de ervaringen van vrouwen die werken in de hedendaagse visserij:

Nona, 37 

In Tskaltsminda, een dorp in het westen van Georgië, verkoopt Nona in een overdekt schuurtje aan de snelweg in weer en wind haar vis, samen met ongeveer twaalf andere vrouwen. Ze vertrekken elke morgen bij zonsopgang en vaak hebben ze werkdagen van 16 uur. Voor oudere vrouwen vraagt het urenlang op straat staan een zwaardere fysieke tol.

De verdiensten zijn hier mager. Er moet keihard worden gewerkt om 10 GEL (EUR 3,60)  per dag te verdienen.  Het sloopt je gezondheid en het put je uit.

De Zwarte Zeekust in Poti, vlakbij de vuurtoren, waar veel vrouwen vis verkopen. Foto gebruikt met toestemming.

Lili, 67 

Naast het schoonmaken, verwerken en verkopen van vis gebruikt Lili, samen met andere vissers, een net om de vis bij de dorpen Ureki, Shekvetili en Grigoleti uit de Zwarte Zee en de nabijgelegen Supsa en Natanebi rivier te halen. Ze is econoom van beroep en werkte vele jaren in de private en publieke sector voordat ze haar baan verloor.

De tijden veranderen, alles verandert en ik ook. Dat betekent dat je een oplossing  moet vinden om niet van honger om te komen.

Ondanks dat ze van s'morgens vroeg tot s'avonds laat samen met andere vrouwen  werkt, zijn haar inkomsten toch mager. Dus moet ze ook haar familieboerderij managen.

Wanneer mannen op visvangst gaan, verdienen ze waarschijnlijk aanzienlijk meer en vangen ze ook veel meer vis. Maar ze werken in groepen en hun inkomsten moeten ze met elkaar delen. Maar wat stelt hun loon voor?! Ze hebben zoveel onkosten! Ze moeten gas en eten kopen. Zelfs als ze 100 kilo vis vangen zijn dat niet genoeg verdiensten voor 20 mensen. Maar we houden allemaal nog wat geld over om te eten. We komen niet om van de honger.

Iamze, 63

Iamze is 63 en ze werkt al 25 jaar in de visindustrie. Momenteel runt ze samen met haar zus en drie ander vrouwen een viszaak. Ze werkte al op verschillende plaatsen zoals op de markt in Kobuleti, een stad aan de Zwarte Zee in de regio Adjara in Georgië. Jaren geleden liep ze zelfs langs huizen in haar gemeenschap waar ze verpakte vis verkocht.

Op de Maltakva Brug  installeerde ik een tafel met een mooi kleed, zodat ik indruk op de voorbijgangers maakte en iederen de vis zag liggen en daarna uit de auto stapte. Volgens mij hoefde ik elders in Kobuleti niet meer aan het werk, omdat ik hier meer geld kon verdienen. Vroeger kocht en verkocht ik verse vis van de vissersbrigade. Toen plaatste ik een tafel bij de brug, legde er vis op en ging ik door met werken. Andere vrouwen voegden zich bij me en we gingen met z'n vieren samenwerken. Totdat ons werd verteld dat we de brug moesten verlaten. Andere vrouwen gingen, gedemotiveerd, weer op de markt werken. Maar ik streek hier neer bij het water en huurde dit gebouw.

Nu krijg ik verse vis van de vissers en verkoop het. Het is zeevis en vis uit het Paliastomi Meer. Wij vangen meerval, harder, zalm en “barrabulka” (zwarte zeemullus). Zodra we de vis hebben, maken we ze schoon. Momenteel denk ik erover na om een plek te vinden waar ik vis voor onze klanten kan bakken, zodat ze in een schone omgeving aan het water kunnen eten. Ik wil ook jonge vrouwen in dienst nemen.

Iamze weet hoe moeilijk het voor vrouwen kan zijn om op de markt te werken. De omstandigheden zijn erbarmelijk en de lonen laag. De vrouwen die ze in dienst heeft betaalt ze GEL 50 (EUR 17,35 ). Wanneer ze minder vis verkoopt betaalt ze GEL 30 (EUR 11).

Lali, 56

Lali’s binding met de zee begon toen haar vader haar op 10-jarige leeftijd leerde hoe ze visnetten moest weven. Ze groeide op in een vissersmilieu waar het weven van netten familietraditie was. Haar grootvader was blind, maar toch  kon hij nog steeds prima netten weven. Ze vond het fijn om haar vader te helpen. Tegenwoordig weeft Lali netten van verschillende afmetingen, bijvoorbeeld 22, 40, 100 en 200 millimeter netten, afhankelijk van de grootte van de vis die wordt gevangen.

Ik weef allerlei soorten netten. Wij kennen zogenaamde driewandige en dubbelwandige netten. Voor sommige vissen, zoals haring, gebruiken we bijvoorbeeld een enkelwandig net. De randen van het visnet worden versterkt met touw. Aan de bovenkant van het net bevestigen we kurken en vervolgens maken we aan de onderkant een loden lijn, waarna we het net gaan weven. Ik weef 100 meter boven en 100 meter onder per dag, dat is één net. Dit werk vereist goed kunnen rekenen, snelheid en een uitstekend denkvermogen. Je moet nauwleurig kunnen meten, want als het net verkeerd wordt gemaakt, kan er geen vis mee worden gevangen.

Lali bestelt het netmateriaal in Azerbaijan en Turkije, maar ze herinnert zich dat men tijdens de Sovjet-Unie het netmateriaal van schepen in de buurt van een collectieve viskwekerij niet ver van Poti kocht. Doorgaans maakte men thuis de loden snaren en kurken.

Lali komt uit een vissersfamilie en weeft al sinds haar jeugd visnetten. Foto gebruikt met toestemming.

Een paar jaar geleden huurde Lali, samen met haar kinderen, een pand aan de Guriastraatr in Poti en richtte daar een kleine kantine in. Voorbijgangers kunnen de vis ter plaatse proeven. Soms haalt ze vers gevangen vis van de vissers, maar ook gaat ze weleens zelf vissen. Maar het is een uitdaging om een bedrijf te runnen, het goed houden van een privé leven nog nagelaten. Lali beklaagt zich erover dat ze na het  betalen van de huur, belastingen en andere uitgaven zo weinig overhoudt.

Marina, 62

Marina heeft 42 jaar in de visindustrie gewerkt. Samen met 50 andere vrouwen die op de vismarkt werken, heeft ze dagelijks contact met toeristen uit verschillende landen.