Kinderen die hun leven verloren in de zandopgravingen die de aannemers hebben achtergelaten. Van links naar rechts, Riya Bishwakarma, Sushil Layomagar, Aditya Layomagar, Jasmine Khatun, Suman Mahato, Anil Mahato, Karuna Bishwakarma en Samma Khatun. Foto: Mukesh Pokhrel/HimalKhabar via Nepali Times. Gebruikt met toestemming.

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Nepalees geschreven door Mukesh Pokhrel in het nieuwsmedium Himal Khabar, vertaald door Aryan Sitaula in het Nepalees en gepubliceerd in de Nepali Times. Het betreft een geredigeerde en opnieuw uitgegeven versie door Global Voices, als onderdeel van een wederzijdse inhoudelijke overeenkomst.

Ondanks de protesten gingen de aannemers gewoon door met hun roekeloze zandwinning langs de oevers van de Nepalese rivieren, waardoor er jaarlijks tientallen kinderen in de grote verlaten mijnschachten zijn verdronken. Het is niet precies duidelijk hoeveel kinderen tijdens het regenseizoen in de mijnschachten die door de uitvoerende aannemers van de zandwinning werden achtergelaten, zijn verdronken, omdat de politie alleen de sterfgevallen registreert onder de algemene noemer “dood door verdrinking.”

Zandwinning is in Nepal wijdverbreid en illegale, ongecontroleerde afgravingen van rivierbeddingen en lage waterstanden kosten niet alleen levens, maar ze zijn ook een gevaar voor het milieu. Alleen al in het Dhanusa district verdronken de afgelopen twee jaar 206 kinderen. De meesten waren jonger dan 15 jaar toen ze omkwamen tijdens het zwemmen in de met water volgelopen zandschachten.

Bhojbahadur Layomagar met een foto van zijn neefje Sushil Layomagar. Foto: Mukesh Pokhrel/HimalKhabar via Nepali Times. Gebruikt met toestemming.

De twaalfjarige Sushil Layomagar uit Birendra Bazar kon door de hevige regenval na de zomervakantie in juli 2019 niet naar school. ‘s Middags moest hij de geiten verzorgen en onderweg viel hij in een 50 meter diepe mijnschacht die door de aannemer tijdens de zandwinning was uitgegraven, waarna hij – samen met een vriendje – verdronk. Sushil's dood kwam bij zijn moeder Chhalimaya extra hard aan, omdat haar man Hari Bahadur eerder dat jaar in Saoedie-Arabië was overleden.

Door het afgraven van zand en grind door een aannemer voor de aanleg van de Bharatpur-Srirampur weg, ontstond er een schacht die zich na de hevige regenval met water had gevuld. Tegen de aannemer werd hevig geprotesteerd. “Wij verzochten hem te stoppen met de afgravingen, omdat de kinderen in de schacht zouden kunnen vallen”, vertelt Susil’s oma Madhumaya Layomagar. “Maar ze schreeuwden tegen ons dat het hun land was en ze ermee mochten doen wat zij nodig vonden.”

Datzelfde jaar verdronken de zes- en elfjarige Samma en Jasmine Khatun uit Sarlahi in het aangrenzende Sarlahi-district in een schacht die was uitgegraven voor de aanleg van een baksteenoven. De twee meisjes waren onderweg naar huis om tussen de middag te gaan spelen, maar toen ze na twee uur nog niet thuis waren, begonnen hun ouders een hectische zoektocht.

Ommaya Layomagar met een foto van haar zoon Aditya die samen met Sushil Layomagar verdronk. Foto: Mukesh Pokhrel/HimalKhabar via Nepali Times. Gebruikt met toestemming.

Niet alleen in de Tarai-regio verdrinken kinderen in verlaten zandafgravingen. In Nuwakot viel de twaalfjarige Binita Balami  in een zandgroeve, die door illegale zandwinning was achtergelaten. Laxmi Tamang, 35, sprong in het waterbassin om haar te redden, maar hij verdronk ook. Vorig jaar verdronk een twaalfjarige jongen ook onder dezelfde omstandigheden in de Likhu rivier in het Nuwakot district.

De lokale bevolking heeft vaak tegen de aannemers geprotesteerd en opgeroepen tot een verbod op hun activiteiten, maar zowel de bevoegde als de illegale zandwinningsbedrijven krijgen politieke bescherming en gaan onverminderd door. De ongebreidelde zandwinning houdt niet alleen het gevaar in dat kinderen kunnen verdrinken, maar bedreigt ook bruggen en andere infrastructuur.

Inwoners van Naktjij in Dhanusa hebben regelmatig bij de lokale autoriteiten geklaagd over de illegale grindwinning langs de Aurahi Rivier, waardoor veel kinderen zijn omgekomen. Toch gaan de praktijken gewoon door.

Na protesten tegen de illegale zandwinning langs de Aurahi Rivier werd Dilip Mahato mishandeld en vervolgens in januari 2020 door een kiepauto bij zijn huis  in Sripur overreden. Mahato was student in India en woedend over de gevaarlijke zandgroeven die de aannemers vlakbij zijn huis hadden achtergelaten.

Chandrakala Devi Mahato met een foto van haar zoon Dilip Mahato, die door zijn aktiviteiten tegen llegale zandwinning werd vermoord. Foto: Mukesh Pokhrel/HimalKhabar via Nepali Times. Gebruikt met toestemming.

Na de moord voerde een door de plaatselijke inwoners opgerichte commissie een verloren strijd tegen de aannemers. Dilip’s vader, Ramjivan Mahato, vertelt dat de politie partij koos voor de eigenaren van het Churiyamai Sand Processing Centre.

Een overheidsvoorschrift verbiedt zand- en grindwinning binnen een afstand van twee kilometer vanaf een stad en langs een rivier binnen een kilometer vanaf hoofdwegen en bruggen. De regelgeving vereist dat aannemers na zandwinning de schachten moeten opvullen, zodat zich geen water kan verzamelen. Maar de regels worden op grove wijze genegeerd.

De nationale- en provinciale besturen beschikken totaal niet over gegevens betreffende de hoeveelheden zand, grind en rotsblokken die  jaarlijks uit de Nepalese rivieren en wateren worden onttrokken. Maar het Chure Tarai Madhes Conservation Committee schat dat in het hele land jaarlijks meer dan 30 miljoen kubieke meter aan materiaal in het rivierengebied wordt opgehaald.

De gemeentebesturen gaan bij een aanbesteding meestal uit van een minimum prijs van NPR (Nepalese Roepie) 211 per kubieke meter zand of grind. Bij een hoeveelheid van 30 miljoen kubieke meter betekent dit een opbrengst van NPR 6,33 miljard. Maar volgens de National Natural Resources and Finance Commission, heeft de regering  in het huidige fiscale jaar van de zand- en grindaannemers slechts NPR 4,62 miljard aan opbrengsten ontvangen, ondanks dat een derde van de gemeentebesturen in het hele land contracten voor grondontgraving hebben getekend. Duidelijk is dat de meeste opgravingsactiviteiten illegaal zijn of dat er vergunningen in ruil voor smeergeld worden afgegeven.

Volgens Prem Nath Poudel, geoloog in de commissie, zijn slechts 20 van de 100 gemeenten langs de Chure Range (een berggebied in Nepal), waar zand en grind wordt gewonnen, in het bezit van een vergunning. Hij vervolgt: “Er vindt aanzienlijk meer grondontgraving plaats dan we hebben toegestaan, zelfs binnen de twintig gemeenten die hiervoor toestemming hebben.

Bachhelal Mahato wijst de plaats aan waar zijn neefje Anil Mahato is verdronken. Foto: Mukesh Pokhrel/HimalKhabar via Nepali Times. Gebruikt met toestemming.

De zandwinningsactiviteiten zijn het gevolg van een enorme toename aan bouwactiviteiten in het hele land, waardoor de vraag naar bouwmaterialen is gestegen. Deze handel is zo lucratief dat leiders van politieke partijen, lokale besturen en politie-autoriteiten er ook een graantje van meepikken.

De journalist Dev Prakash Tripathi, die de illegale zandwinning in zijn geboorteplaats Malekhu van nabij heeft meegemaakt, heeft zich nu als actievoerder aangesloten bij de Save Trishuli Campaign in het Dhading district. Hij vertelt: “De leiders en vertegenwoordigers van alle politieke partijen hebben belangen in de  zand- en grindwinning, hetgeen betekent dat hun eigen lucratieve zaken boven de wet staan.”

De families Layomagars en Khatuns zijn woedend, want zij hebben hun kinderen door verdrinking in de zandafgravingen verloren. Ramjivan Mahato is ook razend, zijn activistische zoon is vermoord door wetteloze aannemers, die onder één hoedje met lokale politici hebben gespeeld.

In Dhanusa zijn de graafmachines en de kiepauto's van de Churiyamai Sand Processing Centre alweer druk met het opgraven van zand en grind langs de oevers van de Aurahi Rivier. Het bedrijf is nog steeds bedreigend voor de familie Mahato. Ramjivan vertelt hoe ze reageerden: “We hebben al een van jullie kinderen gedood, en zorg er maar voor dat het niet nog eens gebeurt.”