Heeft de Ethiopische regering haar COVID-19 beperkingen gebruikt om dissidenten het zwijgen op te leggen?

Youth volunteers take to the streets to mobilize against COVID- 19 in Ethiopia /CC by 2.0

Jeugdvrijwilligers gaan de straat op om te mobiliseren tegen COVID-19 in Ethiopië. Foto door UNICEF Ethiopië. CC-BY 2.0

Een aantal Ethiopische activisten werd in 2020 gearresteerd [en] voor het schenden van de COVID-19 beperkingen van het land, wat vragen oproept over het feit of de regering deze protocollen heeft gebruikt om kritiek het zwijgen op te leggen.

Ethiopië bevond zich van april tot september 2020 onder een noodtoestand (State of Emergency (SoE)) om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan.

Op 20 april 2020 werd Elizabeth Kebede, een advocate, activiste, en uitgesproken criticus van de regering gearresteerd [en] in Addis Ababa voor het naar verluidt “verspreiden van valse geruchten” over de COVID-19 situatie in Harar, de belangrijkste stad in de Harari regio.

In maart, kort nadat Ethiopië zijn eerste COVID-19 geval had geregistreerd, had Elizabeth op  Facebook gepost dat ze mensen wist die, ondanks dat ze in contact waren gekomen met anderen die positief hadden getest op COVID-19, niet in quarantaine waren gegaan. 

Elizabeth werd uitgeleverd [en] aan Harari op dezelfde dag van de arrestatie, volgens de Ethiopian Women Lawyer’s Association (EWLA) [en] waar ze als vrijwilligster werkt. Ze werd vrijgelaten op 6 mei , zonder aanklacht [en].

EWLA argumenteerde dat de politie van Harari niet de bevoegdheid had om zaken aan te spannen tegen Elizabeth aangezien haar vaste adres in Addis Ababa is. Ze zeggen ook dat er geen wettelijke noodzaak was om haar naar Harari over te brengen.

Ook de Ethiopische journalist Yayesew Shimelis werd zonder aanklacht gearresteerd [en] op 27 maart 2020. Dat was daags nadat hij een video had gepost op het Ethio Forum YouTube kanaal, dat hij beheert, waarin hij meldde dat de centrale regering 200.000 graven aan het voorbereiden was voor het begraven van COVID-19 doden, waarbij hij anonieme bronnen citeerde. Yayesew werd vrijgelaten op 23 april.

Het Ministerie van Volksgezondheid en het kabinet van de premier hebben de beweringen die in de video worden gedaan, verworpen. De eerste zei dat de video “zou moeten veroordeeld worden” en de laatste dat “ordehandhavers […] een mandaat hebben gekregen om actie te ondernemen tegen individuen en groepen die terreur ontketen op de gezondheid het gevoel van veiligheid van mensen.”

Yayesew presenteert een wekelijks politiek programma op Tigray TV, een kaneel dat eigendom is van de regionale regering van Tigray, een belangrijke oppositie tegen de regering van Addis Ababa. De journalist staat in Ethiopië bekend om zijn kritiek op premier Abiy Ahmed.

Nadat hij getuige was van de felle reactie op zijn videoverslag op sociale media twitterde Yayesew dat “hij zich niet kon voorstellen dat het nieuws zo shockerend kon zijn.”

Yayesew vertelde Global Voices dat YouTube zijn videoverslag had verwijderd en Facebook een bericht had verwijderd waarin hij de video had gedeeld. Hij zegt dat Twitter ook zijn account heeft geschorst.

Vage bepalingen

De richtlijn die door de Ministerraad werd uitgevaardigd om de Noodtoestand in te voeren bevatte volgens deskundigen bepalingen die  de vrijheid van meningsuiting ondermijnden en een remmend effect hadden op de pers. 

Bijvoorbeeld, Artikel 3/26 verbood het publiceren van informatie “die de samenleving onstabiel zou kunnen maken”.

It is prohibited to disseminate any information that makes the society unstable and that puts psychological pressure on society regarding COVID-19 and related issues.

“Het is verboden informatie te verspreiden die de samenleving onstabiel maakt en die psychologische druk uitoefent op de samenleving met betrekking tot COVID-19 en aanverwante kwesties.”

Ook wordt in Artikel 4/10 verklaard dat door de media verspreide informatie geen schokken mag teweegbrengen.

Government communications professionals and private media institutions should disseminate information, news analysis, or related information on COVID-19 and related issues without exaggerating or undermining the relevant information and without causing undue shock and terror.

“Communicatieprofessionals van de overheid en private media-instellingen zouden informatie, nieuwsanalyse, of aanverwante informatie over COVID-19 en verwante kwesties moeten verspreiden zonder overdrijven of zonder de relevante informatie te ondermijnen en zonder onnodige schokken en terreur te veroorzaken.”

De kosten van de censuur

A screenshot of Yayesew's Facebook Page

Een screenshot van Yayesew's Facebook-pagina genomen op 25 februari 2021

Sinds zijn vrijlating is Yayesew niet meer zo openhartig. Zijn Facebook bio is sindsdien bijgewerkt en luidt: “Ik kan niet ademen — gewoon rustig blijven.” 

In een video die hij op 2 juni 2020 naar Youtube heeft geüpload zegt Yayesew dat hij zijns show op Tigray TV’s EthioForum “met verdriet” moest stoppen om een reden die hij “voorlopig niet kan onthullen”.

Elizabeth Kebede heeft inmiddels Ethiopië verlaten voor een niet nader genoemd land. In een Facebook post van november 2020 legde ze haar redenen uit om in het buitenland asiel te zoeken en gaf ze aan dat haar zaak niet gesloten was, alleen overgebracht van Hariri naar Addis Ababa.

Haar Facebookpost, die inmiddels verwijderd werd, bevatte een bijgevoegde verklaring van de permanente missie van Ethiopië in Genève, die luidde [en]:

De berichten van mevrouwMs. Elizabeth's posts have severely undermined the safety, equality and dignity of certain ethnic groups and it would likely incite violence and disturb public safety.

“De berichten van mevrouw Elizabeth hebben de veiligheid, gelijkheid en waardigheid van bepaalde etnische groepen ernstig ondermijnd en dit zou waarschijnlijk aanzetten tot geweld en de publieke veiligheid verstoren.”


Dit artikel maakt deel uit van een reeks berichten over inbreuken op digitale rechten tijdens lockdowns en daarbuiten tijdens de COVID-19-pandemie in negen Afrikaanse landen: Oeganda, Zimbabwe, Mozambique, Algerije, Nigeria, Namibië, Tunesië, Tanzania, en Ethiopië. Het project wordt gefinancierd door het Africa Digital Rights Fund van The Collaboration on International ICT Policy for East and Southern Africa [en] (CIPESA).

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.