De implicaties van de COVID-19 pandemie voor het milieu

Een bosbouwarbeider, met mondmasker ter bescherming tegen het Corona-virus, verzamelt afgevallen hout in een tropisch gebied in Guinee, Afrika. Foto's met dank aan Aboubacarkhoraa Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0)
COVID-19 lockdowns leverden spectaculaire beelden van natuurlijke regeneratie: smog verdween uit de lucht in Indië, waterwegen in Italië werden voor het eerst weer helder, wilde berggeiten zwierven door de straten van Wales, zeeschildpadden keerden terug naar de stranden van Brazilë. Veel mensen, aan huis gekluisterd door de lockdown, hadden tijd om na te denken over deze verschijnselen. Verhalen over het dagelijkse leven dat tot stilstand kwam, boden inzicht en een moment van reflectie. Is dit ook een unieke kans? Andrew Kowalczuk, medewerker van Global Voices, is milieutechnisch ingenieur en ex-biomedisch onderzoeker. We interviewden hem over de implicaties voor gezondheid, natuur en klimaatverandering in de post-COVID toekomst.
Kevin Rennie (KR): We zagen de spectaculaire terugkeer van dieren in hun habitat en stedelijke gebieden gedurende de lockdowns tijdens de COVID-19-crisis. Wat betekenen die nieuwe kansen of bedreigingen voor de natuur?
Andrew Kowalczuk (AK): De terugkeer van flora en fauna houdt een krachtig appel in om meerdere redenen. In de beslotenheid van de haast beklemmende Corona-stilte stelden mensen vast dat ze dichter bij de natuur staan dat ze ooit dachten. En dat is heel hoopgevend, het is een atavisme, of een fascinatie met biodiversiteit in tegenstelling tot verstedelijkt leven. De keerzij van de medaille is dat mensen juist beschermers zijn van zeldzame dieren. Globaal bekeken is eco-toerisme veruit de meest belangrijke bron van financiering voor nationale parken, natuurreservaten en natuurbeschermingsprojecten. De COVID- reisbeperkingen waren de directe oorzaak van de instorting van de toeristische sector, en bijgevolg ook de economie van die bestemmingen. In Afrika, Centraal Amerika en andere plekken op de wereld is er helaas een toename van stroperij ontstaan. Wanhoop is het motief, en het gebrek aan rangerpatrouilles in de natuurreservaten creëert de gelegenheid. Hopelijk zal voldoende media-aandacht zich vertalen in een betere bescherming van kwetsbare dieren na COVID-subsidies.
KR: COVID-19 dook op in China in de winter van 2019, maar er bestaat nog steeds controverse over de precieze oorsprong, en of de uitbraak voorkomen had kunnen worden. Hoe gebeurt de overdracht van virussen van de natuurlijke omgeving op de mens?
AK: historisch gezien waren alle grote pandemieën zoönotisch van oorsprong. Dat betekent dat een natuurlijke ziekteverwekker, al aanwezig in dieren, gewoonlijk zoogdieren, de sprong tussen mens en dier kon overbruggen. De Plaag van Justinianus, en de builenpest in de Middeleeuwen ontstonden uit een bacil, oorspronkelijk bij knaagdieren. De griepepidemie van 1918 was van virale oorsprong, en was een re-combinatie van verschillende zoogdiervirussen uit veestapels. Het verschil met COVID-19 vandaag is dat de overbevolking langzaam maar zeker doordringt in de natuurlijke omgeving, en meer in contact komt met voorheen exotische dieren. Dat is de les. Verschillende coronaviridae zijn nauw verwant met die van vleermuizen, en kunnen menselijke ziektes veroorzaken. SARS-CoV-2, de ziekteverwekker van COVID, is op zijn beurt genetisch erg gelijkend. En er waren eerdere, recente waarschuwingen in de vorm van de uitbraken van DARS-1 en MERS, in 2003 en 2012. Dus ja, in theorie had COVID-19 voorkomen kunnen worden, door het meteen aan banden leggen van natuur-op-mens-overdracht.
KR: Er gaan ook geruchten over het ontstaan of de verandering van het nieuwe coronavirus in een laboratorium. Is dat überhaupt mogelijk?
AK: Dat is eigenlijk een goede vraag. Dat is wat veel mensen nog zouden willen weten. SARS-CoV-2 was met zekerheid niet nieuw gecreëerd in een laboratorium, dat is niet mogelijk. Maar we kunnen wel kijken naar de meer realistische mogelijkheid van bewuste genetische verandering. De bewijzen die gevonden werden door het in kaart brengen van DNA-sequenties en fylogenie maken dit onwaarschijnlijk. De nieuw ingevoegde nucleotides, gevonden in de spike-eiwitdomeinen van het SARS-CoV-2 Coronavirus, zijn niet iets wat een geneticus logischerwijze zou doen, bij gain-of-function experimenten. Maar dat sluit het scenario niet uit van een van nature voorkomende virusstam, met kenmerken van klinische betekenis, die in een laboratorium geïsoleerd zijn, en dan ontsnapt zijn. Als dat zo zou zijn, zal de geschiedenis het snel genoeg uitwijzen. In elk geval is het van belang dat preventie van toekomstige epidemieën zal afhangen van ecologische verantwoordelijkheid. Nieuwe virussen zullen altijd blijven voorkomen in de natuur.
KR: Sommige natuurlijke habitats verdwijnen doordat ze uitgeput en beschadigd worden door mensen. Kan de vertraging door de pandemie tijdwinst betekenen om deze activiteiten onder de loep te nemen?
AK: Niet noodzakelijk. Een voorbeeld is de ontbossing in het Amazonegebied in Brazilië. Verwacht werd dat de lockdown de vernieling van het regenwoud zou vertragen. Maar het tegendeel gebeurde, er ontstond een sterke toename van ontbossing begin april van dit jaar, waargenomen ter plaatse en door satellietopnames. Er speelt een dubbel effect. Eerst koos de Braziliaanse regering ervoor om de milieuwetgeving niet toe te passen en zelfs amnestie af te kondigen voor illegale houtkap. Vervolgens vestigden magnaten wiens legale handel niet meer winstgevend was gedurende de lockdown hun aandacht op het Amazonewoud. De mensen die het regenwoud wegkappen zijn arme arbeiders die werken in een veranderende, informele economie en weten dat het illegaal is. Ze kunnen zelfs spijt hebben, maar zien geen andere bestaansmogelijkheid. Behalve het verlies van kooldioxide-opslagcapaciteit zullen ook meer intense brandseizoenen het gevolg zijn. En het verlies aan biodiversiteit is analoog, of staat synoniem voor de kwestie van natuurbehoud.
KR: Verbetering van luchtkwaliteit werd gesignaleerd over de hele wereld gedurende de lockdowns. Hoe kunnen we hierop voortbouwen?
AK: Dat aspect werd het meest waargenomen door de bevolking omdat smog voorkomt in dichtbebouwde stedelijke gebieden. Als plotseling de hemel blauwer is en mensen vrijer kunnen ademen, realiseren ze zich dat een gezonder en duurzamer leven binnen bereik ligt. COVID lockdowns betekenden de grootste beperking van bewegingsvrijheid van de bevolking in de geschiedenis van de mensheid. En dat legde industriële en andere bronnen van vervuiling, fijne deeltjes en broeikasgassen aan banden. De globale kooldioxide-emissie zal in 2020 de grootste daling van het jaarlijkse percentage vertonen sinds de tweede wereldoorlog, het effect is enorm. Sommige grote steden zoals Milaan en Brussel willen stedelijke ruimte terugwinnen op autoverkeer. En er bestaat nu een unieke uitgangswaarde om een schatting te berekenen van hoe het zou zijn zonder voertuigen met verbrandingsmotor. De naleving van de regelgeving zou anders inder strikt zijn, dus, ja, jurisdicties zullen deze gelegeneid te baat nemen om maatregelen voor verbeterde luchtkwaliteit erdoor te drukken.
KR: Tenslotte, welke uitdagingen voor de klimaatverandering staan ons te wachten in de post-COVID-wereld? Hoe kunnen we ze het beste aanpakken?
AK: Nou, mijn dank gaat naar u en al onze Global-Voices-auteurs om zulk een omvattend beeld van de vraagstukken te brengen. Op korte termijn werd de diplomatie op gebied van klimaatveranderingspolitiek een beetje geremd door COVID. Wat de economie betreft hebben enorme hoeveelheden gigawatt aan duurzaam opgewekte energie die in 2020 online zouden gaan, vertraging opgelopen bij het uitrollen. Dit gezegd zijnde, worden verwacht dat de Verenigde Staten, voor het eerst, meer electriciteit met hernieuwbare bronnen zal produceren dan met steenkool. Duurzame energie kan economische groei stimuleren tijdens het herstel van de recessie, in alle landen. Te meer daar deze productie gedecentraliseerd is. Op het gebied van natuurwetenschappen heeft de intensieve recherche voor het ontcijferen van Corona-virusgenoom, de epidemiologie en vaccins meer openheid en urgentie voor internationale samenwerking met zich mee gebracht dan ooit tevoren. Datzelfde model zal nodig zijn voor de beperking van klimaatverandering. Dus dat is het. Dank voor het vooruitdenken in deze kwesties, de berichtgeving erover, en de vooruitziende blik voor de toekomst.
This story is part of Global Voices’ special coverage of COVID-19 and offers a view on the pandemic from the perspective of our global community of contributors. Alle artikelen
Categorieën

Start een discussie
This story is part of Global Voices’ special coverage of COVID-19 and offers a view on the pandemic from the perspective of our global community of contributors. Alle artikelen
Categorieën
Topartikelen uit de hele wereld
Vertalen voor Global Voices
Archief per maand
- maart 2021 3 artikelen
- februari 2021 14 artikelen
- januari 2021 18 artikelen
- december 2020 12 artikelen
- november 2020 13 artikelen
- oktober 2020 19 artikelen
- september 2020 16 artikelen
- augustus 2020 15 artikelen
- juli 2020 9 artikelen
- juni 2020 17 artikelen
- mei 2020 18 artikelen
- april 2020 20 artikelen
- maart 2020 9 artikelen
- februari 2020 5 artikelen
- januari 2020 7 artikelen
- december 2019 8 artikelen
- november 2019 5 artikelen
- oktober 2019 2 artikelen
- september 2019 9 artikelen
- augustus 2019 8 artikelen
- juli 2019 2 artikelen
- juni 2019 4 artikelen
- mei 2019 2 artikelen
- april 2019 5 artikelen
- maart 2019 9 artikelen
- februari 2019 2 artikelen
- januari 2019 6 artikelen
- december 2018 3 artikelen
- november 2018 6 artikelen
- oktober 2018 8 artikelen
- september 2018 4 artikelen
- augustus 2018 3 artikelen
- juli 2018 4 artikelen
- juni 2018 1 artikel
- mei 2018 1 artikel
- april 2018 2 artikelen
- maart 2018 4 artikelen
- februari 2018 9 artikelen
- januari 2018 10 artikelen
- december 2017 4 artikelen
- november 2017 4 artikelen
- oktober 2017 2 artikelen
- september 2017 8 artikelen
- augustus 2017 7 artikelen
- juli 2017 9 artikelen
- juni 2017 8 artikelen
- mei 2017 10 artikelen
- april 2017 3 artikelen
- maart 2017 9 artikelen
- februari 2017 13 artikelen
- januari 2017 12 artikelen
- december 2016 5 artikelen
- november 2016 17 artikelen
- oktober 2016 9 artikelen
- september 2016 10 artikelen
- augustus 2016 11 artikelen
- juli 2016 8 artikelen
- juni 2016 10 artikelen
- mei 2016 7 artikelen
- april 2016 10 artikelen
- maart 2016 4 artikelen
- februari 2016 9 artikelen
- januari 2016 5 artikelen
- december 2015 4 artikelen
- november 2015 6 artikelen
- oktober 2015 12 artikelen
- september 2015 12 artikelen
- augustus 2015 9 artikelen
- juli 2015 9 artikelen
- juni 2015 13 artikelen
- mei 2015 14 artikelen
- april 2015 14 artikelen
- maart 2015 22 artikelen
- februari 2015 11 artikelen
- januari 2015 19 artikelen
- december 2014 9 artikelen
- november 2014 10 artikelen
- oktober 2014 8 artikelen
- september 2014 12 artikelen
- augustus 2014 2 artikelen
- juli 2014 2 artikelen
- juni 2014 5 artikelen
- mei 2014 5 artikelen
- april 2014 4 artikelen
- maart 2014 8 artikelen
- februari 2014 8 artikelen
- januari 2014 12 artikelen
- december 2013 12 artikelen
- november 2013 24 artikelen
- oktober 2013 46 artikelen
- september 2013 18 artikelen
- augustus 2013 9 artikelen
- juli 2013 8 artikelen
- juni 2013 9 artikelen
- mei 2013 8 artikelen
- april 2013 13 artikelen
- maart 2013 9 artikelen
- februari 2013 12 artikelen
- januari 2013 17 artikelen
- december 2012 7 artikelen
- november 2012 16 artikelen
- oktober 2012 14 artikelen
- september 2012 3 artikelen
- augustus 2012 13 artikelen
- juli 2012 11 artikelen
- juni 2012 11 artikelen
- mei 2012 15 artikelen
- april 2012 18 artikelen
- maart 2012 15 artikelen
- februari 2012 18 artikelen
- januari 2012 17 artikelen
- december 2011 16 artikelen
- november 2011 15 artikelen
- oktober 2011 15 artikelen
- september 2011 19 artikelen
- augustus 2011 17 artikelen
- juli 2011 15 artikelen
- juni 2011 15 artikelen
- mei 2011 15 artikelen
- april 2011 16 artikelen
- maart 2011 26 artikelen
- februari 2011 36 artikelen
- januari 2011 37 artikelen
- december 2010 19 artikelen
- november 2010 22 artikelen
- oktober 2010 18 artikelen
- september 2010 18 artikelen
- augustus 2010 15 artikelen
- juli 2010 16 artikelen
- juni 2010 24 artikelen
- mei 2010 23 artikelen
- april 2010 24 artikelen
- maart 2010 20 artikelen
- februari 2010 16 artikelen
- januari 2010 22 artikelen
- december 2009 18 artikelen
- november 2009 18 artikelen
- oktober 2009 15 artikelen
- september 2009 19 artikelen
- augustus 2009 16 artikelen
- juli 2009 23 artikelen
- juni 2009 27 artikelen
- mei 2009 22 artikelen
- april 2009 20 artikelen
- maart 2009 23 artikelen
- februari 2009 15 artikelen
- januari 2009 9 artikelen