Jaren na hun huwelijk durven Indiase vrouwen voor het eerst de naam van hun man uit te spreken

Vrouwen in het Indiase dorpje Gumla Jam Gayi in Jharkhand. Foto Flickr door Chris Freeman. CC BY-NC 2.0

Deze post is een bijdrage van Kayonaaz Kalyanwala en oorspronkelijk afkomstig van Video Volunteers, een prijswinnende internationale media-organisatie en samenwerkingsverband uit India. De post is een herziene versie, als onderdeel van een content-sharing overeenkomst.

In veel delen van India willen vrouwen absoluut niet de naam van hun man of zelfs van oudere mannen in hun familie uitspreken. In plaats hiervan gebruiken ze een voornaamwoord of spreken ze over ‘de vader van mijn kind’. Van Chhattisgarh tot Maharashtra tot Uttar Pradesh geven vrouwen toe aan de sociale druk om hun man te respecteren. Door hun angst voor de gevolgen als ze niet aan de normen voldoen, wordt deze praktijk in stand gehouden. Vorig jaar werd Malati Mahatoto uit de Indiase staat Odisha door een volkstribunaal veroordeeld en door de dorpsgemeenschap uit haar familie verstoten, nadat ze een aangetrouwd familielid bij zijn achternaam had aangesproken.

Ook onder mannen is de traditie om hun echtgenoten niet met hun naam te mogen aanspreken wijdverbreid, maar ze worden er in de praktijk minder op aangekeken wanneer ze niet aan de norm voldoen.

In het dorpje Walhe in het Pune district, in Maharashtra, zijn negen vrouwen waaronder gezondheidswerkers en huisvrouwen, deelnemer geworden van een unieke club die als spreekbuis fungeert over alle belangrijke thema's die zich in de stad voordoen. Op deze plek, die alleen voor henzelf is, discussiëren en debatteren ze uitgebreid over alle aspecten van het patriarchaat. De club is er één van de 56 die in 13 staten in India actief zijn en onderdeel van #KhelBadal, een campagne met als doel het patriarchaat op te heffen en die wordt geleid door Video Volunteers. Rohini Pawar, die al zeven jaar met haar videocamera kwalijke praktijken filmt – van kindhuwelijken tot het verbannen van mensen met HIV/AIDS - leidt deze clubs. Ze vertelt dat de clubs inmiddels een veilige haven voor deze vrouwen zijn geworden en dat ze tegelijkertijd als ambassadeurs voor verandering optreden.

De eerste video die Rohini tijdens haar clubdiscussie vertoonde, ging over vrouwen die hun man niet bij hun voornaam mogen noemen. Ze koos hiervoor, omdat ze het probleem over het patriarchaat bespreekbaar wilde maken, want het is een onderwerp waar vrouwen zich makkelijk mee kunnen identificeren. Het niet mogen uitspreken van de naam van hun mannen is een traditie die ze allemaal in stand houden en onbespreekbaar is. Rohini vertelt:

Volgens traditie moet een vrouw haar man respecteren en hem een lang leven toewensen. Een vrouw die hier niet aan voldoet, wordt gebrandmerkt als boosaardig en zonder moraal. Deze traditie is zo diep geworteld dat wij er pas tijdens onze discussiebijeenkomst over durfden te praten.

Als eerste aanzet wilde Rohini, die haar man nooit bij zijn naam had genoemd, bij haar thuis uitproberen hoe het zou uitpakken als ze met de traditie zou breken.Tijdens de discussiebijeenkomst liet ze de video aan haar man en schoonmoeder zien. Rohini vertelt:

Na het zien van de video waren mijn schoonmoeder en mijn man geruime tijd stil. Prakash, mijn man, draaide zich echter om en vroeg om hem voortaan bij z'n naam te noemen.

Met meer zelfvertrouwen startte Rohini haar eerste discussieclub.Veel vrouwen hadden nog nooit van de betekenis ‘patriarchaat’ gehoord. Sommigen legden het positief uit en dachten dat de jongeren in de familie, vooral meisjes en jonge vrouwen, voor altijd beschermd zouden zijn. Rohini begon de discussie met het tonen van een video over het probleem in Uttar Pradesh. Hierna probeerden de vrouwen met een oefening de discussie in gang te zetten. Rohini verzocht elke deelnemer om de naam van haar man uit te spreken tijdens een aantal gemoedstoestanden, zoals geluk, boosheid, droefheid, verliefdheid, enzovoort. Alle deelnemers legde ze de vraag voor: “Wanneer wij de namen van onze mannen niet durven uitspreken en zij ons wél bij de naam mogen noemen als ze dat uitkomt, betekent dit dan dat ze ons niet respecteren? Is het niet beter als wij gelijkwaardig aan elkaar zijn?”

“Sommige vrouwen zijn al 30 jaar getrouwd en het was voor het eerst dat ze de naam van hun man uitspraken”, zegt Rohini Pawar uit het dorp Walhe in Maharashtra, over de eeuwenoude gewoonte waarbij vrouwen niet worden geacht om de naam van hun man uit te spreken. Rohini vertelt:

Tijdens de bijeenkomst was een vrouw zo verlegen en onzeker dat ze constant zat te giechelen; een andere vrouw moest al haar opgepropte frustraties over haar man en zijn familie kwijt en vervloekte hem voluit. De gezichtsuitdrukking van de vrouwen sprak boekdelen en het was alsof er een loden last van hen was afgevallen. Dit zal ik nooit vergeten.

Nog totaal onder de indruk van de gedachte met een oeroude traditie te hebben gebroken, besloten de vrouwen dat ze thuis serieus zouden proberen de mannen bij hun naam te noemen. En ze hielden woord. De dagen erna kreeg Rohini veel reacties.

Een echtgenoot vroeg Rohini welke ideeën ze de vrouwen eigenlijk had aangepraat: zijn vrouw hield niet op met het noemen van zijn naam. Een vrouw besloot om tijdens het avondeten de naam van haar man in het bijzijn van de hele familie uit te spreken. Maar toen haar schoonmoeder haar aanstaarde, werd ze bang en zei dat het niet goed was. Een andere vrouw zei: “Rohini vertelde mij dat ik dit moest doen.” Een volgende echtgenoot was minder begripvol, waarna de situatie met veel geweld eindigde.

Rohini vertelt hoe vrouwen hebben geprobeerd om ook te stoppen met andere praktijken, zoals het dragen op het voorhoofd van vermiljoenrode stippen (tikka), waarmee hun huwelijksstatus wordt aangegeven.

Waarom moeten alleen vrouwen laten zien dat ze zijn getrouwd? Ik zei tegen mijn man dat als hij op z'n voorhoofd stippen zou dragen, ik dat ook zou doen. Hij lachte maar wat en ik stopte met discussiëren.

Er zijn vrouwen die niet helemaal zijn gestopt met dit gebruik, maar ze vinden dat ze nu een beter uitgangspunt hebben om zelf te kunnen beslissen om er op bepaalde dagen wel voor te kiezen.

Voor veel vrouwen is deze discussieclub een veilige haven waar ze hun meningen en aspiraties met elkaar kunnen delen. “Na de clubdiscussies gaan we ook op excursie. Meestal nemen we eten en drinken mee en gaan we naar het platteland. Ik wil niet dat de vrouwen zich zorgen maken over iets wat ze misschien kunnen horen”, vertelt ze. De laatste maanden hebben de vrouwen voor het eerst in hun leven hun geboortedag gevierd met lekkernijen; ze hebben gedanst, gezongen en gepraat over dingen die vroeger nooit ter sprake zouden zijn gekomen.

Rohini vertelt:

Ik word al jaren met deze problemen geconfronteerd. Toch heb ik nog nooit zo open over sommige onderwerpen gesproken, bijvoorbeeld over hoe onze identiteit onvrijwillig en zo nauw aan die van onze echtgenoten is gekoppeld. Het voelt geweldig om sommige dingen zonder schroom onder woorden te brengen, onverschillig hoe onbelangrijk ze misschien ook lijken te zijn.

Tijdens een bijeenkomst op onze discussieclub hadden we het over zelfrespect en de relatie tot kleding. Veel vrouwen in onze groep hebben sinds hun huwelijk alleen maar een saris gedragen. Voor sommigen was dit geen probleem, maar anderen wilden graag een salwar-kurta dragen – een wijd shirt over de broek -, maar ze durfden het uiteindelijk toch niet aan.

Na veel gepraat en discussies over de voordelen om je eigen kleding te kunnen kiezen en de moraal in relatie tot een saris, smokkelde Rohini haar eigen setje kurtas (shirts) naar een clubdiscussie, waar de vrouwen de kleding zelf konden aantrekken. Ze planden vervolgens een reisje naar Goa, waarbij ze jeans willen dragen; Rohini weet zeker dat ze niet wordt teleurgesteld.

Gevraagd naar de dingen die de laatste vijf maanden zijn veranderd sinds ze deelneemt aan de discussieclub, antwoordt Rohini dat er langzamerhand iets in gang is gezet:

Het zijn maar kleine stapjes. Veel vrouwen hebben het een paar keer geprobeerd, maar daarna zijn ze gestopt met het uitspreken van hun man’ s achternaam. Sommigen, waaronder ikzelf, doen het toch, maar alleen wanneer we alleen zijn en er geen ander familielid in de buurt is. Slechts een of twee vrouwen noemen nog de naam van hun man en dragen constant vermiljoen op hun voorhoofd.

De vrouwen in de discussieclub weten dat de veranderingen die ze in hun leven willen bereiken, zoals meer bewegingsvrijheid of een eigen kledingkeuze, een kwestie van lange adem is. Indien ze elkaar vertrouwen schenken, worden ze zich ervan bewust dat ze samen in dezelfde situatie verkeren. Rohini vertelt:

We zijn allemaal het slachtoffer van het patriarchaat. Ik ook. Maar onze discussieclub geeft ons het vertrouwen dat er eens een verandering ten goede komt. Ik weet zeker dat het niet bij 30 families blijft. Wanneer de vrouwen in onze club thuiskomen en anderen vertellen over onze gesprekken, kan dit voor een kettingreactie zorgen. Eigenlijk zitten we allemaal in dezelfde situatie

Video Volunteers Community-correspondenten leven in India in gemarginaliseerde gemeenschappen en produceren video's over onderwerpen waar nooit over wordt bericht. Het zijn levensechte verhalen van mensen over lokale gebeurtenissen, zoals mensenrechten en uitdagingen op het gebied van ontwikkeling.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.