Dit artikel door Nicole Ely werd op 15 september 2021 op Transitions Online gepubliceerd. Het betreft een opnieuw uitgegeven versie, geredigeerd en opnieuw uitgegeven in de GV-huisstijl, als onderdeel van een wederzijdse inhoudelijke overeenkomst.
De Wit-Russische autoriteiten zijn van plan om Radislava, een non-gouvernementele organisatie (NGO) uit Minsk die slachtoffers van huiselijk geweld bijstaat, te liquideren.
Radislava is een Wit-Russische NGO, die in 2002 is opgericht door vrouwen die zijn mishandeld. In 2004 heeft de organisatie in Minsk de eerste schuilplaats in een tweekamerappartement ingericht en sindsdien honderden vrouwen bijgestaan. Maar nu willen de autoriteiten de organisatie opheffen.
De liquidatie is onderdeel van een doorlopende repressie tegen NGOs, onafhankelijke media en activisten, die afgelopen zomer alleen maar is toegenomen. President Aleksandr Loekasjenko verdedigde de zuiveringsactie met het argument dat veel vergelijkbare organisaties een dekmantel zijn voor buitenlandse agenten of “gangsters” en dat dergelijke activiteiten een “bedreiging voor de staat” vormen.
Naast het verschaffen van onderdak voor mensen die worden geconfronteerd met psychisch, emotioneel, economisch en seksueel misbruik, zorgt Radislava ook voor psychologische begeleiding en juridisch advies. Van 2016 tot 2019 heeft de organisatie 451 vrouwen met een verschillende sociaal-economische achtergrond ondergebracht, waarbij ze jaarlijks meer dan 700 vrouwen hulp verleende. Sommige vrouwen verblijven al twee jaar in hun schuilplaats.
Radislava was van cruciaal belang voor vrouwen in Wit-Rusland, waar een vrouw elke seconde heeft te maken met een of andere vorm van huiselijk geweld, volgens een studie in 2018 door het Institute of Sociology of the National Academy of Sciences. In 2019 was Radislava een van de twee organisaties die in Minsk schuilplaatsen voor slachtoffers van huiselijk geweld aanbood.
Radislava’s support verving eigenlijk de inzet van de politie, die in de meeste gevallen toch zou weigeren om actie te ondernemen, maar ook de Wit-Russische rechter zou aanvoeren dat echtparen maar moeten proberen zich met elkaar te verzoenen. Ondanks de noodzaak hiertoe, kent Wit-Rusland geen enkele wettelijke regelgeving tegen huiselijk geweld. Toen in 2018 een wetsontwerp om deze criminele praktijken te verbieden werd ingediend, werd dit door Loekasjenko verworpen onder de noemer “kletspraat uit vooral het Westen.”
In de eerste lezing werd uiteindelijk door het Wit-Russische parlement op 21 september een wet tegen huiselijk geweld aangenomen, die meer op preventie dan op het opleggen van straffen is gericht, aldus de staatsradio Belteleradio. Voordat de tweede lezing plaatsvond, hadden de wetgevers met wetshandhavingsinstanties en autoriteiten op het gebied van gezondheid, onderwijs en sociale zekerheid een rondetafelgesprek.
De rechtbank hoeft de reden voor de liquidatie van Radislava niet toe te lichten, want er zou toch niet van de de officiële reden worden afgeweken, vertelt Hanna Liubakova, Wit-Russisch journalist die al publiceerde over Radislava.
“Een officiële reden is eigenlijk niet belangrijk, omdat het niets te maken heeft met de realiteit”, vertelde ze. “Het regime is uit op de vernietiging van organisaties en maatschappelijke structuren, om er zeker van te zijn dat er geen ruimte is voor activiteiten en oppositie in Wit-Rusland.”