De Australische minister van Handel, Toerisme en Investeringen, Simon Birmingham, huldigt de betrekkingen tussen Australië en China, Peking augustus 2019. Met toestemming van DFAT Flickr account (CC BY 2.0)

De Australische regering veroorzaakte een ernstige confrontatie met Peking door de oorzaak van COVID-19 in vraag te stellen – premier Scott Morrison en sommige hoogeplaatste kabinetsleden hebben openlijk opgeroepen tot een onafhankelijk onderzoek naar het coronavirus.

Hoewel dit door sommigen gezien wordt als een nauwelijks verhulde aanval op China, geniet het voorstel aanzienlijke steun in Australië. Morrison heeft zijn bondgenoten opgeroepen tot hervorming van de Wereldgezondheidsorganisatie en onderzoek naar de oorsprong van het coronavirus.

Als gevolg van de COVID-19 crisis zag het er al niet rooskleurig uit voor de toekomst van de economische betrekkingen tussen Australië en China. Het verbod op reizen begin maart was een vroege oorzaak van spanning tussen de landen. Het gebrek aan steun van de Australische regering voor tijdelijke visumhouders zoals internationale studenten en net afgestudeerden vormde een bedreiging voor de universitaire sector.

Het antwoord van de Chinese ambassadeur, Cheng Jingye, volgde spoedig. Hij suggereerde dat Chinese consumenten en internationale studenten Australische goederen en diensten wel eens konden boycotten – vooral de handel-, toerisme- en educatieve sectoren, die van vitaal belang zijn voor de welvaart van Australië de afgelopen decennia.

Een politieke en diplomatieke rel volgde, waarbij de Chinese ambassade vermeende details vrijgaf van een gesprek met Frances Adamson, hoofd van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Handel (DFAT). Het uitbrengen van het gesprek was omstreden om twee redenen. Het was bedoeld om aan te tonen dat de Australische regering zich terughield en het was in strijd met gebruikelijke diplomatieke protocollen.

De Chinese ambassade beweerde dat:

She also admitted it is not the time to commence the review now and Australia has no details of the proposal. She further said that Australia does not want the matter to have any impact on the Australia-China relationship.

Ze gaf ook toe dat nu niet het moment is voor een onderzoek en Australië heeft geen details van het voorstel. Ze zei ook dat Australië niet wil dat de kwestie enige impact heeft op de Australisch-Chinese betrekkingen.

DFAT bevestigde noch ontkende de bewering:

The department will not respond by itself breaching the long standing diplomatic courtesies and professional practices to which it will continue to adhere.

Het departement zal niet antworden door het schenden van langdurige diplomatieke betrekkingen en professionele praktijken waaraan het verder zal vasthouden.

Een typische reactie hierop was deze tweet:

Hope Australia stands firm and doesn’t buckle, also should start looking at other markets to replace China as much as possible, as for the ambassador who tried to intimidate us? He’s a bloody bully and should publicly apologise.

— Christine (@Rackapuzz1957) April 28, 2020

Ik hoop dat Australië standhoudt en niet bezwijkt – zou ook moeten beginnen uitkijken naar andere markten om China zo veel mogelijk te vervangen. En de ambassadeur die ons probeerde te intimideren? Hij is een stomme pestkop en zou zich publiekelijk moeten verontschuldigen.

Redacteur Hu Xijin van de Global Times, het Chinese staatspersbureau, gooide olie op het vuur op het Chinese sociale mediaplatform Weibo:

Australia is always there, making trouble. It is a bit like chewing gum stuck on the sole of China’s shoes. Sometimes you have to find a stone to rub it off.

Australia is er altijd om problemen te maken. Het is een beetje zoals kauwgom op de zool van China's schoenen. Soms moet je een steen zoeken om hem ervan af te krijgen.

Dit veroorzaakte een boos antwoord van heel wat Australiërs online:

Australia is “gum stuck to the bottom of China’s shoe”, huh?
Ok, well, it’s time for Australia to rethink trade and other agreements with China if they don’t like criticism for their handling of a global pandemic. Honestly what a rubbish statement

https://t.co/vzPknZS7Xr

— Angela Allan (@MissSoot) April 29, 2020

“Oh ja, Australië plakt als kauwgom op de zool van China's schoen?
Ok, nou dan is het tijd voor Australië om handels- en andere akkoorden met China te overdenken als ze geen kritiek kunnen verdragen op hun aanpak van een globale pandemie. Werkelijk, wat een stomme uitspraak!”

Deze tweet was nog zachtaardig in vergelijking met sommige openlijk racistische en sinofobe posts op sociale media [ sinofoob: met angst of afkeer van China]. Deze grondige Twitter search betreft de periode onmiddellijk nadat de commentaren van Hu Xijin gepubliceerd werden.

Daarentegen stelden anderen de voordelen van Australië's nauwe banden met de Verenigde Staten in vraag:

Coronavirus: Australia to call China's bluff over economic boycott threat
We’ll see if America comes to our rescue when we once again bite the hand that feeds us.
Morrison really has become Trump’s deputy sheriff and to our detriment

https://t.co/yTBY89pTZv

— rob stary (@robbulldog) April 28, 2020

Coronavirus: Australië moet China op de proef stellen over de economische boycott-dreiging.
Eens kijken of Amerika ons ter hulp schiet als we eens te meer bijten in de hand die ons voedt.
Morrisson is echt Trump's adjunct-sherriff geworden, ten koste van ons.

De gepensioneerde Australische diplomaat Bruce Haid riep op tot diplomatie, eerder dan op de borst slaan van Australische politiekers:

In terms of our relationship with China and America, the boat must be balanced if Australia is to get through the uncharted and rough waters ahead.

Wat onze relatie met China en Amerika betreft: de boot moet in evenwicht gehouden worden als Australië de onbekende en ruwe wateren tegemoet gaat.

In The Conversation zegt Tony Walker dat de economische over-afhankelijkheid van Australië ten opzichte van China opnieuw beoordeeld moet worden, zodat het meerdere opties heeft om politieke blackmail te vermijden:

…it affords the Chinese what Australian policymakers should recognise as an unacceptable level of leverage, even a stranglehold, in times of stress.

…It is hard to escape the conclusion that Australia’s China policy is in the hands of amateurs, or ideologues, or both.

… het laat de Chinezen toe wat Australische politiekers zouden moeten herkennen als een onaanvaardbaar niveau van invloed, zelfs houdgreep, in tijden van stress.
… Het is moeilijk om de niet tot de conclusie te komen dat de China-politiek van Australië in handen is van amateurs, ideologen, of allebei.

Een aantal van de omstreden kwesties tussen de twee landen werden samengevat in een bericht van Global Voices eind 2019. Nochtans stelt recent onderzoek van de Australische Nationale Universiteit in vraag of deze strubbelingen lange-termijn effecten op de economie hebben gehad:

What will be the impact of the current diplomatic spat between Australia & China?

Research from @vishesh053 shows the effect of diplomatic conflict between China & major partners including Australia is usually minimal. Story by @ErykBagshaw & @Gallo_Ways. https://t.co/faFBeDkYS3

— ANU Crawford School (@ANUCrawford) April 29, 2020

Wat zal de impact zijn van de actuele diplomatieke ruzie tussen Australië en China?

Research van @vishesh053 toont aan dat het effect van diplomatiek conflict tussen China en zijn belangrijkste partners, inclusief Australië, meestal minimaal is.

Here is that research from ANU. It found that across 20 years, political shocks between Australia and China only resulted in three months of trade disruption before it started returning to normal transmission. #coronavirus https://t.co/Px8MNxAyTQ pic.twitter.com/Mf2hlQjdsp

— Eryk Bagshaw (@ErykBagshaw) April 28, 2020

Hier is de research van ANU. De conclusie was dat 20 jaar politieke strubbelingen tussen Australië en China slechts resulteerden in drie maanden verstoring van handelsverkeer tot het zich normaliseerde.

Ondertussen leverden een aantal Chinese burgers commentaar op Weibo. Sommigen, waaronder Tong Da Huan, waren voorstander van een onafhankelijk onderzoek:

病毒起源是科学问题。追踪源头，利于切断传播途径，为后来积累经验。不是又说源于美国吗？一定要调查清楚

The origin of the virus is a scientific question. Tracing the origin can help blocking future outbreaks and inform the science sector on how to combat new viruses. They are saying that the virus comes from the US too? We must have an investigation to clear things up.

De oorsprong van het virus is een wetenschappelijke kwestie. De origine opsporen kan helpen om toekomstige uitbraken tegen te houden, en de wetenschappelijke sector te informeren hoe nieuwe virussen bestreden moeten worden. Ze zeggen dat het virus ook van de VS komt? We moeten een onderzoek uitvoeren om dit op te helderen.

Er werd soms spottend geantwoord op Tong's post.

人家要调查你老婆是否有出轨，你愿意接受调查吗？

If someone else wants to investigate if your wife is having an affair, would you accept that?

Als iemand anders zou willen nagaan of jouw vrouw vreemd gaat, zou jij dat accepteren?

Er waren ook een paar commentaren die de positie van de Chinese regering weergeven, zoals deze die verwijst naar de 2019-20 rampzalige bosbranden in Australië:

你们国家是以什么身份来调查中国病毒起源？如果你们可以调查的话，那中国是不是可以对澳洲大火起源发起调查，并因为你们的疏忽造成了全球生态自然环境遭到破坏，有可能会释放北极病毒对你们索赔？

Your country is in no position to investigate the origin of the virus in China. If you are allowed to investigate, China should investigate the fires in Australia and ask it for compensation over negligence that leads to global environmental disaster. [Global warming] may lead to the release of an ancient virus in the Arctic and we could ask for your compensation?

Uw land is niet in een positie om de oorsprong van het virus in China te onderzoeken. Als u toelating krijgt om te onderzoeken, dan zou China de bosbranden in Australië moeten onderzoeken en compensatie vragen voor nalatigheid die tot een globale milieuramp leidt. [Globale opwarming] kan leiden tot het vrijkomen van een oud virus in de Arctische regio, en wij zouden jullie kunnen vragen om compensatie?

Bij een bizar voorval bracht de Australische ijzerertsmagnaat Andrew “Twiggy” Forrest de federale minister van Gezondheid, Greg Hunt, in verlegenheid op een gezamelijke mediaconferentie over de herkomst van 10 miljoen virus-testkits van de mijnbouwmagnaat. Forrest nodigde China's consul-generaal van Victoria, Long Zhou, uit op de persconferentie – zonder Hunt te informeren – en kreeg ervoor op zijn donder in de sociale media. Deze tweet vat de reacties samen:

#abcnews what on earth is tax-dodging fraud Twiggy Forrest doing telling Premiers to step up their game and telling citizens to “get back to work” while praising his own shopping expedition in China, while Morrison is attacking China .. who is in charge here? #coronavirus

— grace pettigrew (@broomstick33) April 29, 2020

Wat in hemelsnaam doet belastingfraudeur Twiggy Forest? Hij zegt premierministers dat ze hun inspanningen moeten intensiveren en burgers dat ze weer aan het werk moeten gaan. Hij looft zijn eigen shopping-expeditie in China terwijl Morrison China attaqueert … wie is hier de baas?

Voor een chronologisch verloop van dit verhaal, zie ‘Chewing gum stuck on the sole of our shoes': the China-Australia war of words.

We zullen moeten wachten tot na de pandemie om te weten te komen of dit meer dan een woordenstrijd is.