Migranten als bouwvakkers aan het werk in de GCC. Foto via Flickr door ILO Asia-Pacific. CC BY-ND 2.0.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd in de Nepali Times. Het is een opnieuw geredigeerde versie, als onderdeel van een wederzijdse inhoudelijke overeenkomst met Global Voices.

Toen de Amerikaanse president Donald Trump van 13 tot 16 mei 2025 Saoedi-Arabië bezocht en deals ondertekende ter waarde van honderden miljoenen dollars, publiceerde de Amerikaanse mensenrechtergroepering Human Rights Watch (HRW) op 14 mei een onderzoek naar de dood van migrantenarbeiders in het land.

Volgens het rapport sterven honderden migranten onder gruwelijke, vermijdbare arbeidsomstandigheden, zoals valpartijen op bouwplaatsen, elektrocutie en zelfs onthoofding.

HRW bericht over een falend overheidsbeleid en ontoereikende procedures om de doodsoorzaken van arbeidsmigranten te achterhalen. Er bestaan wel procedures, maar de Saoedische autoriteiten hebben nooit actie ondernomen om uitvoerig de steeds weer oplaaiende incidenten te onderzoeken. Bovendien hebben ze de gezinnen niet op tijd en adequaat gecompenseerd.

Volgens de Saoedische grondwet moeten werkgevers met 50 of meer werknemers maatregelen treffen op het gebied van gezondheid, het beschikbaar stellen van trainingen, het beoordelen van risico's op de werkplek en zorgen voor beschermende uitrusting en eerste hulp.

Maar het onderzoek door HRW toont aan dat misstanden en gevaarlijke werkomstandigheden nog steeds op grote schaal voorkomen. Hoewel ziekten door extreme hitte formeel als beroepsziekten worden erkend, zijn beschermende maatregelen tegen hitte-gerelateerde verwondingen en sterfgevallen nog steeds volstrekt onvoldoende.

Door een langdradige en omslachtige procedure kost het de gezinnen vaak veel moeite om te worden gecompenseerd.

Sinds de International Federation of Association Football (FIFA) de Saoedische regering de organisatierechten voor het 2034 World Cup voetbaltoernooi verleende, heeft het land verschillende megaprojecten gelanceerd om het toernooi te huisvesten. Dergelijke megaprojecten vergroten de risico's op doden en gewonden op het werk, waarbij moet worden gevreesd dat de aantallen slachtoffers tijdens het toernooi hoog kunnen oplopen.

“Door de gruwelijke arbeidsongevallen, waarbij arbeidsmigranten in Saoedi-Arabië het leven moeten laten, zou er eigenlijk bij bedrijven, voetbalfans en sportbonden die partner willen worden van de FIFA tijdens het WK-heren in 2034 en andere grootschalige projecten, een alarmbel moeten afgaan”,  vertelde HRW’s Michael Page.

De groep riep de Saoedische autoriteiten, de FIFA en de werkevers op tot onmiddellijke actie, en benadrukte dat een grondig onderzoek over de dood van alle arbeidsmigranten moet plaatsvinden.

Uit HRW’s onderzoek naar de dood van migrantenarbeiders blijkt dat de overgrote meerderheid van de gevallen onder de noemer ‘natuurlijke oorzaken’ valt.

Alleen al in 2023 werd 74 procent van de sterfgevallen onder 1.420 Indiase arbeidsmigranten die door de Indiase ambassade in Riyadh werden geregistreerd, als zodanig bestempeld. In 80 procent van de 887 Bengalese sterfgevallen tijdens het eerste half jaar van 2024 en in 68 procent van de 870 geregistreerde sterfgevallen onder Nepalese arbeidsmigranten tussen 2019 en 2022, was ook zogenaamd sprake van ‘natuurlijke oorzaken’.

In twee gevallen vertelden getuigen de gezinnen dat hun collega's door arbeidsongevallen waren overleden, namelijk elektrocutie en een ongeluk in een lift. De gezinnen kregen te horen dat ze ‘tijdens hun slaap’ waren overleden.

Getuigen rapporteerden ook dat ze onmiddellijk na de dood van hun kameraden door arbeidsongevallen werden gedwongen om onmiddellijk het werk te hervatten. Een arbeider die het lichaam van van zijn vriend door een ongeval met een machine verwijderde, moest de volgende dag zonder rouwverlof of psychische begeleiding weer aan het werk.

De Algemene Organisatie voor Sociale Zekerheid in Saoedi-Arabië (GOSI) kent een verplichte dekking voor werkgerelateerde letsels en sterfgevallen, maar volgens de HRW is er toch een hiaat tussen beleidsvoornemens en de praktische uitvoering.

Zelfs wanneer de sterfgevallen officieel als werkgerelateerd worden aangemerkt, worden de gezinnen van migrantenarbeiders toch vaak geconfronteerd met langdurige vertragingen en bureaucratische hindernissen bij het aanvragen van compensatie.

Een Nepalese weduwe over de plotselinge dood van haar man:

Ik smeekte het bedrijf meerdere keren om verzekeringsgeld. Maar ze vertelden dat dit bij hun niet aan de orde was, omdat ze geen levensverzekering hadden afgesloten, maar alleen een ongevallenverzekering.

Ze denkt dat het onderzoek naar de dood van haar man onvolledig was, maar zoals velen in dezelfde situatie beschikte ze niet over de middelen om de beweringen van het bedrijf aan te vechten of naar Saoedi-Arabië af te reizen om meer helderheid te krijgen.

Voor vooral nabestaanden uit Zuid-Azië verzandt de enorme last voor het krijgen van enige vorm van genoegdoening vaak in welzijnsprogramma's die door de eigen regering worden gerund.

Deze regelingen die meestal door Migrant Welfare Funds worden gefinancierd, bieden beperkte ondersteuning en zijn vaak ontoegankelijk voor mensen zonder geldige arbeidsvergunningen. De omvang en vrijgevigheid van dergelijke ondersteuning verschilt ook per land van herkomst.