Hala Al Karib tijdens een open debat van de VN-Veiligheidsraad over vrouwen, vrede en veiligheid. Foto door Forus. Gebruikt met toestemming.

Door Clarisse Sih en Bibbi Abruzzini 

Ruim 30 jaar strijden vrouwen in de Hoorn van Afrika onvermoeibaar tegen geweld, discriminatie en systematische onderdrukking. Een van de grote voorvechters van deze strijd is Hala Al-Karib, een Soedanese activist en regionaal leider van het Strategische Initiatief voor Vrouwen in de Hoorn van Afrika (SIHA).

Centraal staat haar diepe overtuiging: ‘We fantaseren niet alleen over macht, maar we eisen het ook op’.

Als onderdeel van de Marcheer Met Ons campagne, deelt Al-Karib haar opvattingen over de stand van zaken over vrouwenrechten, de tegenslagen waarmee ze worden geconfronteerd en het nooit aflatende  vermogen van de feministische bewegingen die bepalend zijn voor de toekomst.

Een leven gevormd door strijd en verzet

Opgegroeid in Soedan, was Al-Karib voor het eerst getuige van de enorme ongelijkheid en etnische verdeeldheid die de systematische onderdrukking aanwakkerden. Geïnspireerd door de veerkracht van de vrouwen in haar omgeving, werd ze al vroeg activist:

Ik kwam er al snel achter dat onderdrukking verschillende vormen aanneemt, zoals tegen vrouwen, gemarginaliseerde gemeenschappen en zij die de macht uitdagen. Ook ontdekte ik dat we ons moeten verzetten om te overleven.

Na Al-Karib’ s reizen van Zuid-Soedan tot Canada en van Egypte tot Oeganda, is ze met een mondiale blik de onderlinge verwevenheid bij het voeren van strijd in een groter verband gaan zien.

“Audre Lorde: “De onderdrukking is volkomen willekeurig. Daarom ben ik activist. Of het nu gaat om gendergerelateerd geweld, etnische discriminatie of economische uitsluiting, we gaan door met onze strijd”, vertelt ze in een interview met Clarisse Sih van het maatschappelijk netwerk Forus.

Vrouwenrechten in crisis: een oorlog tegen de vooruitgang

De Hoorn van Afrika staat voor een van de moeilijkste periodes wanneer het gaat over vrouwenrechten. De oorlog in Soedan heeft een jarenlange vooruitgang teniet gedaan, waardoor vrouwen op een ongekend niveau kwetsbaar zijn geworden voor geweld en uitbuiting.

“Ondanks hun leidende rol bij het omverwerpen van een dictatuur, worden de vrouwen in Soedan nu geconfronteerd met een meedogenloze tegenbeweging. De mate van seksueel geweld, onderdrukking en geweld tegen vrouwen is gruwelijk”, vertelt Al-Karib.

Evenals in Ethiopië, heeft de nasleep van het conflict in Tigray tot gevolg dat duizenden vrouwen die worden geconfronteerd met oorlog gerelateerd seksueel geweld, nu voor hun rechten moeten opkomen.

“Door oorlogen vallen vrouwenbewegingen uit elkaar. We bouwen iets op en beginnen opnieuw, maar we zien dat onze inspanningen tot niets leiden. Maar de vrouwen zoeken nieuwe grenzen op, en ze vinden manieren om door te vechten.”

In de hele regio, van Somalië tot Oeganda, strijden vrouwen onafgebroken tegen gedwongen huwelijken, kinderarbeid en een gebrek aan sociale zekerheid.

“De wereld moet weten dat gendergerechtigheid niet los staat van vrede en veiligheid, nee het is het allerbelangrijkst”, benadrukt Al-Karib.

Waarom juridische hulp op gemeenschapsniveau  de toekomst is

Voor Hala en het Strategisch Initiatief voor Vrouwen in de Hoorn van Afrika(SIHA), is het opkomen voor de rechten van genders een basisprincipe.

“Een echte verandering vindt niet alleen op het hoogste niveau plaats. In werkelijkheid zijn het de studentenvakbonden, de gezamenlijke straatverkopers en de door vrouwen geleide lokale bestuursstructuren. Alleen hier wordt macht opnieuw waargemaakt.”

SIHA werkt samen met meer dan 200 basisorganisaties, die vrouwen in de Hoorn van Afrika aanmoedigen om een leidende rol te spelen op  het gebied van rechtspraak, economische rechten en sociale zekerheid. Al-Karib waarschuwt voor depolitisering van feministische bewegingen en het gevaar dat internationale organisaties prioriteiten dicteren in plaats van te luisteren naar lokale vrouwen.

“In onze eigen strijd willen we niet als onderaannemers fungeren. We koesteren onze eigen identiteit en we moeten zelf de oplossingen aandragen.”

De oproep tot actie: elkaar vinden en terugvechten

Toen Al-Karib  werd gevraagd of ze, ondanks de tegenslagen, toch bleef volhouden, was haar antwoord duidelijk: zusterschap.

“De kracht van vrouwen stimuleert mij om vol te houden. Ondanks alles vinden we manieren om elkaar te steunen, te organiseren en opnieuw te beginnen. Dat is onze grootste kracht.”

Voor jonge activisten die zich overvallen voelen door de systematische tegenwerkingen, heeft ze een simpel antwoord: “Zoek elkaar op. Zo komen bewegingen tot stand. En daarom zullen we winnen.”

Hala Al-Karib’s woorden herinneren ons eraan dat gendergerechtigheid geen voorrecht is. Het is een strijd, een verantwoordelijkheid en een beweging die ons allen aangaat.

Dit artikel is onderdeel van de #MarchWithUs campaign — verhalen van activisten voor gendergerechtigheid wereldwijd. Luister hier naar de podcast met Hala Al-Karib.