Risikat Dupeola, programmabegunstiger met een slijpmachine, ter beschikking gesteld via  het programma ten bate van de Odo-Aro gemeenschap, Osun State, Nigeria. Foto Nuratu Omobolanle Onilogbo, IFPRI-Nigeria.Gebruikt met toestemming.

Door Nuratu Omobolanle Onilogbo

In de Nigeriaanse plattelandsgebieden Oyo, Ogun en Osun brachten vrouwen doorgaans hun hele leven thuis door.

Leidinggevende functies voor vrouwen en betrokkenheid bij de gemeenschap waren onbespreekbaar. Eigen ideeën over lokale levensbehoeften en problemen werden vaak genegeerd. Historisch gezien zijn vrouwen in Nigeria – vooral in plattelandsgemeenschappen – buitenspel gezet wanneer het gaat over leidinggevende posities en betrokkenheid bij de gemeenschap. Dit komt door culturele tradities, traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen en maatschappelijke verwachtingen. Veel vrouwen vinden het intussen vanzelfsprekend dat hun verantwoordelijkheden uitsluitend thuis liggen, en dat ze het niet waard zijn om mee te denken wanneer het om besluitvormingsprocessen gaat.

Training en subsidieprogramma voor de gemeenschap

Tegenwoordig is er een nieuw gesubsidieerd samenwerkingsprogramma op het gebied van training, waarbij lokale  vrouwen met elkaar leren welke hulpmiddelen, vaardigheden en leidinggevende capaciteiten ze kunnen inzetten.

De training bracht vrouwen met verschillende lokale achtergronden gedurende 10 weken in een semi-formele klassikale omgeving bij elkaar, zodat ze allemaal tegelijk de leerstof konden volgen. De training was gevarieerd, vanaf het basisprincipe om als gemeenschap met elkaar collectieve projecten te realiseren, het in kaart brengen van gezamenlijke uitdagingen, tot het zich sterk maken voor verandering.

De vrouwen leerden beter met geld om te gaan, conflicten op te lossen en meningsverschillen diplomatiek te benaderen. Ze kwamen met voorstellen, zoals het opzetten van nieuwe projecten waar hun gemeenschappen van zouden kunnen profiteren. Bijvoorbeeld straatverlichting op zonne-energie, het boren van waterputten en de aankoop van landbouwwerktuigen.

Op basis van selectiecriteria die gezamenlijk door de gemeenschapsleiders en het projectteam werden ontwikkeld, resulteerden vijftien gesubsidieerde projecten met grote gevolgen voor de gemeenschap en duurzaamheid.

Een soortgelijke training voor mannen was onderdeel van het programma, waarbij de nadruk lag op de noodzaak om hun vrouwen optimaal te ondersteunen.

Reacties door de deelnemers

Badiru Raimot Omolola is een zakenvrouw uit Ajetunmobi LGA in Ibadan, in de staat Oyo, en deelnemer aan het programma. Sinds ze zich bij het programma heeft aangesloten, is ze actief in haar gemeenschap als het gaat om een betere toegang tot schoon water. Dit wil ze bereiken door het ontwikkelen van een centrale waterput voor de gemeenschap.

De centrale waterput met watertank, die zijn ontwikkeld door de programmabegunstigers in de Ajetunmobi-gemeenschap in de staat Osun, Nigeria. Foto Nuratu Omobolanle Onilogbo, IFPRI-Nigeria. Gebruikt met toestemming.

“De gemeenschap is hier erg blij mee”, vertelt Omolola. “Daarom kwamen wij als vrouwen bij elkaar om iets voor de gemeenschap te betekenen. Als plaats voor de waterput kozen wij voor het centrum van Isemile. Wanneer mensen hun land willen bewerken, kunnen ze vandaar water naar hun boerderij aftappen.” Het programma veroorzaakte een kleine revolutie, aangezien vrouwen in hun gemeenschap rollen opeisten die vroeger buiten bereik lagen. Buiten het klaslokaal hebben de vrouwen hun nieuwe vaardigheden in de praktijk  gebracht, zoals de formering van groepen en coöperaties die elkaar en de gemeenschap ondersteunen.

Als onderdeel van de training ontmoetten Omolola en andere vrouwen van de Ajetunmobi-gemeenschap elkaar regelmatig drie uur  in een stille ruimte, waar soms kerkdiensten worden gehouden. Elke bijeenkomst met getrainde begeleiders, bestond uit een mengeling van levendige discussies, rollenspellen en uitwisseling van ideeën.

De begeleiders leidden de sessie vaak in met een bepaalde activiteit, zoals een lied dat speciaal voor het programma was gecomponeerd en gedurende  de hele dag voor de nodige dynamiek zorgde. Andere gemeenschappen namen deze benadering over. Als er geen vergaderruimten beschikbaar waren, ontmoetten de deelnemers elkaar buitenshuis onder een grote, schaduwrijke boom. Omolola:

Badiru Omolola, programmabegunstiger van de Ajetunmobi LGA, Osun, Nigeria. Foto Nuratu Omobolanle Onilogbo, IFPRI-Nigeria. Gebruikt met toestemming.

“Door het project ontwikkelde ik meer vaardigheden en groeide mijn zelfvertrouwen. Het heeft me enorm geholpen, zelfs in mijn huwelijk. Het is de eerste keer dat ik samen met mijn man echt met elkaar iets buitenshuis hebben bereikt.”

Tijdens het programma werd Omolola volop door haar man gesteund. Hij moedigde haar aan en hielp zelfs een handje als dat nodig was. Sindsdien is hun huwelijk alleen maar interessanter geworden.

Omolola vertelde dat het programma haar zelfvertrouwen heeft gegeven, en dat er naar haar haar ideeën wordt geluisterd. “Door het project beschik ik over meer vaardigheden en is mijn zelfvertrouwen toegenomen. Ik ben er enorm door gegroeid, zelfs in mijn huwelijk.”

In andere gemeenschappen waar vrouwen bij elkaar kwamen, zoals Odo-Aro, werd gesproken over het plaatsen van straatlantaarns op zonne-energie. Gemeenschapsleider Baale Tijani Ajegbe vertelde dat de inwoners nu s’ nachts veilig van de markt naar huis kunnen lopen, terwijl de kinderen s’ avonds  buiten spelen of een boekje lezen.

“Overal is nu verlichting en kunnen criminelen in de gemeenschap zich niet meer verbergen”, zegt Baale Tijani Ajgbe.

Waarom het trainingsprogramma werd geïntroduceerd

Het trainingsprogramma werd geleid door onderzoekers van CGIAR in samenwerking met  ActionAid Nigeria, UC Berkeley, en UC San Diego.

De organisatoren wilden dat de Nigeriaanse vrouwen op het platteland hun vaardigheden op het gebied van leiderschap en belangenbehartiging zouden opvoeren. Voor het uitvoeren van gemeenschapsontwikkelingsprojecten ondersteunden ze daarom de vrouwen met een financiële bijdrage.

Augustine Iraoya, onderzoeksanalist bij het International Food Policy Research Institute (IFPRI) Nigeria, die aan dit initiatief had meegewerkt: “Ik ben verheugd en voel me geïnspireerd om te zien dat vrouwen een actieve rol spelen bij de ontwikkeling van de gemeenschap in de uitverkoren staten en gemeenschappen.”

“Hun betrokkenheid bevordert niet alleen een gevoel van zelfbeschikkingsrecht, maar leidt ook tot zinvolle verbeteringen in het leven van veel inwoners. Het geeft voldoening om te zien dat hun leiderschap en samenwerking tot zoveel positiefs heeft geleid.”

Wat er is bereikt

Door het initiatief hebben vrouwen zich verenigd, waardoor hun  gemeenschappen compleet zijn hervormd. Vrouwen in de gemeenschappen Ajetunmobi en Kumapayi hebben bijvoorbeeld projecten collectief gefinancierd en uitgevoerd, waaronder het boren van waterputten. Door deze initiatieven hebben de inwoners nu een betere toegang tot water, terwijl de betrokkenheid met de gemeenschap enorm is gegroeid.

Het programma is duidelijk een succes, omdat de vrouwen er nu naar streven om hun gemeenschappen in het lokale bestuur te vertegenwoordigen. Sommigen zijn  daarom druk bezig om zich kandidaat te stellen voor lokale functies in de gemeenteraad, zodat ze de noden onder de  inwoners kunnen aanpakken. Bovendien steunen veel mannen in de gemeenschap de vrouwen en het programma.

Deze samenwerking en onderlinge steun waren cruciaal. Om de culturele barrières te doorbreken en een grotere bijdrage van de vrouwen in de gemeenschap te bevorderen, was het succes van het programma afhankelijk van de onderlinge samenwerking tussen de gemeenschapsleiders, echtgenoten en deelnemers aan het programma.

De trainingsbijeenkomsten voor de mannen in de gemeenschap speelden een cruciale rol, vertelt Opeyemi Olanrewaju, onderzoeksanalist bij IFPRI-Nigeria: 

Wanneer de mannen de voordelen zien van de inbreng van hun vrouwen, worden ze ook pleitbezorger, waardoor het leiderschap van vrouwen nog eens extra wordt benadrukt.

De systemen ter ondersteuning van de gemeenschap en de regelmatige groepsbijeenkomsten zorgen ervoor dat de vrouwen zich blijven inzetten en een basis leggen voor duurzame verandering. Voor de vrouwen is het een aansporing om hun opvattingen met anderen te delen, initiatieven op te zetten en verantwoordelijkheid te nemen voor projecten die de gemeenschap direct raken.

Met hulp van hun echtgenoten komen ze vaak met hun gemeenschapsleiders bij elkaar om vrouwelijke afgevaardigden voor te dragen voor de wijkraadverkiezingen, en om te overleggen hoe ze geld voor gemeenschapsprojecten kunnen inzamelen.