Far North Queensland-snelwegbrug ingestort. Screenshot van 9 News Australia-video: ‘Minister-president gaat naar overstroomde noodzones’. 6 februari 2025

Australië wordt geconfronteerd met toenemende verwoestingen door natuurrampen en ziet dat een groeiend aantal endemische soorten wordt bedreigd als gevolg van de verergerende klimaatcrisis. De Australische zomer, die loopt van januari tot februari, is dit jaar bijzonder moeilijk geweest, omdat de klimaatcrisis de Australiërs op veel fronten treft, waarbij hittegolven, bosbranden, stormen en overstromingen het leven op het hele continent ontwrichten.

De impact van bosbranden

Eind december 2024 braken er bosbranden uit in Zuidoost-Australië, die pas medio januari van dit jaar onder controle konden worden gebracht [en – alle links]. De branden brachten talloze soorten zeldzame planten en dieren in gevaar. Te midden van de ramp haastten wetenschappers zich naar het door brand verwoeste Grampians National Park op een missie om de Grampians globe-erwt, een zeer zeldzame en bedreigde plantensoort, te helpen behouden. De Guardian berichtte:

The Grampians globe-pea, a critically endangered wiry shrub, had finished flowering and was fruiting when fires tore through its home in the Grampians national park, in western Victoria. The spiny plant with vibrant orange and yellow flowers is extremely rare and restricted to a handful of sites.

De Grampians globe-erwt, een ernstig bedreigde stugge struik, was uitgebloeid en begon vrucht te dragen toen er branden door zijn habitat raasden in het Grampians National Park, in het westen van Victoria. De stekelige plant met felle oranje en gele bloemen is uiterst zeldzaam en is slechts beperkt tot een handvol locaties.

De missie liep echter vertraging op toen veertien dagen later een tweede brand uitbrak die zich met de oorspronkelijke brand samenvoegde.

De bosbranden braken opnieuw uit in het westen van Victoria, met grote uitbraken in het Little Desert National Park en nieuwe branden in het Grampians National Park. De faciliteiten van de Little Desert Nature Lodge werden vernietigd en er was reden voor bezorgdheid over lokale bedreigde soorten zoals de malleefowl (thermometervogel).

Bluesky-gebruiker Lyndall Terrier uitte haar bezorgdheid:

Bluesky screenshot — gebruiker Lyndall Terrier uitte haar bezorgdheid over de malleefowl

Een ander blijvend slachtoffer van stijgende temperaturen is het Great Barrier Reef. Koraalverbleking bereikte alarmerende niveaus in 2024 in het zuidelijk rif, een gebied dat voorheen gespaard bleef van massale verbleking. Onderzoeker Shawna Foo:

Seeing the impacts on a reef that has largely avoided mass bleaching until now is devastating. The high rates of mortality and disease, particularly in such a remote and pristine area, highlight the severity of the situation.

Het is verschrikkelijk om de impact te zien op een rif dat tot nu toe grotendeels van massale verbleking gespaard is gebleven. De hoge ziekte- en sterftecijfers, juist in zo'n afgelegen en ongerept gebied, benadrukken de ernst van de situatie.

Een gebleekt koraal in het Great Barrier Reef. Afbeelding van YouTube.

Extreme weersomstandigheden

Bovendien vonden er tijdens het regenseizoen in Noord-Australië, van november tot april, ernstige overstromingen plaats, met name in Far North Queensland. Dit nieuwsbericht van begin februari vat de omvang van de ramp samen:

De moessons kwamen echter pas heel laat in het seizoen naar Darwin, de meest noordelijke hoofdstad van Australië. Het Bureau of Meteorology (BOM) (Bureau voor meteorologie) meldde:

The monsoon arrived in Darwin on 7 February 2025. It's the latest known arrival since records began. The previous record was 25 January 1973.

Before the onset of the much-anticipated monsoon, northern Australia endures the build-up – a time of extreme heat and humidity.

The monsoon is associated with increased rainfall and some relief to the oppressive heat.

De moesson arriveerde op 7 februari 2025 in Darwin. Het is de laatst bekende aankomst ervan sinds men begon te registreren. De vorige registratie was op 25 januari 1973.

Voordat de langverwachte moesson begint, heeft Noord-Australië te maken met de aanloop ervan: een periode van extreme hitte en vochtigheid.

De moesson gaat gepaard met toenemende regenval en enige verlichting van de drukkende hitte.

In Noordwest-Australië zorgde categorie 5-cycloon Zelia voor zware regenval en overstromingen. De cycloon kwam medio februari aan land:

In december kwamen in het grootste deel van het continent intense hittegolven voor. Het Early Warning Network (EWN) (Netwerk voor vroegtijdige waarschuwing) vatte de temperatuurtrends van vorig jaar samen:

2024 was Australia’s second-warmest year on record, with temperatures 1.46°C [2.65 °F] above the long-term average, bringing with it several significant heatwaves. December’s heat events, including a peak of 47.2°C [117 °F]in Birdsville, were a reminder of the challenges posed by rising temperatures.

2024 was het op één na warmste jaar ooit in Australië, met temperaturen die 1,46°C  boven het langetermijngemiddelde lagen, wat verschillende significante hittegolven met zich meebracht. De hittegolven in december, met een piek van 47,2°C  in Birdsville, waren een waarschuwing voor de uitdagingen die de stijgende temperaturen met zich meebrengen.

Deze natuurrampen benadrukken de urgentie van de huidige klimaatcrisis en bevestigen de waarschuwingen in verschillende internationale klimaatrapporten.

Staat van het klimaat

Het State of the Climate 2024-rapport benadrukt de uitdagingen waarmee het continent wordt geconfronteerd:

The warming has led to an increase in the frequency of extreme heat events… 2023 was one of Australia's largest bushfire seasons in terms of area burned.

In contrast, northern Australia has been wetter than average over the last 30 years.

De opwarming heeft geleid tot een toename in de frequentie van extreme hittegolven… 2023 was qua verbrand oppervlak een van de seizoenen met de grootste bosbranden in Australië.

Daarentegen is het in Noord-Australië de afgelopen 30 jaar natter geweest dan gemiddeld.

Volgens het Extinction Wrapped 2024-rapport van de Australian Conservation Foundation (Australische stichting voor natuurbehoud):

In 2024, 56 Australian species and ecological communities were newly recognised nationally as
being threatened with extinction or moving closer towards extinction.

Climate change is a major threat to our threatened species and ecosystems. In 2024, new information identified Australian and New Zealand species as being among the most at risk of extinction globally due to climate change.

In 2024 werden 56 nieuwe Australische soorten en ecologische gemeenschappen op nationaal niveau erkend als met uitsterven bedreigd of dichter komend bij het punt van uitsterven.

Klimaatverandering vormt een grote bedreiging voor onze bedreigde soorten en ecosystemen. In 2024 werd door nieuwe informatie duidelijk dat Australische en Nieuw-Zeelandse soorten de soorten zijn die wereldwijd het meest met uitsterven worden bedreigd ten gevolge van klimaatverandering

De impact op mensen neemt vele vormen aan. Veel mensen worden gedwongen om te verhuizen. Op Bluesky was Patti Mac slechts een van de bezorgden:

Bluesky screenshot. Gebruiker Patti Mac deelde haar bezorgdheid over de gevolgen van overstromingen voor de huisvesting

Uit het onderzoek waarnaar op Bluesky wordt verwezen, blijkt dat de rampen vooral armere Australiërs treffen:

Every year, an average of around 22,000 Australians move home after climate disasters, according to demographers.

The figure mostly impacts poorer Australians but the study doesn't capture the extent of residents becoming trapped in risky towns they can't leave.

Volgens demografen verhuizen jaarlijks gemiddeld 22.000 Australiërs na klimaatrampen.

Het gaat hierbij vooral om armere Australiërs, maar het onderzoek houdt geen rekening met de mate waarin inwoners vastzitten in gevaarlijke steden waaruit ze niet weg kunnen.

Bovendien raken verzekeringen buiten het bereik van velen in gebieden met een hoog risico. Alle kosten voor eigendomsverzekeringen stijgen landelijk sterk. Overzeese gebeurtenissen zoals de recente branden in Californië dragen ook bij aan de wereldwijde kosten:

In Australia — frequently ravaged by wildfires and flooding — 15 percent of households are experiencing ‘home insurance affordability stress,’ which means they're plowing more than four weeks of their annual income into premiums.

In Australië, waar bosbranden en overstromingen vaak verwoestingen aanrichten, ervaart 15 procent van de huishoudens stress vanwege de moeite die ze hebben om hun woonverzekering te betalen. Ze besteden meer dan vier weken van hun jaarinkomen aan premies.

De onafhankelijke denktank The Australian Institute meldt het volgende:

Around the world, climate change is increasing the costs of insurance and Australia is no exception.

Between 2022 and 2023, the average home insurance premium in Australia rose by 14 percent, the biggest rise in a decade.

Wereldwijd zorgt klimaatverandering voor hogere verzekeringskosten en Australië vormt daarop geen uitzondering.

Tussen 2022 en 2023 steeg de gemiddelde premie voor een woonverzekering in Australië met 14 procent, de grootste stijging in tien jaar.

De potentiële rampen duurden voort tot in de laatste week van de zomer, waarbij Victoria te maken kreeg met zeer onstuimig weer en bosbranden. Andere staten kregen ook te maken met hittegolven en een paar potentiële cyclonen die zich in het noorden begonnen te ontwikkelen.

Eén van de cyclonen is vanuit Noord-Queensland naar het zuiden getrokken.

A weather event not seen in 33 years has put in the AFL on notice with fears the opening game of the season might have to be cancelled.

Experts are predicting Tropical Cyclone Alfred will make landfall near Brisbane on Thursday and Queensland isn’t the only state now in the firing line.

…The NSW SES, in an alert issued on Sunday afternoon, warns the cyclone could produce flash flooding and river floods, damaging winds and heavy rainfall across much of northern NSW.

Een weersverschijnsel dat in 33 jaar niet meer is voorgekomen, heeft de AFL gewaarschuwd: er wordt gevreesd dat de openingswedstrijd van het seizoen moet worden afgelast.

Deskundigen voorspellen dat tropische cycloon Alfred donderdag aan land zal komen bij Brisbane, en Queensland is niet de enige staat die nu getroffen gaat worden.

De NSW SES gaf zondagmiddag een waarschuwing af dat de cycloon plotselinge overstromingen en rivieroverstromingen, schadelijke windstoten en zware regenval in een groot deel van noordelijk Nieuw-Zuid-Wales kan veroorzaken.

Ondertussen kampt Zuid-Australië met één van de ergste droogtes ooit, met een bosbrandseizoen dat zich uitstrekt tot laat in de herfst.