Afbeelding in kleur van een kernwapen dat tot explosie wordt gebracht bij Bikini-atol in de Marshalleilanden in 1946. Foto eigendom van de Amerikaanse overheid. Bron: pagina van de Internationale Campagne tot Afschaffing van Kernwapens op Flickr. CC BY-NC 2.0

De Republiek der Marshalleilanden behaalde een diplomatieke overwinning nadat ze werd verkozen tot vertegenwoordiger van het Stille Oceaangebied in de VN Raad voor de mensenrechten tussen 2025 en 2027. In een post op X (vroeger Twitter) beloofde de staat de kleine eilandnaties, die worstelen met de erge gevolgen van de klimaatverandering, bovenaan de agenda te zetten.

Zoals het Marshallese spreekwoord stelt: ‘An pilinlin koba komman lometo’ (Het geheel aan individuele druppels vormt een machtige oceaan). De Republiek der Marshalleilanden engageert zich voor zijn rol als vertegenwoordiger van het Stille Oceaangebied en om de belangen van de kleine eilandstaten in ontwikkeling te verdedigen op de Raad.

Het land herhaalde ook opnieuw de eis voor gerechtigheid op nucleair vlak, waarbij de VN en de Amerikaanse regering geconfronteerd werden met de rol die zij speelden bij de kernproeven die werden uitgevoerd in het land van 1946 tot 1958. Gedurende die periode voerde het Amerikaanse leger minstens 67 tests uit, waarbij er geschat wordt dat zo'n 318 bommen in de Stille Oceaan tot ontploffing werden gebracht. Hierdoor werden mariene ecosystemen verstoord en de omliggende gebieden permanent beschadigd. Bij de tests kwam er ook een enorme hoeveelheid aan radioactieve straling vrij, met als gevolg verschrikkelijke gezondheidsproblemen voor de eilandbewoners, die te maken kregen met brandwonden, geboortestoornissen en kanker.

De totale explosieve kracht tijdens deze proeven was enkele duizenden malen groter dan die van de atoombom die Hiroshima verwoeste in 1945.

In een interactieve dialoog gesponsord door de VN Raad voor de mensenrechten werd de nadruk gelegd op de verwoestende impact die de proeven hadden. Plaatsvervangend Hoge Commissaris van de VN Raad voor de mensenrechten Nada Al-Nashif vatte de bevindingen van het bureau samen.

Tijdens consultaties kreeg het Bureau van de Hoge Commissaris voor de mensenrechten de aangrijpende verslagen te horen van vroegere en huidige gevolgen van kernproeven: verhalen over blootstelling aan radioactieve straling en de verspreiding van kankers, over pijnlijke herinneringen aan miskramen, geboortes van een dood kind en over wat sommige bewoners van de Marshalleilanden beschrijven als “kwalbaby's”, kinderen die geboren worden met een doorschijnende huid en zonder beenderen. Een sombere herinnering aan de gevolgen van blootstelling aan radioactieve straling die vooral bij vrouwen te zien is.

Last Friday, 4 Oct, #HRC57 held an Enhanced Interactive Dialogue on the #nuclearlegacy in the Marshall Islands with @nuclear_RMI & @MEInonprofit. #OHCHR presented a report highlighting the ongoing effects of the 67 known nuclear tests performed between 1946 and 1958. pic.twitter.com/DOZpvyFQq8

— Marshall Islands Permanent Mission in Geneva (@RMIGeneva) October 7, 2024

Vorige vrijdag, 4 oktober, hield #HRC57 een Uitgebreide Interactieve Dialoog over de #nuclearlegacy (nucleaire erfenis) op de Marshalleilanden met @nuclear_RMI & @MEInonprofit. #OHCHR presenteerde een rapport dat de aandacht vestigde op het aanhoudende effect van de 67 bekende nucleaire tests die werden uitgevoerd tussen 1946 en 1958. pic.twitter.com/DOZpvyFQq8

— Marshall Islands Permanent Mission in Genève (@RMIGeneva) 7 oktober 2024

Bij de 79e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, drong de president van de Marshalleilanden, Hilda Heine, erop aan dat de VN het voorbeeld moet geven en zich moet verontschuldigen voor de goedkeuring van de kernproeven in de jaren '50.

Wij hebben niet gekozen voor dit nucleaire lot, die beslissing is voor ons gemaakt … We kunnen het verleden niet veranderen, maar als Verenigde Naties is het onze plicht om het goed te maken door middel van een resolutie waarbij er formeel excuses wordt aangeboden voor het gebrek aan aandacht voor de smeekbede van de Marshallese bevolking. Hierdoor kan het helingsproces in gang gezet worden, om het geloof en vertrouwen in deze instelling te herstellen.

Het vertrouwen werd geschonden op het moment dat 67 gekende kernwapens getest werden op onze atollen, wat leidde tot permanente verdrijving en een ontneming van de rechten van het volk.

Heine stelde ook vast dat er “zonder waarheid geen gerechtigheid kan zijn”, waarbij ze refereerde naar de beslissing van de Amerikaanse overheid om te weigeren documenten met betrekking tot de kernproeven vrij te geven.

Ondanks deze fouten hebben we al bijna 80 jaar lang geen officiële verontschuldiging gekregen. Er is nog geen betekenisvolle verzoening geweest en we blijven een vergoeding eisen.

Het Marshallese volk is misleid geweest en gedwongen te vertrekken wegens wetenschappelijke experimenten waar ze niet mee hadden ingestemd.

Curriculumspecialist voor het openbare schoolsysteem van de Republiek der Marshalleilanden, Danity Laukon, vertegenwoordigde de jonge generatie tijdens een Side Event van de VN in Genève. Ze onderstreepte de gevolgen op lange termijn van de kernproeven in haar land.

Jammer genoeg beginnen velen van onze generatie zich deze geschiedenis nu pas te realiseren. De jongere generaties worden ook beïnvloed door de kernproeven en dat is duidelijk.

Mijn grootouders hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd en toen de kernbommen ontploften, herbeleefden ze de traumatische gebeurtenissen van de wereldoorlog die ze hebben doorstaan.