De kustwacht en bewoners inspecteren een kustgebied nabij een verlaten olietanker in Bataan. Bron: Facebook-pagina van de Filippijnse kustwacht, een overheidsinstantie. Publiek domein.

Bijna een maand nadat de provincies Cavite en Bataan in het zuiden en noorden van de nationale hoofdstedelijke regio in de Filippijnen door een olieramp werden getroffen, worden zeker 50.000 vissers en hun gezinnen geconfronteerd met de aanhoudende gevolgen.

Een olietanker met 1,4 miljoen liter industriële brandstof zonk op 25 juli 2024 in de Bataanse wateren. Twee dagen later kapseisde een andere olietanker met 55.000 liter dieselbrandstof, ook in Bataan. Tezelfdertijd werd een derde brandstoftanker in dezelfde provincie achtergelaten. De voorvallen zijn voornamelijk het gevolg van de Orkaan Carin, internationaal bekend als Gaemi, die gevaarlijke situaties op zee en buitensporige regen in de regio veroorzaakte.

De olieramp trof 84 vierkante kilometer en naar schatting is de halve oppervlakte van de baai van Manilla getroffen. In acht kustplaatsen in Cavite werd de noodtoestand uitgeroepen.

Verschillende overheidsinstanties hielden zich bezig met de schoonmaakwerkzaamheden en de distributie van noodhulp. In Cavite werd een visverbod ingevoerd, met gevolgen voor de inkomsten van bijna 30.000 vissers.

Op 18 augustus rapporteerde de kustwacht dat slechts 42.000 liter olie kon worden gered.

Het visverbod werd in de meeste gebieden opgeheven, maar op 22 augustus vonden de autoriteiten dat de gevangen vis in vijf steden van Cavite niet veilig was voor menselijke consumptie. Dit had negatieve gevolgen voor de voedselvoorziening voor consumenten en de eerste levensbehoeften van mensen in de visindustrie.

Inwoners, vissers en milieugroeperingen hadden sterke kritiek op de “onbevredigende” reactie van de regering. De noodsituatie heeft verschillende lokale en nationale bevolkingsgroepen ertoe aangezet om zich te melden voor vrijwilligerswerk en hulp te bieden aan  de getroffen gemeenschappen.

In een media-interview berichtte de Pamalakaya Fisher Group, dat er tijdens het visverbod weinig financiële tegemoetkomingen werden verstrekt.

De noodhulp is niet toereikend en komt op onregelmatige tijden. Wanneer het visverbod in de provincie blijft gehandhaafd, moet de hulp aan de getroffen vissers worden gegarandeerd, omdat de visserij hun enige bron van inkomsten is.

Door een maas in de wet kunnen de bedrijven die de gezonken schepen in onderaanneming hadden, niet aansprakelijk worden gesteld voor de olielekkages. Tijdens een hoorzitting in de Senaat, heeft Greenpeace-campagnewoordvoerder Jefferson Chua de lacune in de wetgeving toegelicht. Hij deed het volgende voorstel:

De overheid moet de betreffende bedrijven ter verantwoording roepen. De bedrijven moeten worden gedwongen om in het openbaar rekenschap af te leggen, de verantwoordelijkheid voor de lekkage op zich te nemen, de gemeenschap en de lokale overheden te compenseren voor de lopende schade aan de gezondheid van mensen, de ecosystemen en het levensonderhoud, maar ook herstelbetalingen te plegen voor de domino-effecten door deze ramp.

Voorvechters van de Wetenschap en Technologie voor het Volk (AGHAM) zetten  vraagtekens bij het besluit door de kustwacht om schepen te laten varen, ondanks de ruwe zee, die op 25 juli door de tyfoon Carina werd veroorzaakt. “Dit toont het gebrek aan oprechte belangstelling door de overheid bij het in de praktijk brengen van preventieve voorzorgsmaatregelen bij rampen”, aldus een verklaring.

Inwoners van een vissersdorp in Cavite vechten om re overleven en te herstellen na een olieramp in de baai van Manilla. Bron: Facebookpagina van Agham. Gebruikt met toestemming.

Het Filippijnse Netwerk van Voedselzekerheidsprogramma's omschreef de nietszeggende reactie van de regering als “het volledig ontkennen van de ernst van de situatie”.

We hebben behoefte aan een doortastende en alomvattende actie door de nationale overheid, om de grote ecologische en sociale schade door de olieramp, doeltreffend op te lossen. Dit vraagt niet alleen om onmiddellijke saneringsmaatregelen, maar ook om directe maatregelen ter bescherming  van het milieu, voedselproducenten en consumenten.

Gloria Estenzo Ramos van de non-profit groep Oceana, waarschuwde voor de negatieve gevolgen op de lange termijn door de olieramp.

Giftige olielozingen in onze oceanen zijn als bosbranden, ze veroorzaken gedurende decennia een spoor van vernieling en negatieve gevolgen. Het is bekend dat olielozingen niet alleen groot gevaar opleveren voor de maritieme ecosystemen, maar ook de mensen, de fauna en het milieu  hebben eronder te lijden. Wanneer de meer dan een miljoen liter olie aan boord van de tanker niet veilig wordt verwijderd, kan de nog aanwezige lekkage het zeeleven en onze mangroves vernietigen. Ook de gezondheid, voedselvoorziening en leefomstandigheden van mensen lopen gevaar.