Sinds januari 2024 werden er over 410 executies vastgesteld. Afbeelding van Iran Open Data. Gebruikt onder toestemming.

Dit artikel werd oorspronkelijk uitgegeven in het Perzisch door IOD. Een vertaalde en bewerkte versie is uitgegeven op Global Voices onder een samenwerkingsovereenkomst voor het gebruik van media.

Twee jaar nadat de dood van Mahsa Zhina Amini de “Woman, Life, Freedom” protesten deed oplaaien, is het aantal executies in het land volgens mensenrechtendata geëxplodeerd met 80%. Actievoerders hebben deze stijging gelinkt aan een bredere strategie van de Islamitische Republiek om angst te zaaien en ontevredenheid te onderdrukken. Bepaalde groeperingen hebben de executies veroordeeld die meestal voortvloeien uit rechtszaken met een gebrek aan transparantie en waarbij internationale gerechtsstandaarden niet gehanteerd worden.

De 22-jarige Iraans-Koerdische vrouw werd op 13 september 2022 door de zogenaamde Iraanse moraliteitspolitie gearresteerd omdat ze de controversiële hijabwet zou overtreden hebben die heerst in het land. Ze overleed in hechtenis drie dagen later, volgens bronnen wegens hersenletsel dat veroorzaakt was door “meerdere inslagen” aan het hoofd. Uit haar dood vloeide een golf aan protesten tegen het regime. De protesten, geleid door vrouwen, verspreidden zich snel over heel het land en op internationaal niveau, waarbij de slogan “Jin, Jiyan, Azadi” (Vrouw, Leven, Vrijheid) de meest herkenbare uitroep werd.

De Iraanse regering reageerde met geweld op deze massale mobilisatie waarbij dodelijke kracht, foltering, aanranding en andere vormen van op gender gebaseerd en seksueel geweld werden gebruikt, volgens Amnesty International.

Meer hierover op ons Speciaal Verslag van de “Women, life, freedom” opstanden in Iran

De mensenrechtengroep Iran Human Rights (IHR) meldt dat tussen oktober 2022 tot september 2024 minstens 1 452 mensen terechtgesteld zijn, wat een aanzienlijke stijging is van 779 in de twee jaar voor de betogingen in 2022. Volgens de Human Rights Watch, die zich richt op mensenrechtenschendingen, waren de meeste geëxecuteerden veroordeeld op grond van druggebruik of -bezit of vage  beschuldigingen betreffende de staatsveiligheid.

Alleen al in augustus van 2023, meldde de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de mensenrechten minstens 93 executies, hoewel IHR en HRANA suggereren dat het cijfer boven de 100 ligt. Gedurende enkele maanden in 2023, zoals in mei, waren de aantallen uitzonderlijk hoog met zo'n 145 terechtstellingen. Sinds januari 2024 werden er over de 410 executies vastgesteld, wat wijst op strengere vervolgingen.

De Iraanse overheid reageert niet op deze cijfers. Dit zorgt ervoor dat niet-gouvernementele organisaties buiten het land de omvang van de onderdrukking moeten rapporteren en belichten. Iran onderscheidt zich op deze akelige manier van de rest doordat het de meeste gedocumenteerde executies per capita heeft wereldwijd.