Filipijnse artiesten en actievoerders protesteerden tegen de 18-plus-keuring voor een documentaire over de ontvoering van een activist in 2007. Foto van de Facebookpagina van Chantal Eco. Gebruikt onder goedkeuring

Artiesten, geleerden en mensenrechtenactivisten betoogden tegen de beslissing van het Filipijnse censuurorgaan waarbij twee films een 18-plus-keuring kregen en beschreven het als een aanval op de vrije meningsuiting.

De Movie and Television Review and Classification Board (MTRCB), de Filipijnse instelling voor kijkcijfers, gaf zowel de film “Dear Satan” als de documentaire “Alipato at Muog” (Vliegende Sintels en een Fort) een 18-plus-keuring. Deze keuring betekent dat een film niet gepast is om getoond te worden in publieke filmzalen.

“Dear Satan” gaat over een kind dat “Santa Claus”, Engels voor kerstman, verkeerd spelt waardoor hij een brief stuurt naar Satan, die uiteindelijk een goed personage wordt naar het einde van de film toe. “Alipato at Muog” beschrijft de zoektocht van een familie naar de activist Jonas Burgos die ontvoerd werd in 2007.

De censuur van “Alipato at Muog”, die de speciale juryprijs voor een speelfilm won tijdens Cinemalaya, een vooraanstaand Filipijns filmfestival voor onafhankelijke films, lokte verontwaardiging uit bij verschillende partijen. Nadat beroep was aangetekend, werd bij de tweede beoordeling van de MTRCB de 18-plus-keuring verwijderd waardoor de film in de bioscoopzalen getoond kon worden.

Het hoofd van de MTRCB verdedigde de 18-plus-keuring voor de film “Dear Satan”, waarbij hij stelde dat de film tegen Christelijke waarden inging:

Ik heb de film gezien. Ik was het eens met het bestuur [van de MTRCB]. Ik ben verontwaardigd als een Christen. Het is niet demonisch, maar Satan wordt er anders in voorgesteld, als iemand die goed wordt. Satan kan echter nooit ofte nimmer goed zijn.

In het geval van “Alipato at Muog”, drong het MTRCB-hoofd erop aan dat “vrije meningsuiting niet absoluut noch onbegrensd is.” Recensenten wezen op het feit dat “de film regelmatig het geloof en het vertrouwen van het volk in hun overheid en/of gewezen autoriteiten ondermijnt.”

JL Burgos, schrijver en regisseur van “Alipato at Muog” en broer van de verdwenen activist Jonas Burgos, verzekerde echter dat “er niets ontwrichtends is in de zoektocht van een familie naar gerechtigheid.” Hij voegde daaraan toe dat de documentaire “opkomt tegen gedwongen verdwijning en schendingen van mensenrechten.”

Burgos is met succes in beroep gegaan tegen de beslissing van de MTRCB en kreeg steun van artiesten, scholieren, journalisten en activisten. Terwijl ze de tweede beoordeling van de MTRCB afwachtten, organiseerde zijn team speciale vertoningen van de film in universiteiten en promootte de boodschap dat “de waarheid getoond moet worden.”

Een uitspraak die online gestart is door de Concerned Artists of the Philippines, een groep artiesten die oorspronkelijk streed tegen de dictatuur die heerste in de Filipijnen in de jaren '80, onderstreepte het belang van de documentaire:

Werken zoals Alipato at Muog zijn onmisbaar bij het behoud van een informatief dialoog met het publiek en iedereen moet ze kunnen raadplegen. De 18-plus-keuring van de MTRCB dient uitsluitend om essentiële discussies rond fundamentele mensenrechten en maatschappelijke vraagstukken te hinderen.

Een geleerde genaamd Lisa Ito wees erop dat het cruciaal is om censuur tegen te gaan en de erfenis van de tirannie te verwerpen.

De strijd tegen censuur is zeker ook een strijd tegen het collectieve geheugenverlies. We zien hoe zelfs vandaag onze recente geschiedenis van onderdrukking zich herhaalt: het roept beelden op van een tijd die niemand nostalgisch of plezierig vindt.

Ze verwijst hier naar de tijd van de krijgswet (1972–1981) die leidde tot de beperking van burgerlijke vrijheden en waarbij bepaalde wetten werden goedgekeurd die hebben geleid tot de stichting van de MTRCB.

De National Union of Peoples’ Lawyers (Nationale unie van volksrechters) vraagt voor de afschaffing van de wet waarbij de overheid een groter monopolie kreeg op censuur. De unie vreesde dat de 18-plus-keuring van “Alipato at Muog” geen “geïsoleerd geval is maar eerder een symptoom van een ruimere, ernstigere poging om het discours te bepalen en de geschiedenis te zuiveren die machthebbers hinderlijk achten.” Ze voegde daaraan toe:

Aan de oppervlakte lijkt alles normaal, maar schijn bedriegt. De filmmakers verdwijnen daarom niet, maar hun stemmen dreigen gewist te worden en hun werk raakt in de vergetelheid waardoor het niet uitdaagt, provoceert en inspireert.

De Filipijnse regisseursunie zei dat de 18-plus-keuring “een zorgwekkend monopolie aantoont van het mandaat van de MTRCB, dat een verontrustende oplegging van politieke en religieuze voorkeur op creatieve werken reflecteert.” Ze drong de MTRCB erop aan eerlijk en objectief te zijn.

De MTRCB zou hoofdzakelijk films moeten beoordelen op basis van inhoud en verdienste in plaats van subjectieve morele oordelen op te leggen die creativiteit en vrijheid van meningsuiting onderdrukken.

Intussen verduidelijkten de makers van “Dear Satan” dat de film Satan niet probeert te verheerlijken.

De film gaat over de kracht van het geloof en over het goede dat het kwade overwint. We wilden tonen dat, ondanks de aanwezigheid van kwaad in de wereld, geloof en deugdzaamheid kunnen zegevieren.

Uiteindelijk erkenden de makers van “Dear Satan” de ongerustheid van MTRCB-recensenten en stemden ze in om de titel van de film aan te passen.