Het dorp Sipadol in het district Bhaktapur in Centraal-Nepal, links en rechts, amper een jaar tussen 2022 en 2023. Foto Amit Machamasi. Gebruikt met toestemming.

Dit verhaal is oorspronkelijk gepubliceerd door de Nepali Times. Een geredigeerde versie is opnieuw door Global Voices gepubliceerd, als onderdeel van een wederzijdse inhoudelijke overeenkomst.

Kathmandu Vallei, ooit bekend om de recordoogsten rijst, wordt geconfronteerd met een dalende productie, omdat stadsuitbreidingen de eens zo vruchtbare rijstvelden verwoesten.

Wel zijn er nog aan de rand van de stad enkele rijstvelden te vinden, maar ook die worden door nieuwbouw bedreigd. Dat geldt ook voor de Pokhara Vallei, de thuisbasis van Pokhreli, Jetha Buda en andere merken inheemse rijst.

In de derde maand van de Nepalese kalender wordt in Asar de rijst geplant, waarbij 29 juni is bestemd als National Paddy Plantation Day, een dag die niet alleen bekend staat om rijst-zaailingen op drassige velden, maar waar ook feestvieren en plezier maken belangrijk is.

Dit jaar viel er niet veel te feestvieren op Paddy Planting Day. Slechts 10 procent van de rijstplanters in heel Nepal hebben padie (ongepelde rijst)-zaailingen geplant, terwijl dit eind juni twee keer zoveel is.

Een graafmachine aan het werk bij het afbakenen van het land, zelfs wanneer een kind rijst (padie)wil  planten in het dorp Bhaktapur. Foto door Machamasi. Gebruikt met toestemming.

De moesson in Nepal begon dit jaar weken later dan zoals gebruikelijk in half juni, wat deskundigen wijten aan de klimaatverandering. In de nasleep van de cycloon Remal (24-28 mei), regende het al een week eerder, met als gevolg overstromingen en aardverschuivingen half juni in het oosten van Nepal, terwijl het westen van het land onder een langdurige droogte had te lijden.

De regenwolken bereikten centraal Nepal, maar de regen kwam niet verder, waardoor er aan de droogte geen eind kwam. Toen de moesson op 27 juni de Kathmandu Vallei bereikte, had het eigenlijk geen zin meer en was het te laat. In de Kathmandu Vallei valt in juni meestal 250 millimeter regen en dit jaar slechts 125 millimeter, wat aanzienlijke gevolgen kan hebben voor het groeiseizoen en de toegang tot water.

Het chronische gebrek aan gesubsidieerde kunstmest tijdens het plantseizoen door de inefficiënte overheidsaanbestedingen en leveringssystemen betekende ook dat veel boeren niet op tijd padie konden planten, zelfs als het nog zou gaan regenen.

De rijst wordt verbouwd in Kathmandu en in andere bergvalleien, maar ook in de Tarai-regio en in het 3.200 meter hooggelegen Jumla district, dat beroemd is om de voedzame rode Marasi rijst.

De Tarai is de rijstschuur van Nepal, waar de meeste padie vandaan komt. Hoewel de velden 15 procent van Nepal’ s oppervlakte beslaan, woont hier 53 procent van de bevolking. Ook hier verdwijnen langzamerhand door de aanleg van snelwegen en belangrijke kruispunten stukken rijstvelden.

De ongebreidelde groei van Kathmandu, gezien vanuit het Halchowk-gebied in 2020. Foto door Amit Machamasi. Gebruikt met toestemming.

Door de late regenval en de voortdurende hitte is dit jaar pas begonnen met het planten van rijst in slechts drie procent van de provincie Madhes. In een normaal jaar wordt een kwart van de rijstproductie in deze provincie gerealiseerd.

Het westen van Tarai werd vooral tot ver in juni met aanhoudende dagtemperaturen van 45 graden Celsius het meest door een hittegolf getroffen. Boerenbedrijven die van regen afhankelijk zijn, hebben geen rijst geplant en de boeren die vroeger water uit waterputten oppompten, konden door een dalende grondwaterspiegel ook niet planten.

De immigratie van het platteland en de dalende rijstproductie is nu een kip-en-ei probleem: daalt de rijstproductie omdat mensen hun boerenleven vaarwel zeggen of keren de mensen zich af van de landbouw omdat de productie daalt?

Op deze foto uit 2021 worden heuvels in de uithoeken van de Kathmandu Vallei geëgaliseerd om plaats te maken voor landinrichting. Foto door Amit Machamasi. Gebruikt met toestemming.

Er is nu geen reden voor het vieren van de jaarlijkse rijstdag, maar het is een nieuwe ontwikkeling naar de afhankelijkheid van de invoer van rijst in Nepal.

In 2023 gaf Nepal NPR 35 miljard (238 miljoen euro) uit aan de import van rijst en padie, iets minder dan het voorgaande jaar, maar toch iets meer dan de totale exportproducten. Nepalezen eten meer rijst dan ooit, omdat de mensen zich afkeren van de traditionele graanproducten, zoals gierst en boekweit, maar ook door een dalend armoedecijfer en de uitbreiding van het wegennet.

Toch is de bevolkingstoename in het land groter dan de rijstoogsten. De rijstproductie bereikte door irrigatiemethoden en mechanisatie een recordhoogte van 3,8 ton per hectare, maar de totale productie stijgt niet navenant door het teruglopen van de rijstteelt.

Nepal was ooit een rijstexporterend land. Wanneer de huidige trend doorzet, zou Nepal bijna al haar inkomsten aan afdrachten uitgeven aan de de import van aardolieproducten en rijst.