Thaise activiste Netiporn “Bung” Sanesangkhom. Foto: Ginger Cat. Source: Prachatai, content partner van Global Voices.

De Thaise activiste Netiporn Sanesangkhom, beter bekend als Bung, is op 14 mei in voorlopige hechtenis overleden [en-alle links tenzij anders aangegeven] op beschuldiging van majesteitsschennis [nl]. Haar dood zorgde voor verontwaardiging van mensenrechtenadvocaten die de regering aanspoorden om de wet op majesteitsschennis te herzien en te stoppen met het vervolgen van critici van de staat.

De 28-jarige Bung was docente Engels voordat ze in 2020 betrokken raakte bij de door jongeren geleide prodemocratische beweging die campagne voerde voor herstel van burgerbestuur. Ze sloot zich later aan bij de actiegroep Thaluwang, bekend vanwege hun demonstraties voor hervorming van de monarchie. De prodemocratische beweging kreeg de steun van het volk en erkenning voor de overwinning van oppositiepartijen die tijdens de parlementsverkiezingen in 2023 de door het leger gesteunde partijen uitdaagden.

Bung werd gearresteerd nadat ze in een winkelcentrum een enquête had gehouden over de impact van koninklijke autocolonnes op gewone automobilisten. Ze werd in mei 2022 gearresteerd en drie maanden later op borgtocht vrijgelaten nadat ze in hongerstaking was gegaan. In januari 2024 werd ze opnieuw gearresteerd omdat ze haar borgtochtvoorwaarden zou hebben geschonden door deel te nemen aan een politiek protest.

Bung begon op 27 januari haar hongerstaking die 65 dagen heeft geduurd. Ze stelde twee eisen: hervorming van de wet op majesteitsschennis en de vrijlating van politieke gevangenen. Ze zat 110 dagen vast voordat ze een hartstilstand kreeg.

Pravit Rojanaphruk, senior hoofredacteur van de nieuwssite Khaosod English, sprak over de absurditeit van de aanklachten tegen Bung.

How on earth, in a self-proclaimed democratic society, could Bung be charged with royal defamation crime and sedition for something so harmless as publicly asking people to attach a sticker on a paper board to answer whether royal motorcades caused inconveniences to ordinary people or not?

Hoe in hemelsnaam kon Bung, in een zelfbenoemde democratische samenleving, aangeklaagd worden voor majesteitsschennis en opruiing voor zoiets onschuldigs als het publiekelijk mensen vragen een sticker op een papieren bord te plakken met de vraag of gewone mensen hinder ondervinden van koninklijke autocolonnes?

De Foreign Correspondents’ Club of Thailand bekritiseerde de willekeur waarmee de autoriteiten de wet op majesteitsschennis interpreteren.

The sweeping interpretations Thai courts typically make of what constitutes royal defamation, and the formidable obstacles to mounting a defence of those charged under the law, make it a matter of serious concern for journalists trying to report on Thailand. That a young woman has now lost her life because of this should be a matter of concern to everybody.

De verregaande interpretaties van de wet op majesteitsschennis die Thaise rechtbanken doorgaans toepassen en de geduchte obstakels voor de verdediging van degenen die onder deze wet worden aangeklaagd, maken dit een zeer zorgelijke zaak voor journalisten die proberen verslag uit te brengen over Thailand. Dat een jonge vrouw hierdoor is overleden, zou iedereen zorgen moeten baren.

Ongeveer 45 studentenorganisaties en activistengroepen gaven een gezamenlijke verklaring [th] uit waarin ze de Thaise regering beschuldigen Bung te hebben “behandeld als een crimineel, ook al is ze niet schuldig bevonden”. In de verklaring stond bovendien dat “Bung werd vastgehouden en haar borgtocht werd geweigerd zonder geldige reden, waardoor het fundamentele recht op borgtocht werd geschonden”. In verband hiermee drongen de Thai Lawyers for Human Rights er bij de regering op aan om “het recht op borgtocht van politieke gevangenen die niet schuldig zijn bevonden aan enige overtreding door een definitief vonnis te respecteren, te beschermen en te vervullen.”

Naast lokale mensenrechtengroeperingen legden diplomaten en internationale maatschappelijke groeperingen en netwerken verklaringen af waarin ze hun bezorgdheid uitspraken over het vroegtijdige overlijden van Bung en de vervolging waarmee ze als dissident te maken kreeg. Er werden wakes gehouden in de hoofdstad Bangkok en andere steden zoals Chiang Mai, Chiang Rai, Phrae, Lampang, Nakhon Ratchasima en Khon Kaen. Advocaat Poonsuk Poonsukcharoen woonde een van de wakes bij en sprak over Bungs nalatenschap.

We come to stand here because she was a child of the people … who have rights and freedoms, and there should be no one who is lost because they exercise their rights and freedoms, and to insist that everyone who has not been found guilty must have the right to temporary release.

We zijn hier tezamen omdat ze een kind was van het volk… dat rechten en vrijheden heeft. Niemand mag verloren gaan omdat ze haar rechten en vrijheden uitoefende en volhardend streed voor het recht op voorwaardelijke invrijheidsstelling voor iedereen die niet schuldig is bevonden.

Meanwhile, in Chiang Mai, local activists and members of the public gathered at Tha Phae gate, a tourist landmark in the old town, for a vigil in memory of Netiporn. They lit candles and read poems in mourning and shouted slogans calling for the release of political prisoners and… pic.twitter.com/O0TDIe5e8m

— Prachatai English (@prachatai_en) May 14, 2024

Ondertussen verzamelden lokale activisten en burgers in Chiang Mai zich bij de Tha Phae poort, een toeristische bezienswaardigheid in de oude stad, voor een wake ter nagedachtenis aan Netiporn Sanesangkhom. Ze staken kaarsen aan, lazen gedichten voor, rouwden en riepen leuzen voor de vrijlating van politieke gevangenen en…

Piyanut Kotsan, directeur van Amnesty International Thailand, benadrukte de verantwoordingsplicht van de regering en de aanhoudende, schrijnende mensenrechtensituatie in het land.

This is a shocking reminder that Thai authorities are harshly denying pro-democracy activists their freedom in an apparent bid to silence the peaceful expression of dissent.

Dit is een schokkende herinnering aan het feit dat de Thaise autoriteiten prodemocratische activisten hardhandig hun vrijheid ontzeggen in een kennelijke poging om de vreedzame uiting van afwijkende meningen de kop in te drukken.

Emilie Palamy Pradichit van de in Thailand gevestigde Manushya Foundation sloot zich aan bij de gevoelens van de jongerenactivisten.

How many young Thais need to take to the streets, risk their mental health, risk their physical health, or risk having their human rights brutally denied by the State, for the rest of Thai society to take action?

Hoeveel jonge Thai moeten de straat op, hun geestelijke en lichamelijke gezondheid op het spel zetten of het risico lopen dat hun mensenrechten op brute wijze worden ontzegd door de staat, voordat de rest van de Thaise samenleving actie onderneemt?

Een cartoonist bracht een eerbetoon aan Bung en illustreerde de rol van de regering onder leiding van premier Srettha Thavisin in het faciliteren van de voortdurende, onrechtmatige toepassing van de wet op majesteitsschennis (sectie 112 van het wetboek van strafrecht) tegen andersdenkenden.

Tribute to ‘Bung’ Thaluwang pic.twitter.com/ZxJXhMkS6o

— stephff cartoonist (@stephffart) May 15, 2024

De premier vertelde de media dat hij het Ministerie van Justitie al opdracht heeft gegeven om de omstandigheden te onderzoeken die geleid hebben tot de dood van Bung.

Bung werd vandaag (19 mei) gecremeerd terwijl activisten en aanhangers blijven aandringen op gerechtigheid.

Political activists, relatives, & friends of lese majeste detainee Netiporn “Bung” Thaluwang attended the Bung's cremation ceremony at Wat Sutthapot, Bangkok, today.
Bung passed away at Prison Hospital on the morning of May 14.
(Pics: Sarawut Sriphetsai) #thailand #บุ้งทะลุวัง pic.twitter.com/lknozFRLMf

— Khaosod English (@KhaosodEnglish) May 19, 2024

Politieke activisten, familieleden en vrienden van de majesteitsschennisgevangene Netiporn Sanesangkhom woonden vandaag de crematieceremonie bij in Wat Sutthapot, Bangkok.
Bung overleed in het gevangenisziekenhuis in de ochtend van 14 mei.