Screenshot van een scène uit de documentaire [1] Yaren, waarin een visser en een ooievaar de hoofdrol spelen.
Het verhaal van Adem Yilmaz, een Turkse visser [2] die velen kennen als ‘oom Adem’, en een ooievaar die de naam Yaren [nl: vriend] heeft gekregen, zou zo uit de Fabels van La Fontaine [3] [nl] afkomstig kunnen zijn. Het genre van de fabel, een kort verhaal waarin dieren als handelende en sprekende personen optreden, behoort tot de folklore van West- en Oost-Europa. Deze vriendschap tussen een visser en een ooievaar is echter niet verzonnen maar bestaat echt. In de afgelopen twaalf jaar ontmoetten ze elkaar jaarlijks [4] [en] in Eskikaraağaç [5][en], een dorp in Turkije. Ieder jaar rond maart, op zijn jaarlijkse trektocht naar het noorden, strijkt de ooievaar Yaren neer op de vissersboot van oom Adem. De twee poseren dan voor hun jaarlijkse foto. De visser verwelkomt de ooievaar met vers gevangen vis uit het meer. Het duo staat symbool voor een unieke vriendschap tussen mens en dier en zijn plaatselijke beroemdheden geworden. Er is zelfs een documentaire gemaakt met de titel Yaren [6] die te zien is op YouTube [1].
12. yılda da Yaren Leylek sözünde durdu. Yağmurlara, fırtınalara göğüs gerdi, ülkeleri, şehirleri, dağları aşıp dün yuvasına bugün de yarenlik ettiği Adem Amca'nın kayığına kondu ve pozunu verdi. Tüyü kadar ömrün olsun hepimize derin bir oh çektirdi sonunda!#YarenLeylek [7] pic.twitter.com/6EQOCCPjho [8]
— Alper Tüydeş (@alpertuydes) March 17, 2023 [9]
Twaalf jaar lang heeft Yaren woord gehouden. De ooievaar trotseerde regen en storm, doorkruiste landen, steden en bergen en streek gisteren neer op zijn nest en vandaag op de boot van oom Adem, waar hij poseerde voor de foto. We wensen je een leven dat zo lang duurt als jouw verenkleed. Wij zijn allemaal opgelucht dat hij weer is teruggekeerd, eindelijk.
Dit jaar was de komst van Yaren een teken dat het gewone leven doorgaat in een land dat op 6 februari werd getroffen door een zware aardbeving [10] [en] waarbij het dodental is opgelopen tot meer dan 45.000 [11] [en] met totale verwoesting [12] [en] tot gevolg. De ooievaar arriveerde veel later dan verwacht. Veel mensen die het verhaal van Yaren en Adem door de jaren heen hebben gevolgd maakten zich zorgen. Zo ook de natuur- en wildlife fotograaf Alper Tuydes [13] die Adem en Yaren al enige tijd volgde. Maar de, hoewel verlate, terugkeer van ooievaar Yaren gaf de inwoners van Turkije weer moed. ‘Deze foto van de natuur- en wildlife fotograaf Alper Tuydes geeft ons hoop op betere tijden. Hun verhaal van trouw en warme vriendschap tussen mens en dier voelt helend’, schreef [14] The Magger, een internetplatform in Turkije dat vaak schrijft over reizen, cultuur, kunst, film en muziek.
Intussen hebben Yaren en zijn nestpartner Nazli een nest gebouwd in het Turkse dorp Eskikaraağaç dat onderdeel uitmaakt van het European Stork Village Network [15]. Dorpen in dit netwerk zijn aangewezen als exemplarisch voorbeeld voor de bescherming van de ooievaar [16] [Ciconia ciconia]. Ze zullen de komende zes maanden in Eskikaraağaç blijven totdat ze hun terugreis naar het zuiden aanvaarden. Het Turkse dorp Eskikaraağaç in de provincie Bursa ligt op de route die tienduizenden ooievaars nemen op hun trektocht van Afrika via Turkije naar Europese landen. Voor de fans van Yaren is er zelfs een webcam [17] die op het nest is gericht. Afgelopen jaar hebben ze drie jongen grootgebracht [18].
Twee jaar geleden, in mei, bezocht fotograaf Alper Tuydes de Turkse visser en zijn ooievaar. Hij filmde spontane, openhartige momenten waarin Adem Yaren voert en hem vraagt hoe het met zijn jongen en partner is.