Tapijt met als onderwerp de Bergjoden van Qırmızı Qəsəbə, het centrum van hun gemeenschap in het noorden van Azerbeidzjan. Foto: Filip Noubel. Gebruikt met toestemming.
Een van de Azerbeidzjaanse minderheden zijn de Bergjoden [1] of Juhuro (Dağ Yəhudiləri in het Azerbeidjaans), van Perzische oorsprong, die nu massaal naar Israël en andere landen zijn geëmigreerd, maar waarvan een aantal in Azerbeidzjan is gebleven [2][en]. De gemeenschap van de Bergjoden speelt een belangrijke rol in de relaties tussen de twee landen.
De Bergjoden (Hebreeuws יהודי קווקז ) of Kaukasische joden, stammen af van Perzische joden en wonen voornamelijk in Azerbeidzjan. Kleinere groepen wonen in Rusland en de Noordelijke Kaukasus [3]. Er zijn naar schatting tussen de 20.000 en 50.000 [1] Bergjoden. Het culturele centrum van de Kaukasische joden is Qırmızı Qəsəbə [4] (Rode Stad) in het noordelijke Azerbeidzjaanse district Guba, een stad die geheel bevolkt wordt door Bergjoden. Andere Kaukasische joden wonen in de hoofdstad Baku en andere steden verspreid over het land. Volgens sommige bronnen [5] [en] is Qırmızı Qəsəbə [4] [en] de enige stad buiten Israël en de VS waar alleen maar joden wonen.
De traditionele taal van Bergjoden is het Judeo-Tat [6][en], plaatselijk ook Johuri genaamd, een Perzische taal waarin Perzische, Hebreeuwse en Turkse woorden worden gemengd die in haar geschiedenis in Hebreeuwse, Latijnse en Cyrillische alfabetten zijn geschreven. Bergjoden bewaren hun eigen traditie van het judaïsme [7] [en] dat afwijkt van Asjkenazische en Sefardische gemeenschappen.
Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 breken in het noorden en zuiden van de Kaukasus conflicten uit. Vanwege een moeizame economische transitie emigreerde een groot deel van de gemeenschap naar Israël. Naar schatting wonen daar op dit moment 100.000 tot 150.000 [1] personen zoals in deze documentaire wordt verteld:
Een vrouwelijk lid van de gemeenschap van Bergjoden met een tapijt dat ze zelf heeft geweven. Q Gallery. Foto: Filip Noubel. Gebruikt met toestemming.
Velen onderhouden echter sterke banden met Azerbeidzjan, vooral met Qırmızı Qəsəbə. Ze hebben er huizen gebouwd en keren in de zomerperiode [8] [en] terug, zoals te zien is op de tentoonstelling The History of One People in de Q Gallery [9] in Berlijn.
In de vroege negentiende eeuw, toen ze eenmaal in het Russische rijk waren opgenomen, mochten Bergjoden land bezitten, hun eigen zijde- en tapijtindustrieën ontwikkelen en tabak en wijn produceren. De focus van de tentoonstelling ligt op de tapijtindustrie, een activiteit die voornamelijk door vrouwen wordt uitgevoerd en waarvan tapijten, foto's en schilderijen worden getoond.
Op dit tapijt worden tapijtweefsters afgebeeld. Tapijten zijn een belangrijk onderdeel van familietrots en woningdecoratie:
Een schilderij van tapijtweefsters uitgevoerd als echt tapijt. Foto: Filip Noubel. Gebruikt met toestemming.
Op deze oude foto uit 1937 staat een groep tapijtweefsters uit Qırmızı Qəsəbə:
1937 Groepsfoto van tapijtweefsters uit Qırmızı Qəsəbə. Foto: Filip Noubel. Gebruikt met toestemming.
Een tapijtweefster staat voor haar tapijt:
Foto uit het Frida Yusufova familie-archief. Foto: Filip Noubel. Gebruikt met toestemming.
Schilderij van Rami Meir van de oude synagoge van Qırmızı Qəsəbə:
Schilderij van Rami Meir met de oude synagoge in Qırmızı Qəsəbə. Foto: Filip Noubel. Gebruikt met toestemming.