Foto met toestemming van Juke Carolina.

Global Voices startte dinsdag 27 september een Twitter Space om een discussie aan te gaan over de Oekraïense taal, de beste manieren en oefeningen om Oekraïens te leren, de overeenkomsten tussen Oekraïense vluchtelingen en andere ontheemde mensen en zo meer. Hier volgen fragmenten uit gesprekken met onze drie sprekers: Roman Shemakov, voorheen Oost-Europa redacteur bij Global Voices; Aline Sara, medeoprichter en CEO van NaTakallam; en Iryna Tiper, een taalpartner van NaTakallam. Het volledige interview, gemodereerd door Marina Khonina, Lingua Project Manager bij Global Voices, kunt u hier lezen.

https://t.co/Pm8Zl4ZLXO

— Global Voices (@globalvoices) September 27, 2022

Roman Shemakov

“Over het algemeen geldt denk ik voor veel Oost-Europese immigranten uit Oekraïne, Wit-Rusland, Rusland, Georgië of welk Centraal-Aziatisch land dan ook, dat het Russisch de lingua franca wordt wanneer je je land verlaat. 

De taal waarin Oekraïense immigranten in de Verenigde Staten met elkaar communiceren is het Russisch en zo is het ook voor een groot deel van Europa en Canada. Zo was het in ieder geval tot voor kort. Maar nu is er een opmerkelijke verandering gaande. 

Zelfs immigranten uit Rusland die nog nooit in Oekraïne geweest zijn, leren nu Oekraïens en al onze familievrienden proberen, op een soms klungelige manier, om naar het Oekraïens over te stappen. 

Ik denk dat ieder lid van de diaspora uit veel verschillende lagen van complexiteit bestaat. Talen zijn ingewikkeld, zeker als we bedenken dat de huidige tweede invasie en het collectieve trauma dat daaruit voortvloeit, ook een invloed hebben op de taal die mensen willen spreken. Sinds ik Oekraïne heb verlaten, lijkt er een oprecht soort trots te zijn ontstaan die ik nooit eerder heb gezien en die mensen ertoe aanzet om hun Amerikaanse vrienden een paar woorden Oekraïens te leren. Toen ik net in de Verenigde Staten was en voor het eerst naar de middelbare school ging, wist niemand van mijn klasgenoten waar Oekraïne lag.“

“Talen ontstaan niet per toeval — dialecten natuurlijk wel en regionale verschillen bestaan uiteraard overal — maar taal vereist enige infrastructuur. Er is een budget nodig voor vertalingen, taaltrainingen en er moet ook een brede steun voor de cultuur zijn. Dit zijn juist de dingen die zwaar lijden onder een enorme geopolitieke crisis zoals we die nu zien.

Dit is het goede moment om langdurige steun voor de Oekraïense taal te verkrijgen, in ieder geval voor 2023, maar nog beter zou het zijn om steun te hebben voor het hele volgende decennium. 

Er moet een budget komen voor mensen zoals Iryna om naar de Verenigde Staten en andere westerse landen te reizen om Oekraïens te doceren, want er zijn geen Oekraïense leerkrachten of docenten die een vluchtige belangstelling voor de taal in een langdurige passie kunnen omzetten die langer duurt dan de paar maanden dat Oekraïne in het nieuws is.“

Aline Sara

“Hoi allemaal. Ik vind het heel leuk dat ik jullie hier wat over NaTakallam mag vertellen. En over onze meest recente aanwinst wat taaltraining betreft: Oekraïens en Russisch. Maar om het complete beeld te schetsen van hoe wij uitgegroeid zijn tot het bedrijf dat we nu zijn en hoe we ertoe zijn gekomen om Oekraïense en Russische taaltrainingen aan te bieden, denk ik dat het handig is om eerst even uit te leggen wat NaTakallam is en wat wij doen.

NaTakallam heeft wortels in Libanon, het land waar ik oorspronkelijk vandaan kom, en de oorlog in Syrië. In 2014 leefden er ongeveer 1,5 miljoen Syriërs in Libanon op een bevolking van 4 miljoen. En dat waren dus vluchtelingen. We horen veel over vluchtelingen en we praten er veel over, ook over gedwongen migratie, maar het is heel moeilijk om de problemen waar ze iedere dag mee te maken krijgen, echt te begrijpen. Zo ontzettend veel mensen worden gedwongen om hun huis achter te laten. Ze moeten vluchten naar een ander land en zo gingen de Syriërs bijvoorbeeld naar Turkije, Libanon of Jordanië. Die mensen kunnen zo wel ontkomen aan onmiddellijke dreiging, maar ze worden in het gastland niet echt warm onthaald. Het recht om te blijven of te werken hebben ze niet.

Toen ging er bij mij een lichtje branden. Ik kan nu niet zomaar naar Syrië om daar Syriërs te ontmoeten die mij Arabisch kunnen leren. Dat gaat gewoon niet op dit moment, maar via internet kan ik wel contact met ze hebben. En ze hebben misschien geen toestemming om in Libanon te werken, maar dit nieuwe virtuele domein kent eigenlijk geen grenzen.

Toen dacht ik bij mezelf: waarom zetten we geen programma op dat het voor mij mogelijk maakt om Arabisch te leren van een Syrische vluchteling die waarschijnlijk toch geen voltijdbaan kan krijgen in het land van verblijf? Dat is dus heel goed mogelijk in een virtuele omgeving. Ze kunnen les geven in hun taal, hun cultuur en zo ook hun ervaringen delen — ik denk namelijk dat het heel belangrijk is dat men de achtergrond van mensen begrijpt die gedwongen werden om huis en haard achter te laten om zo begrip voor hun situatie op te bouwen. En zo werd het idee voor NaTakallam geboren.

En nog niet zo lang geleden vroegen we ons ook af of we wat voor Oekraïense mensen zouden kunnen betekenen. Kunnen we iets doen voor Russische dissidenten die zich ook in een lastige situatie bevinden? Dat gaf ons een sterk gevoel. Er is nog een overeenkomst tussen Oekraïne en Syrië en die is van politieke aard. Rusland zit namelijk achter een groot gedeelte van de gebeurtenissen in Syrië, omdat het land het regime van Assad steunt. Daarom hebben veel Syriërs begrip voor de situatie in Oekraïne en voelen ze solidariteit met het Oekraïense volk.

We hebben het met ons hele team besproken en de vraag was: kunnen we dit echt doen? Kunnen we Oekraïens en Russisch aanbieden, ook al zijn we niet echt gespecialiseerd in die talen omdat ze buiten onze regio vallen? We kwamen er al snel achter dat het niet onmogelijk was. Eigenlijk maakt het niet uit welke taal iemand spreekt, toch? Het maakt niet uit waar je vandaan komt. Als je middenin een oorlogsgebied zit — als je het slachtoffer wordt van mensenrechtenschendingen, dan is dat gewoon onrechtvaardig. Dit is ook de boodschap achter NaTakallam. Wij delen ook graag verhalen van mensen en iedereen was heel geïnteresseerd in de lotgevallen van de ongelooflijk dappere Oekraïners die lijden onder deze nutteloze en afschuwelijke oorlog. Dit is dus in het kort het verhaal achter NaTakallam, hoe we besloten hebben om Oekraïens en Russisch als talen aan te bieden en hoe het tot dusver allemaal loopt.”

Iryna Tiper 

“Ik moet zeggen dat het heel anders is om Oekraïens te leren aan mensen die geen Russisch spreken dan aan Russischtaligen, omdat mensen die Russisch spreken al veel woorden in het Oekraïens verstaan en dat voordeel hebben Engelstaligen niet. Dus voor Russischtaligen gaat het leren van de Oekraïense taal veel sneller dan voor Engelstaligen.

Ik heb inderdaad wel gemerkt dat veel mensen die geen Oekraïens spraken en alleen maar Russisch gebruikten, nu wel proberen om Oekraïens te spreken.

Het belangrijkste is dat je een goede docent vindt die je kan helpen om Oekraïens te leren en mensen die graag Oekraïens willen leren kunnen een docent vinden bij taleninstituten zoals NaTakallam.”