- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Portugal verontschuldigt zich voor koloniaal bloedbad in Mozambique

· Geschreven door Global Voices Lusofonia Vertaald (en) door Liam Anderson, Marijke Praet

Categorieën: Sub-Sahara Afrika, Mozambique, Portugal, Burgermedia, Geschiedenis

António Costa, premier van Portugal | Foto van Flickr [1] Partido Socialista 2022

In een zeldzame en historische daad van erkenning [2] verontschuldigde de Portugese premier, António Costa, zich op 2 september voor het bloedbad [3] van Wiriamu. Daarbij werden op 16 december 1972 ongeveer 400 ongewapende burgers  vermoord  door Portugese strijdkrachten tijdens de Portugese koloniale oorlog [4] (ook bekend als de Mozambikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, 1961-1974). Het bloedbad werd onthuld door Britse media in 1973 en werd jarenlang genegeerd in Portugal. Costa beschreef [5] het als een “onvergeeflijke daad die de geschiedenis van Portugal onteert”.

Costa zei, terwijl hij zich richtte tot de Mozambikaanse president in Maputo:

Neste ano de 2022, quase decorridos 50 anos sobre esse terrível dia de 16 de Dezembro de 1972, não posso deixar aqui de evocar e de me curvar perante a memória das vítimas do massacre de Wiriamu, acto indesculpável que desonra a nossa História.

In this year 2022, almost 50 years after that terrible day on December 16, 1972, I cannot fail to evoke and to bow before the memory of the victims of the Wiriamu massacre, an inexcusable act that dishonours our history.

In dit jaar 2022, bijna 50 jaar na die verschrikkelijke dag op 16 december 1972, kan ik niet anders dan de herinnering oproepen en het hoofd buigen voor de slachtoffers van het bloedbad van Wiriamu, een onvergeeflijke daad die onze geschiedenis onteert.

Er waren al snel reacties op zijn toespraak. Zoals gemeld [6] door de krant Público, noemde [6] de Mozambikaanse antropologe en historica Maria Paula Meneses  de verontschuldiging van de premier ‘moedig’.

De onderzoeker zei dat het in lijn is met wat andere Europese landen al hebben gedaan, en stelt dat het noodzakelijk is om “waarheids- en verzoeningscommissies” voor oorlogsmisdaden in te stellen. Maria Paula Meneses merkte ook op [7] dat er naast Wiriamu in Mozambique ook andere bloedbaden waren:

Há muitos outros contextos de massacres, e na mesma região, de que não se fala. E há toda a questão de Goa e do Brasil. A questão colonial está intimamente ligada à violência e destruição, e uma outra violência que é a destruição da história do outro lado.

There are many other instances of massacres, and in the same region, that are not talked about. And there is the whole question of Goa and Brazil. The colonial question is closely linked to violence and destruction, and another violence that is the destruction of the history of the other people

Er zijn vele andere gevallen van bloedbaden, in dezelfde regio, waar niet over gesproken wordt. En er is de hele kwestie van Goa en Brazilië. De koloniale kwestie is nauw verbonden met geweld en vernietiging, en de vernietiging van de geschiedenis van andere mensen is ook een vorm van geweld.

Andere mensen maakten er een punt van om alle slachtoffers van het bloedbad te herdenken:

António Costa, today: “I cannot neglect to evoke and to bow before the memory of the victims of the Wiriamu massacre, an inexcusable act that dishonours our history”. The possible list of victims to whom we owe this apology:

António Costa, vandaag: “Ik mag niet nalaten de nagedachtenis van de slachtoffers van het bloedbad van Wiriamu op te roepen en het hoofd te buigen, een onvergeeflijke daad die onze geschiedenis onteert”. De mogelijke lijst van slachtoffers aan wie wij deze verontschuldiging verschuldigd zijn:

Andere reacties benadrukten het voorbeeld van de Portugese premier:

The recognition and apology of the prime minister for the atrocities committed in Wiriamu is a source of national pride for me, it honours the decolonializing momentum of the Portuguese democratic transition and dignifies the office of the head of government.

De erkenning en verontschuldiging van de eerste minister voor de in Wiriamu begane wreedheden is voor mij een bron van nationale trots, het eert de dekolonialiserende dynamiek van de Portugese democratische overgang en verleent het ambt van regeringsleider waardigheid.

Very good Dr António Costa apologizing for the Marosca operation, organized by the Mozambican Chico Kachavi, which culminated in the Wiriamu massacre. We will not forget!

Heel goed dat Dr. António Costa zich verontschuldigt voor de Marosca-operatie, georganiseerd door de Mozambikaan Chico Kachavi, die culmineerde in het bloedbad van Wiriamu. We zullen het niet vergeten!

— Zé Nabo, Presidente (@ZeNabo1974) September 3, 2022 [11]

Het bloedbad van Wiriamu

Het begon [12] allemaal  op 16 december 1972, toen in Wiriamu, Mozambique, ongeveer 400 ongewapende burgers werden gedood door Portugese soldaten. Blijkbaar werd het bloedbad [13] voor het eerst aan de rest van de wereld bekend gemaakt door een Britse journalist, Peter Pringle, in een artikel [14] in de krant The Times in 1973 nadat het incident was aangeklaagd door buitenlandse missionarissen die in het Wiriamu-gebied werkten.

Het onderzoek [15] van historicus Mustafah Dhada, geboren in Mozambique en gevestigd in de VS, concludeerde ook dat de Portugese troepen een derde van de 1350 inwoners van vijf dorpen (Wiriamu, Djemusse, Riachu, Juawu en Chaworha) hebben gedood. De 216 families maken deel uit van een gebied dat hij de Wiriamu-driehoek noemt, dat 40 dorpen omvat.