- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

“Noem ze bij naam”: het verhaal van politieke anti-oorlogsgevangenen in Rusland

Categorieën: Rusland, Burgermedia, Censorship, Digitaal activisme, Media & journalistiek, Mensenrechten, Oorlog & conflicten, Vrijheid van meningsuiting, RuNet Echo, Russia invades Ukraine

Screenshot van de Black February [1] website. Fair use.

Black February  is een website [2] [EN] gewijd aan politieke gevangenen in Rusland wiens misdaden voortvloeien uit hun standpunt tegen de oorlog die Rusland op 24 februari 2022 tegen Oekraïne [3] [EN] begon.  In maart 2022 [4] [EN] heeft het Russische parlement amendementen op het Russische wetboek van strafrecht aangenomen die echte gevangenisstraffen mogelijk maken voor een anti-oorlogsstandpunt. De twee gerelateerde amendementen zijn de artikelen 207.3 en 280: beide impliceren straf voor “openbare verspreiding van bewust valse informatie over de acties van de strijdkrachten van de Russische Federatie.” Degenen die hiervan beschuldigd worden, riskeren tot 10 jaar gevangenisstraf.

De mensen achter het Black February-project zijn kunstenaars en anti-oorlogsactivisten; volgens nieuwszender Proekt [5] [RU] is een van hen Sasha Starost, zelf activiste en kunstenaar.

En dan zijn er de individuele verhalen van degenen die durfden te protesteren tegen de acties van president Poetin, zijn trawanten en een land dat, in de ban van overweldigende propaganda en de wens om “niet betrokken te zijn”, de ogen, oren en mond sluit.  Het is een land waar de televisie het van de koelkast wint – een metafoor die in Rusland vaak wordt gebruikt om aan te geven hoe de hersenspoeling door televisiepropaganda mensen alles over het hoofd laat zien: de economische toestand, maar ook de diepvries waar de lichamen van recent gemobiliseerde soldaten worden bewaard.

Afgezien van de bekende verhalen van de laatste oppositiepolitici [6] [EN] die hun gevangenisstraffen “voor ons allemaal” uitzitten, zijn er ook berichten over willekeurige repressie. Er zijn inderdaad beroemde figuren, zoals Ilya Yashin die [7] [EN] zijn anti-oorlog opvattingen heeft uitgesproken op zijn populaire YouTube- [8] [RU] en Telegram-kanalen [9] [RU]. Hij werd aangehouden omdat hij protesteerde, maar weigerde Rusland te verlaten, hoewel hij wist wat zijn lot zou zijn. Hij zit nu in de gevangenis in afwachting van de rechtbank die zal beslissen over 10 jaar gevangenisstraf voor “het verspreiden van valse informatie over het Russische leger”. Een ander bekend geval is dat van het lokale Moskouse parlementslid Alexey Gorinov [10] [EN]. Hij is veroordeeld tot zeven jaar voor ‘het verspreiden van valse informatie’. Black February meldt [10] [EN] dat Gorinov in maart 2022, tijdens een bijeenkomst van de lokale parlementsleden in de regio Moskou, een paar harde woorden zei [11] [RU] over de “speciale operatie” en voorstelde om de nagedachtenis van de Oekraïners die in de oorlog werden gedood te eren met een minuut stilte. Hij werd de eerste beschuldigde van “anti-oorlogsregels” die werd veroordeeld tot een echte gevangenisstraf.

Er zijn ook andere gevallen van gewone mensen. Bijvoorbeeld de Petersburgse kunstenaar Sasha Skolichenko [12] [EN] die  opgepakt werd terwijl hij etiketten op prijskaartjes van supermarkten veranderde in anti-oorlogsslogans. Of een voormalig Russisch-orthodoxe kerkpriester [13] [EN], Ioann Kurmoyarov, die zei dat degenen die in de oorlog vochten in de hel zouden belanden.  Onderwijzeres [14] [EN] Irina Gen uit Penza, werd door haar leerlingen verraden vanwege haar anti-oorlogsstandpunten.  Een archeoloog [15] [EN] uit Omsk Yevgeny Kruglov plaatste Bucha-video's op VKontakte [16] [EN]. Een middelbare scholier [17] [EN], Yevgeny Fokon uit Novosibirsk, plaatste een repost op Telegram. De lijst gaat maar door.

Irina Bystrova [18] [EN] is een kunstenaar en kunstlerares voor kinderen uit Petrozavodsk.  Ze werd eerst beschuldigd van “het verspreiden van valse informatie over het Russische leger” voor het plaatsen [19] [EN] van een foto van Poetin op haar eigen VKontakte-pagina, met de opmerking dat Putin in de hel zal branden (voor het binnenvallen van Oekraïne). Maar later begonnen aanklagers een andere zaak tegen haar, op basis van haar post die zei “draai je wapens om!” en classificeerde het als een oproep tot terrorisme die de mogelijkheid van maximaal 10 jaar gevangenisstraf met zich meebracht. In een interview met MediaZona [19] [RU] zei Irina dat ze de enige is die voor haar 83-jarige moeder zorgt, en ze weet niet wat er van haar zou worden als Irina weg is. De rechtbank in Petrozavodsk stuurde haar in juni 2022 naar een verplicht psychiatrisch onderzoek.  Ze riskeert nu tot zeven jaar cel [18] [EN] of verplichte psychiatrische behandeling.

Men kan deze (en andere) gevangenen helpen door hen een brief te schrijven, een petitie te ondertekenen [20] [EN] of mensenrechtenorganisaties te steunen die nog steeds in Rusland werken: bijvoorbeeld OVD-info [21] [EN], of de Black February-website zelf.