De Afrikaanse muziekwereld leeft weer op na verwoestende pandemie

Bandleden van King Bell and Soukous Ba Congo dansen tijdens het African Culture and Music Festival in 2014. Foto: Chris Phutully, 20 december 2014 (CC BY 2.0)

Afrikaanse muzikanten zorgen voor beroering, zowel binnen als buiten het continent. De muziekindustrie wordt in veel landen een steeds grotere bron van inkomsten.

Alleen al in 2018 haalde de creatieve sector in Nigeria, de grootste kunstmarkt van Afrika, meer dan 7 miljard dollar [en] van het totaal nationaal inkomen van het land binnen. De verwachting is dat de muziekindustrie in Nigeria in de komende jaren ongeveer 73 miljoen dollar waard zal zijn, aldus Aubrey Hruby, onderzoeker bij het Atlantic Council's Africa Center in Washington. 

Hierdoor is de bekendheid van Afrikaanse muzikanten fors toegenomen en kunnen ze deals sluiten met westerse muzikanten en platenmaatschappijen. De complexe realiteit van muziekconsumptie en de distributie daarvan binnen Afrika is echter een weg vol obstakels voor menig artiest. Deze situatie is nog erger geworden door de wereldwijde onrust veroorzaakt door de coronapandemie.

Dit is deel twee van een tweedelige reeks artikelen die dieper ingaat op de muziekconsumptie in Afrika.

Concerten, radio en festivals

Voor de pandemie vonden Afrikaanse muzikanten meestal roem en succes middels liveoptredens, radiospotjes en muziekfestivals. 

Liveoptredens waren niet alleen heel bijzonder voor muziekliefhebbers, maar lange tijd waren ze ook een van de weinige manieren waarop muziek rechtstreeks aan het publiek verkocht kon worden. Dat waren de jaren van de cd's en langspeelplaten.

Vanwege de wijdverbreide plaatselijke piraterij [en] was het voor de meeste muzikanten op het Afrikaanse continent bijna onmogelijk om hun brood te verdienen. Uit een onderzoek door de geesteswetenschapper Sunday Nnamani blijkt dat Nigeria de grootste speler is wat betreft inbreuk op creatief intellectueel eigendom op het continent. Op deze markt wordt, volgens het onderzoek [en] van Nnamani, “ongeveer 80 procent van de internationale muziek-cd's en 40 procent van lokale muziek-cd's gekopieerd, nagemaakt en illegaal verkocht”. De piraterijcrisis in Nigeria, sinds de jaren tachtig de grootste muziekmarkt van Afrika, wordt verergerd door “bootlegs en bloggers” die via illegale kanalen muziek in omloop brengen, stelt Tom Simmert [en] , media-antropoloog aan de Duitse Johannes Gutenberg Universiteit in Mainz. Deze factoren zorgen ervoor dat zowel muzikanten als hun platenmaatschappijen inkomsten mislopen.

Muzikanten hebben ook hun toevlucht gezocht tot de radio om hun werk te promoten. De reden is duidelijk: de radio is nog steeds het machtigste massamedium in Afrika. Het trekt het “breedste publiek en heeft het grootste geografische bereik, meer nog dan de televisie, gedrukte media en het internet”, zo stelt Mary Mayers, hoogleraar communicatie in het Verenigd Koninkrijk. 

De radio werd door de Zuid-Afrikaanse vrijheidsbeweging gebruikt om tegenwicht te bieden aan de propaganda van de apartheidsstaat. Dit werd bewerkstelligd door het uitzenden van politieke muziek en vrijheidsliederen [en] die tot doel hadden om de vrijheidsstrijders te mobiliseren. 

Sinds 2019 is er druk om meer lokale muziek uit te zenden op de Afrikaanse radio, omdat radiozenders niet genoeg Afrikaanse muziek draaiden. De Zuid-Afrikaanse omroepautoriteit handhaaft een “quotum van 90 procent muziek van eigen bodem”. In Ghana volgde een campagne voor “80 procent Ghanese Muziek Op Onze Radio”, aldus een rapport van Geo Poll [en]

Muziekfestivals waren ook een belangrijke afzetmarkt voor Afrikaanse artiesten. Op het continent wordt ieder jaar een verscheidenheid van muziekfestivals gehouden zoals het Lake of Stars festival in Malawi en het Sauti za Busara (Stem van Wijsheid) in Tanzania-Zanzibar. Zimbabwe organiseert twee festivals: het Harare International Festival of the Arts (HIFA) en het Vic Falls carnival. Het Cape Town International Jazz Festival in Zuid-Afrika en Bushfire in Swaziland behoren tot de meest prestigieuze muziekfestivals in Sub-Sahara-Afrika. Deze festivals stimuleren middels toerisme de lokale economie, omdat ze een internationaal publiek aantrekken met een hoge bestedingskracht [en].

Afrikaanse muziek voor en na de pandemie

De coronapandemie maakte tijdelijk een einde aan alle liveoptredens en muziekfestivals en legde de waardeketen van de muzieksector plat. Volgens het Wereld Economisch Forum heeft de muziekindustrie wereldwijd ongeveer 10 miljard dollar aan sponsorgeld [en] misgelopen vanwege coronamaatregelen.

Nigeriaanse muzikanten zagen zich van de een op de andere dag gedwongen om shows en optredens te annuleren, waardoor hun inkomsten drastisch naar beneden gingen [en]. De coronacrisis was ook verwoestend voor de Zuid-Afrikaanse live-muzieksector. Van alle muzikanten uit heel Zuid-Afrika die voor een onderzoek ondervraagd werden [en], gaf 41 procent aan dat ze gedwongen waren om hun “instrumenten en muziekapparatuur te verkopen om hun rekeningen te kunnen betalen; anderen leven van leningen die terugbetaald moeten worden.”

Afrikaanse artiesten werden ook getroffen door Europese tournees die geannuleerd werden, doordat landsgrenzen vanwege de pandemie gesloten waren. Velen raakten zo een aanzienlijk deel van hun inkomen kwijt [en], evenals de mogelijkheid om internationale erkenning te verkrijgen.

Nu echter de pandemie op zijn retour lijkt, keren de zaken langzaam terug naar de situatie van voor de coronacrisis.

Wereldwijd is de muziekomzet in 2021 met 18,5 procent of 25,9 miljard dollar gestegen, zo staat in een rapport [en] van de International Federation of the Phonographic Industry (IFPI), een non-profitorganisatie die zich mondiaal bezighoudt met het promoten van muziekopnames. Volgens het IFPI boekte Sub-Sahara-Afrika in 2021 ook een omzetgroei van 9,6 procent, grotendeels afkomstig uit streaming en reclame. Daarnaast verwacht [en] PricewaterhouseCoopers dat de consumentenuitgaven aan muziekopnames in 2022 na een sterke stijging zullen uitkomen op 43 miljoen dollar in Nigeria en 19 miljoen dollar in Kenia.

Nu de coronamaatregelen versoepeld zijn, proberen Afrikaanse muzikanten weer internationale optredens vast te leggen ter aanvulling van hun inkomen.

De concerten van Wizkid (officiële naam Ayodeji Balogun) in de London o2 Arena [en] van 28 november tot 1 december 2021 trokken zo'n 20.000 fans en de kaartverkoop was goed voor 5,2 miljard NGN (ongeveer 12,5 miljoen dollar). Zo ook voor de Nigeriaanse Grammy-winnende zanger Burna Boy (Damini Ogulu) die op 29 april een uitverkocht concert [en] gaf in Madison Square Garden in New York. Burna Boy is de eerste Nigeriaanse muzikant met een uitverkocht concert in deze concerthal die plaats biedt aan 20.000 mensen. De kaartverkoop bracht zo'n 3 miljard NGN op [en] (ongeveer 8 miljoen dollar).

Dergelijke grote optredens laten de enorme mogelijkheden binnen de Afrikaanse muziekwereld zien. Nu deze genres, die voorheen ondergewaardeerd waren, wereldwijd steeds populairder worden, kunnen Afrikaanse artiesten en streamingplatformen zich opmaken voor mondiaal succes om zo meer winst te maken en een grotere fanbase te creëren.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.