Demonstratie voor de rechten van de Oeigoerse bevolking, 19 januari 2020 in Berlijn, Duitsland.
Foto van Leonhard Lenz, CC0, via Wikimedia Commons

De hele wereld treurt iedere dag weer om het lot van de Oekraïense bevolking, die zich midden in een oorlog met een ongelofelijk machtige vijand bevindt. De hele wereld smeekt God om een dergelijk lot te ontwijken.

Er is echter ook een bevolkingsgroep in de wereld die de situatie in Oekraïne met veel interesse volgt en die eigenlijk, ook al klinkt dit nogal vreemd, een beetje jaloers is op de huidige omstandigheden van de Oekraïners. Deze groep vraagt fluisterend “God, geef ons ook een kans zoals de Oekraïners”

Wie zijn deze mensen? Zij zijn de Oeigoeren van de Oost-Turkestaanse Republiek (bekend als “Xinjiang” in China) die al jarenlang onderworpen zijn aan genocide door China.

De Oeigoeren hebben veel bewondering voor de Oekraïners en met duidelijke redenen. Volodymyr Zelensky, de Oekraïense president, maakte via de media zijn moed en loyaliteit voor zijn bevolking openlijk bekend. In een conference call met andere leiders zei Zelensky ook dat “dit wel eens de laatste keer zou kunnen zijn dat jullie mij levend te zien krijgen”. Vorig jaar werden Shirzat Bawdun en Sattar Sawut, twee Oeigoerse leiders, beschuldigd van “separatistische” activiteiten en zij gebruikten ook de media om duidelijk te verklaren dat “zij spijt hadden en een fout gemaakt hadden”. Het verschil tussen deze verschillende leiders is niet het niveau van vaderlandsliefde of karakter, maar de politieke status (noodlot) van de twee bevolkingsgroepen waar ze toe behoren. Eén gebied is al ingenomen, terwijl de andere momenteel door een invasie gaat. De ene groep spreekt onder dreiging van tanks, de andere wordt gemarteld.

Alle Oekraïners tussen 7 en 70 jaar laten nu luidruchtig van zich horen door openlijk te verklaren dat “ze tegen de bezetting zijn”. Ze schieten op de vijand, drukken hun haat uit, ze tonen hun woede en herstellen hun gewonde levenskracht. In Oost-Turkestan echter zijn de Oeigoeren gedwongen om China te bedanken. China heeft hun thuisland bezet, hun rechten geschonden en hun bezit geplunderd. Als je in China geen dankbaarheid toont, dan kom je terecht in de gevangenis op verdenking van separatisme, terrorisme en extremisme.

Vanaf 6 maart zijn meer dan een miljoen mensen weggevlucht uit Oekraïne om zichzelf te redden en hulp aan te vragen in omringende landen, terwijl het voor Oeigoeren verboden is om zo maar zonder toestemming te verhuizen naar een andere woonbuurt. De Oeigoeren die de afgelopen 10 jaar geprobeerd hebben om het verbod te overtreden – door zonder hun paspoort of met een vals paspoort te vluchten – en vervolgens de grens over te gaan naar Cambodja, Vietnam, Egypte, Tadzjikistan, Kazachstan, Dubai, Saoedi-Arabië en andere landen, werden door deze landen naar China gedeporteerd. Een klein aantal succesvolle Oeigoerse en Kazachse vluchtelingen van Oekraïne zijn veilig in Polen beland.

De VN-Mensenrechtenraad bevestigde op 4 maart dat 331 inwoners gesneuveld waren en 675 inwoners gewond raakten in Oekraïne vanaf het begin van de Russische inval op 24 februari. Gruwelijk nieuws, maar ze gingen de dood snel tegemoet. In tegenstelling tot de meer dan drie miljoen Oeigoeren die al 5 jaar in gevangenissen en kampen hun levens met een langzame dood beëindigen. Erkin Sidick, wetenschapper en president van de Uyghur Projects Foundation (Stichting Oeigoerse Projecten) heeft feitelijke gegevens geanalyseerd en stelt de vraag “waar zijn de 8.3 miljoen Oeigoeren van de laatste 2 tot 3 jaar gebleven?”

Volgens Oeigoerse activisten worden iedere dag meer dan 500 lichamen uit de kampen afgeleverd bij hun huizen, maar alleen God en de Chinese autoriteiten weten werkelijk hoeveel mensen er tot nu toe in de kampen zijn omgekomen. Niemand weet wanneer de genocide ten einde loopt. Het is nu begrijpelijk dat de Oeigoeren de bloedige doden in Oekraïne zien als rustig en simpel.

De enorme internationale aandacht voor de Oekraïense situatie is iets wat de Oeigoeren het meest interessant vinden. De media berichten het meteen wanneer een Oekraïner zijn leven verliest ten gevolge van de oorlog. De afschuwelijke situatie van de Oeigoeren trekt echter weinig globale belangstelling. Toen 150 mensen stierven in één van de 380 kampen in het Oeigoerse gebied werd dit alleen gemeld door de Oeigoerse VS Afdeling van Radio Free Asia.

Op 28 februari gaven 27 Europese landen waarmee de Oekraïners zich cultureel verwant voelen een verklaring af tot steun aan de Oekraïne en tot de oplegging van sancties tegen Rusland. Maar de moslim wereld, waar de Oeigoeren toe behoren, heeft samen met China in de VN gestemd over het Oeigoerse probleem. Op de tweede dag van de oorlog veroordeelde António Guterres, de secretaris-generaal van de VN, Rusland en riep meteen op tot een einde van de inval. Het duurde ondertussen vijf jaar na de ontdekking van de Oeigoerse genocide voordat Guterres China uitriep tot een onderzoek van het Oeigoerse probleem. De VN heeft het woord ‘genocide’ nog niet genoemd in de Oeigoerse situatie, ondanks dat acht westerse landen en een onafhankelijk gerechtshof de situatie wel als ‘genocide’ bestempelden.

Zelfs als de steun niet voldoende is en de sancties een ontoereikende barrière blijken, dan zal de wereld zeker opkomen voor de Oekraïners en Rusland aanklagen. In het geval van de Oeigoeren had de wereld China beloond met de Olympische Winterspelen terwijl tegelijkertijd de Oeigoerse genocide daar plaatsvond.

Tegen de tijd dat dit artikel gepubliceerd wordt, zou heel Oekraïne wel eens in Russische handen gevallen kunnen zijn. De Oeigoeren zijn nog steeds jaloers op de Oekraïners, omdat deze laatsten zelf kunnen beslissen met wie ze trouwen en wanneer. Oeigoerse vrouwen worden namelijk gedwongen om Han-Chinezen te trouwen, die hun thuisland bezetten. Hun kinderen (zo'n 500.000) worden in weeshuizen in centraal China geplaatst, ver weg van hun thuisland.

Misschien worden de Oeigoeren van vandaag de Oekraïners van morgen, zoals de Oekraïners van vandaag de Oeigoeren van gisteren waren.

Rusland heeft vandaag een Oekraïense delegatie uitgenodigd om naar Wit-Rusland te komen en de situatie te bespreken. Zelensky zal worden aangespoord om Russisch gezag te accepteren. In een soortgelijke uitnodiging 73 jaar geleden nodigde Mao Zedong leiders van de Oost-Turkestaanse Republiek (zoals Ehmetjan Qasim) uit om te spreken over de toekomstige relatie van de twee volkeren. De Oeigoerse leiders “gesteund” door Stalin, namen de uitnodiging aan, maar verloren het leven in een vliegtuigongeluk in het Russische luchtruim. 

Dit zijn niet de enige factoren die bijdragen aan de Oeigoerse interesse en jaloezie voor de Oekraïners; China's enthousiasme voor de Russisch-Oekraïense oorlog is er ook één van. Omdat de oorlog de hele wereld afleidt, geeft het China een gouden kans om de Oeigoerse genocide voor de komende 5 tot 10 jaar of nog langer te verbergen. Zo komt China dus vrij dicht bij haar uiteindelijke doel om de Oeigoeren van de aardbodem te doen verdwijnen.

Als de Oeigoeren in Oost-Turkestan ooit de kans krijgen om iets te zeggen tegen de Oekraïners, dan zal het zeker iets zijn in de trant van “Hoopvolle Oekraïners! Zelfs als de helft van jullie bevolking zou sneuvelen, ga door met vechten. Anders gaan jullie allen, net zoals wij, de dood tegemoet.”

Kijk voor meer informatie over dit onderwerp op de pagina's met onze speciale berichtgeving Rusland valt Oekraïne binnen.