Besproeien van suikerrietvelden in El Salvador. Foto Christopher Porter/Flickr [1]. (CC BY-NC-ND 2.0 [2])
Het is vier uur s’ morgens op het platteland van het departement Ahuachapan in West-Salvador. Rogelio Campos is landarbeider op de private boerderij waar graan en bonen worden verbouwd en ook vee wordt gehouden. Hij is al een half uur wakker, klaar om die dag aan het werk te gaan. Zijn vrouw Maria is al langer wakker. Zij zet koffie en maakt voor haar man het eten voor de hele dag klaar.
” ‘s Morgens om vier uur trek ik de deur achter me dicht om naar mijn werk te gaan en ‘s middags tegen vijven kom ik weer thuis”, vertelt Campos tegen Global Voices. “Dit is de dagelijkse routine tijdens mijn zesdaagse werkweek.”
Campos’ werkweek lijkt op die die van de meeste Salvadoranen op het platteland van El Salvador, met lange werkdagen en lage lonen, maar ook met een minimale gezondheidszorg en oudedagsvoorzieningen. Ongeveer 70 procent van de banen in El Salvador zijn op de informele markt [3]te vinden. Dit is een van de redenen waarom de Salvadoranen, waaronder Campos, overwegen om te migreren.
Na een jarenlange afname, stijgt de armoedegrens in El Salvador [6]opnieuw. In 2019 leefden 22,8 procent van de gezinnen of alleenstaanden van minder dan $ 5,50 (€ 4,75) per dag. In 2020 was dat gestegen tot 26,2 procent. Een studie door de Francisco Gavidia Universiteit voorspelt dat het percentage tegen eind 2021 tot 33 procent zal zijn gestegen [7]. De armoede op het platteland is over het algemeen hoger dan het nationale Salvadoraanse gemiddelde, terwijl meer dan een kwart [8]van de bevolking op het platteland woont.
Ook als volgens het Internationale Monetaire Fonds IMF [9] de economie dit jaar met ongeveer 9 procent zou groeien [10], zal hij en zijn gezin hier niet van profiteren, denkt Carlos. Zelfs wanneer de economie groeit, houden de landarbeiders toch nog hun lage loon.
Mensen zoals Campos kunnen alleen werk in de landbouw [11]of koffiesector [12]vinden. Als ze geluk hebben krijgen ze het Salvadoraanse minimumloon [13]($ 243.46 (€ 209) per maand), maar dit is nauwelijks voldoende om in hun levensonderhoud [14]te voorzien. Campos verdient $ 200 (€ 172) op de informele markt. Zijn vrouw doet het huishouden en heeft geen betaald werk.
Het prachtige landschap op het platteland van El Salvador. Foto van de auteur.
Campos denkt dat hij door een gebrek aan goed onderwijs en vakopleiding op het platteland in El Salvador geen beter betaald werk kan krijgen. Hij vertelt:
Solo tengo una educación de cuarto grado. Yo tuve que dejar la escuela a una edad temprana para trabajar y ayudar a generar ingresos para la familia. Ayudar a mantener a la familia era más importante que ir a la escuela.
Ik heb slechts vier jaar lagere school. Ik moest al jong van school om te gaan werken, zodat het gezin inkomsten had. Het gezin onderhouden was belangrijker dan het volgen van onderwijs.
De meeste scholen op het platteland zijn in verval geraakt. Door criminaliteit en geweld [15]halen sommige ouders hun kinderen van school.
De toegang tot virtueel onderwijs op het platteland is in 2021 ook een probleem. Volgens Radio YSUCA [16]had in 2018 90 procent van de gezinnen op het platteland geen toegang tot het internet.
Een sprekend voorbeeld is het analfabetismecijfer [18]. In 2018 was dat 15,9 procent, meer dan het dubbele vergeleken met stedelijke gebieden met 6,6 procent.
Toegang tot een adequate gezondheidszorg is ook een groot probleem. El Salvador's nationale gezondheidszorg is onder de maat [19]; vooral mensen die geïsoleerd op het platteland wonen zijn hiervan het slachtoffer.
Volgens het ziekenhuisoverzicht van het Ministerie van Gezondheid [20] bevinden alle Salvadoraanse staatsziekenhuizen [21]zich in de departementale hoofdsteden en in steden met veel inwoners. Op het platteland moet iedereen die medische zorg nodig heeft lang reizen om er te komen. Dat is tijdrovend en kostbaar.
El Salvador kent weliswaar een voor iedereen toegankelijke gezondheidszorg, maar niet alles wordt vergoed. Campos werd hier hardhandig mee geconfronteerd toen zijn dochtertje ziek werd.
Quedé en quiebra el año pasado cuando mi hija menor se enfermó. Terminé pidiendo dinero prestado para pagar las medicinas y los exámenes que el hospital no pudo realizar.
Ik verloor al mijn geld toen mijn dochtertje vorig jaar ziek werd. Ik moest geld lenen om niet alleen de medicijnen te betalen, maar ook de onderzoeken die niet in het ziekenhuis plaatsvonden.
De staatsziekenhuizen in El Salvador leveren gratis zorg, maar ze hebben niet altijd de vereiste medicatie [22]in huis. Ook beschikken ze niet altijd over de apparatuur om alle testen uit te voeren. Daarom moeten patiënten uitwijken naar een privékliniek, de testen zelf betalen en ze vervolgens bij het ziekenhuis afleveren.
Is vertrekken de enige optie?
Campos en zijn vrouw staan voor een beslissend moment in hun leven. Ze moeten besluiten of ze in Ahuachapan blijven wonen of gaan migreren naar een andere stad of land. Ongeveer een kwart van de Salvadoraanse bevolking [24]woont in het buitenland. In 2018 sloot 70 procent [25]van de Salvadoranen op het platteland zich aan bij de zogenaamde migrantenkaravanen [26]op weg naar de Verenigde Staten.
Hij gunt zijn dochters een ander leven dan hijzelf heeft gekend. Campos vertelt:
Quiero que mis hijas obtengan un título universitario y una vida mucho mejor. No quiero esta vida del campo para ellas. Estoy seguro de que no llegarán a esa meta si seguimos viviendo en esta zona rural.
Ik wil dat mijn dochters een diploma hoger onderwijs behalen en een beter leven krijgen. Ik wil niet dat ze hier hun hele leven op het platteland blijven wonen. Ik weet zeker dat ze dit nooit zullen volhouden als we toch in dit gebied blijven wonen.
Campos denkt erover om naar een grotere stad in El Salvador te verhuizen en op zoek te gaan naar werk in een fabriek; hij wil een vast inkomen en secundaire arbeidsvoorwaarden. Misschien wil hij ook naar de Verenigde Staten migreren en werk zoeken in de akkerbouw of in de agrarische sector, waar hij ervaring heeft opgedaan. Hij hoopt dat dit beter wordt betaald dan in zijn thuisland. Beide opties beangstigen hem, omdat hij tot nu toe alleen op het platteland van El Salvador heeft gewoond, maar toch wil hij de kans grijpen om de armoede te ontvluchten.