[1]Nandar tijdens een anti-coup demonstratie in Myanmar. Bron: Twitter [1]
Inwoners uit alle delen van Myanmar, waaronder – niet verwonderlijk – kunstenaars en feministen, hebben zich gemobiliseerd om in verzet te komen [2]tegen de militaire regering. Onder het verzet bevindt zich de bekende voorvechter voor vrouwenrechten Nandar [3].
Nandar is oprichter van de Purple Feminists Group [4] en was mede-regisseur van de productie [5]van De Vagina Monologen [6]in Myanmar. Ook vertaalde [7]ze een versie van Chimamanda Ngozi Adichie's boek “We Should All Be Feminists” in het Birmaans. Haar podcasts [8] “Feminist Talks” en “G-Taw Zagar Wyne” gaan nader in op thema's die vrouwen in Myanmar rechtstreeks raken [9].
Als waardering voor haar werk [10], werd ze geplaatst op de BBC-lijst [11]van 100 meest invloedrijke en inspirerende vrouwen wereldwijd in 2020. Ze is genomineerd [12]voor de 2021 award door de Index on Censorship, een niet-gouvernementele organisatie die zich inzet voor de vrijheid van meningsuiting.
De eerste weken na de coup was ze tijdens de protesten actief in de frontlinies [13], totdat een heftige repressie haar noodzaakte om terug te gaan naar haar dorp in het noorden van Myanmar. In maart verliet ze het land, maar ze bleef zich tegen de coup verzetten, terwijl ze zich sterk maakte voor het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen.
Tijdens een virtueel interview met Global Voices herinnerde Nandar eraan dat ze het zo moeilijk had gevonden om Myanmar te moeten verlaten.
…Voor de keuze staan om hier weg te gaan was zowel emotioneel als mentaal een ontzettend moeilijk besluit. Tegelijk met de COVID-19 restricties was het al met al een pijnlijke ervaring. Direct nadat ik Myanmar achter me had gelaten nam ik zoveel werk op me, dat ik mijn eigen mentale en fysieke gezondheid verwaarloosde. Ik voelde me vaak vreselijk ellendig, maar ik werkte toch door. In de meeste gevallen waren het de enorme schuldgevoelens en het rouwproces waar ik doorheen moest en nadat ik het land had verlaten, de oorzaak.
[14]Nandar's podcast behandelt thema's over vrouwen, die vaak worden genegeerd. Foto gebruikt met toestemming.
Na de coup is de Purple Feminists Group doorgegaan met haar belangenbehartigingsactiviteiten. Hoewel ze niet zoals vroeger dezelfde programma's kunnen uitvoeren, hebben ze toch nog mogelijkheden gevonden om vredesactiviteiten en het zelfbeschikkingsrecht voor vrouwen te promoten. Dat willen ze bereiken met het geschreven woord, podcasts en een serie workshops. Ze hebben plannen om een literatuurwedstrijd voor feministen te organiseren. Voorts werd een campagne voor zelfredzaamheid opgezet, waarbij de geestelijke gezondheid in Myanmar onder de aandacht wordt gebracht. Ze organiseerden een serie workshops “schrijven om te genezen”, waarbij mensen wordt geleerd hoe ze door middel van het geschreven woord met bijvoorbeeld trauma en geestelijke gezondheid kunnen omgaan.
Ze benadrukte de vitale rol die vrouwen en feministen speelden bij hun verzet tegen de coup:
Met gebruikmaking van geavanceerde digitale techniek en het internet, maar ook door de voortgang die de feministen in Myanmar hebben bereikt, zijn de vrouwen in Myanmar langzamerhand tot de conclusie gekomen dat, wanneer ze hun talenten niet publiekelijk tot hun recht laten komen, dit niet altijd de maatschappij of het land zal helpen. Volgens mij wordt het daarom nu tijd dat ze van zich moeten laten horen, ook nu het speelveld is veranderd. Vrouwen en meisjes moeten beseffen dat ze onderdeel zijn van deze maatschappij, die hen is ontnomen en waar de dictatuur heerst.
Ik herinner me dat ik willekeurige vrouwen die protesteerden [15]vroeg waarom ze dachten dat ze hier samen met deze mannen zouden moeten protesteren en of politiek wel echt iets voor vrouwen is, want ik was nieuwsgierig naar hun opvattingen. Ze verwoordden het subliem en ik denk dat hiermee je vragen worden beantwoord over het hoe en waarom het de moeite waard is waarom feministen en vrouwen niet alleen de strijd aangaan tegen de dictatuur, maar ook tegen het patriarchale systeem. Ze vertelden: “Wanneer het land niet van de dictators wordt bevrijd, zullen niet alleen de mannen hieronder lijden, maar wij ook. Daarom is het belangrijk dat vrouwen deel uitmaken van deze revolutie.”
Tijdens een webinar, georganiseerd door de Association for Women's Rights in Development, sprak [16] Nandar over de manier waarop feministen het feodale denken van sommige anti-coup demonstranten aan de kaak stellen:
Zelfs onder de demonstranten werden vrouwen door hun mannelijke collega's veroordeeld om de kleding die ze tijdens de protesten droegen. De vrouwen werden tijdens de protesten bevraagd over hun manier van kleden. Ik denk dat dit niets te maken heeft met het verdedigen van de democratie. Het vrouw-zijn mag hierbij geen rol spelen, ongeacht wat ze draagt of hoe ze wil protesteren. Zij beschikt over haar eigen lichaam. Vrouwen moeten de vrijheid hebben zichzelf te zijn en te protesteren wanneer zij dat willen. Dus ik denk dat ze hiermee moeten leren omgaan, vooral omdat ze vrouw zijn. Deze problemen zouden eigenlijk ook door de media onder de aandacht moeten worden gebracht.
Nandar vertelde hoe de internationale gemeenschap Myanmar en de pro-democratische beweging kan steunen:
Solidariteit betekent bijvoorbeeld dat je een vriend of een bekende in het crisisgebied iets van je laat horen. Maar ook dat je met iemand die dat nodig heeft, je ervaringen deelt of een knuffel geeft. Het begrip solidariteit komt pas echt tot z'n recht wanneer je opkomt voor mensen die slachtoffer van de crisis zijn geworden. Ik zou graag willen dat mensen zich ervan bewust zijn dat solidariteit tonen niet zo moeilijk is. Wanneer jij jezelf geen beperkingen oplegt, zijn de mogelijkheden onbeperkt.
Ze heeft ook een boodschap voor donateurs en internationale organisaties die groeperingen en personen in Myanmar ondersteunen:
Om over voldoende flexibiliteit te beschikken moeten donateurs weten hoe ze hun fondsen kunnen besteden. Hierdoor doorlopen feministen die tijdens de crisis van het fonds en de gelden gebruik willen maken, geen moeizame en tijdrovende procedures, zodat ze kunnen doen wat nodig is. Donateurs zijn zelf verantwoordelijk voor het verbeteren van hun financiële processen.