Myanmar's Mya Hnin Ye Lwin als model en actrice (links) en na haar vlucht naar de jungle om zich aan te sluiten bij het verzet tegen de junta. Foto en onderschrift Radio Free Asia.

Dit artikel is afkomstig van Radio Free Asia (RFA) en met toestemming opnieuw uitgegeven. Redactie: Aye Aye Mon voor RFA’s Myanmar Service.Vertaling: Khin Maung Nyane. Engelse tekst: Roseanne Gerin.

Myanmar's model en televisie/filmacteur Mya Hnin Ye Lwin, 34 jaar, kreeg brede  erkenning voor haar rollen in populaire tv-drama's en in 10 bioscoopfilms, waaronder het juridische drama “Angel of Eden” uit 2016 en de romantische komedie “Yee Sar Ta Won Kwal” uit 2018. Ze behaalde ook een graad in de psychologie aan de Dagon Universiteit in Myanmar.

Eerder dit jaar stond ze weer in het middelpunt, maar ditmaal als een van de meest actieve beroemdheden in het verzet tegen de nationale militaire machtsgreep op 1 februari. Mya Hnin Yee Lwin heeft tijdens protestbijeenkomsten en op sociale media de staatsgreep veroordeeld. Als reactie heeft de militaire regering in april een arrestatiebevel tegen haar uitgevaardigd wegens ‘het aanzetten van het volk met de bedoeling de openbare orde en de stabiliteit in het land te verstoren’. Hoewel ze uit Yangon is gevlucht en haar toevlucht heeft gezocht in een door de rebellen gecontroleerd ‘bevrijd’ gebied, heeft ze toch gezworen om de strijd tegen de junta opnieuw op te nemen. Journalist Aye Aye Mon uit het departement Myanmar sprak met Mya Hnin Ye Lwin over haar besluit om zich aan te sluiten bij de anti-junta activiteiten. Het interview is op lengte en duidelijkheid geredigeerd.

RFA: Veel filmsterren en musici hebben zich aangesloten bij de protesten tegen de militaire staatsgreep op 1 februari, maar de meesten hebben er niet voor gekozen om de wapens op te nemen. Waarom hebt u wel besloten om u bij de protesten aan te sluiten en voor het volk op te komen?

Mya Hnin Ye Lwin: Ik heb me bij de protesten aangesloten, nadat ik het verschrikkelijke nieuws over de staatsgreep die morgen op 1 februari hoorde. Ik vond dat het volk onrecht werd aangedaan en besloot daarom om mij bij de protesten aan te sluiten. In het begin was ik niet echt bang, omdat duizenden mensen onder ons alles in het werk stelden om op vreedzame wijze te laten zien waar we met ons land naartoe wilden. Later, toen er arrestaties volgden en er een arrestatiebevel onder Sectie 5050(a) [volgens Myanmar’s Wetboek van Strafrecht], tegen mij was uitgevaardigd, begon ik me toch enigszins zorgen te maken over wat me zou overkomen als ik werd gearresteerd. Aanvankelijk dook ik onder en besloot later om mij – maar met angst in het hart – bij het verzet aan te sluiten.

RFA: U komt uit een welgestelde, hoog opgeleide familie en u had een zeer succesvolle carrière. Ervaart u het dagelijks bestaan in de huidige situatie als problematisch?

Mya Hnin Ye Lwin: In mijn stoutste dromen is het niet bij me  opgekomen, en ik heb er zelfs geen grapjes over gemaakt dat ik ooit mijn dagen in de jungle zou slijten. Natuurlijk moet je ontberingen doorstaan. Er is een  gebrek aan goed voedsel en een behoorlijk onderdak. De sanitaire voorzieningen zijn ronduit slecht, speciaal voor jonge vrouwen zoals ik. Soms word ik enigszins moedeloos en praat ik mezelf moed in door te denken aan zij die grotere offers hebben gebracht. Maar ik heb geen spijt en ik ben inmiddels gewend aan mijn huidige leefwereld. De veranderingen in mijn leven kwamen zo plotseling dat ik mezelf mentaal en fysiek moest herpakken.

RFA: Hebt u geen heimwee naar thuis?

Mya Hnin Ye Lwin: Natuurlijk, soms heb ik enorme heimwee naar thuis, maar we zijn ons ervan bewust dat er nu geen weg terug is. We hebben besloten dat we offers voor ons volk moeten brengen. Met dit in gedachte en gezien de posts en foto's op sociale media, heb ik mijn emoties opzij gezet en zijn ze niet meer het allerbelangrijkste.

Mya Hnin Ye Lwin (links met zwarte cap) bij een straatprotest na de staatsgreep op 1 februari; rechts protesteert Aung San Suu Kyi. Bron: Mya Hnin Ye Lwin/Facebook. Foto en onderschrift Radio Free Asia.

RFA: Sommige mensen vinden dat u op geposte Facebook-foto's lijkt op de vroegere Adviseur van Staat Aung San Suu Kyi. Wanneer realiseerde u zich de gelijkenis?

Mya Hnin Ye Lwin: De mensen merkten dat ik heel erg op haar leek toen ze in interviews in diverse mediakanalen mijn foto's zagen. Op een gegeven moment vroeg een bevriende fotograaf of ik als model bij hem wilde werken, waarna ik mij kleedde in een top met lange mouwen en lang golvend haar droeg zoals Amay (Moeder) Suu. Ik heb de gewoonte om de stijl en houding van de mensen die ik moet uitbeelden aan te leren, zelfs als ik fysiek niet helemaal op ze lijk. Tijdens een protestdag merkten de mensen de gelijkenis op. Op die dag werd alle vrouwelijke demonstranten gevraagd om traditionele Myanmarese kleding te dragen met een bloem in het haar, zoals Amay Suu dat altijd doet. Ik kleedde me aldus en de mensen zagen toen de nauwe gelijkenis met haar.

RFA: Veel mensen hebben offers gebracht, maar voor sommige succesvolle mensen zoals u, is het offer nog groter. Hoe voelt het om alles wat u hebt bereikt, achter te laten?

Mya Hnin Ye Lwin: Zoals ik al eerder vertelde, waren er dagen dat ik me enigszins moedeloos voelde. Maar ik probeer er niet aan te denken hoeveel offers ik heb gebracht. De ontberingen die we dagelijks meemaken betekenen niets vergeleken met diegenen die hun leven gaven en zij die in de gevangenis zitten. Met dit in gedachten ga ik door met de strijd totdat we hebben gewonnen.

RFA: Wat vindt u momenteel van de dagelijkse moorden en de gevechten in het hele land?

Mya Hnin Ye Lwin: Dit zinloze geweld en de moordpartijen komen voort uit de brute onderdrukking van vreedzame demonstranten door de junta. Miljoenen mensen die vreedzaam in de straten demonstreerden waren allemaal ongewapend, maar de junta ging over tot geweld, met als gevolg een bloedbad in de straten, willekeurige arrestaties en moordpartijen. De mensen voelden zich zelfs niet veilig in hun eigen huis. Uiteindelijk  hadden ze geen andere keus dan het opnemen van de wapens om zichzelf en hun gezin te beschermen. Wij gaan door met de strijd tot de overwinning, als eerbetoon aan zij die hun leven hebben gegeven.