[1]Van links naar rechts: activist en journalist Pham Doan Trang, activist/milieu-activist Dinh Thi Thu Thuy en activist/musicus Mai Khoi
Dit artikel [2]is oorspronkelijk gepubliceerd door het 88 Project, een onafhankelijk nieuwsmedium in Vietnam. Het betreft een opnieuw uitgegeven en geredigeerde versie door Global Voices, als onderdeel van een wederzijdse inhoudelijke overeenkomst.
Op 20 januari 2021 was Dinh Thi Thu Thuy [3] de laatste vrouwelijke activist die in Vietnam een gevangenisstraf kreeg opgelegd. Thuy, een landbouwingenieur en milieu-activist uit de Mekong Delta, werd vorig jaar gearresteerd, omdat ze op Facebook het regeringsbeleid had bekritiseerd. Omdat Thuy slechts vijf posts op Facebook had geplaatst, waarop ze 130 Likes en 80 Shares had gekregen, werd ze tot zeven jaar gevangenisstraf veroordeeld. Totdat haar slechts vier uur durende rechtszaak diende, verbleef ze acht maanden zonder enig contact met haar familie en 10-jarige zoontje in voorarrest. Het leven in gevangenschap was hard. Door de barre omstandigheden in de gevangenis kreeg Thuy problemen met haar hart en moest ze naar het ziekenhuis. Thuy is een van de vele moedige Vietnamese vrouwen die een zware prijs hebben betaald, alleen omdat ze voor haar mening uitkwamen.
Onlangs werden 241 Vietnamese activisten gedetineerd, waaronder vrouwen en mannen. Thuy is een van de 21 vrouwelijke activisten die in de gevangenis zitten, terwijl nog eens zes anderen hun proces afwachten. Drie vrouwen zijn in ruil voor een vervroegde vrijlating naar het buitenland verbannen. Het 88 Project denkt dat tenminste 55 andere vrouwen het risico lopen om te worden vervolgd. Omdat er aanzienlijk meer mannelijke dan vrouwelijke activisten zijn, is het belangrijk om te weten dat zich onder de meest bekende Vietnamese dissidenten veel vrouwen bevinden. Blogger Nguyen Ngoc Nhu Quynh [4], ook in het Westen bekend als de “Mother Mushroom”, trok in 2017 internationaal aandacht nadat het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken haar, na haar arrestatie een jaar ervoor, de International Woman of Courage Award toekende. Quynh werd gearresteerd voor haar online posts, waarin ze het brute politieoptreden, de corruptie en de Milieuramp in Formosa in 2016 [5]aan de kaak stelde. Ze werd in 2017 tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar een jaar later vrijgelaten en verbannen naar de Verenigde Staten.
Popster Mai Khoi [6] heeft als een van Vietnam's populairste musici haar platform gebruikt om op te komen voor de rechten van LBGT'ers, het feminisme en vrije meningsuiting. Khoi werd pas echt bekend toen ze in 2010 de Vietnam Television Song en Album of the Year Award won, maar steeds meer gedesillusioneerd raakte door het gebrek aan artistieke en politieke vrijheden in het land. In 2016 deed ze vergeefs een poging om zich verkiesbaar te stellen als onafhankelijk lid van de Nationale Volksvergadering. Tijdens het bezoek van Barack Obama in hetzelfde jaar, bracht Mai Khoi de mensenrechten in Vietnam ter sprake. Haar duidelijke standpunt en openhartigheid trok de aandacht van de autoriteiten, waarop ze na haar terugkomst van een Europese tournee in 2018 gedurende acht uur op de luchthaven van Hanoi werd vastgehouden. In 2019 speelde ze een centrale rol in een internationale documentaire. Momenteel woont ze in de Verenigde Staten, nadat ze in haar land constant werd geïntimideerd.
In Vietnam wordt de politiek nog steeds door mannen gedomineerd. Slechts een van de 18 leden van het Politburo [7] is vrouw en maar 19 vrouwen van de 200 hebben zitting in het Centrale Comité (CC). Vrouwen doen het beter in de Nationale Volksvergadering, maar de werkelijke politieke macht ligt bij het Politiburo en het Centrale Comité. Activist en journalist Pham Doan Trang vertelde [8]in 2019 aan het 88 Project dat politiek activisme niet alleen een gevecht is tegen de dictatuur, maar ook een strijd tegen de beperkingen van de Vietnamese patriarchale maatschappij.
Vrouwen zijn niet alleen het slachtoffer van het regime op politiek gebied, maar ook van genderongelijkheid of hun zelf opgelegde beperkingen,” vertelt ze. “Vrouwen plaatsen zichzelf in een minderheidssituatie, omdat ze denken dat ze niet geschikt zijn voor een politieke carrière, want “politiek is immers iets voor mannen”…Kortom, we moeten ons beseffen dat we niet alleen strijden tegen de dictatuur of omdat we ons land hiervan willen bevrijden. Het is ook een gevecht om onszelf te bevrijden van onze eigen ideologische grenzen, maar ook van het vooroordeel dat wij onszelf opleggen.
Pham Doan Trang werd vorig jaar oktober na jaren van intimidatie gearresteerd [9], terwijl ze momenteel nog in afwachting is van haar berechting. Ze wordt volgens Artikel 117 van het Wetboek van Strafrecht “beschuldigd van het verspreiden van propaganda tegen de staat.” Artikel 117 wordt gewoonlijk toegepast om activisten die kritiek op het regime hebben, vast te zetten.
Door de afwezigheid van vrouwen in de hoogste politieke regionen in Vietnam, is de inbreng van vrouwelijke activisten des te indrukwekkender. Natuurlijk bestaat het merendeel van de activisten uit mannen, maar juist daarom krijgt het bereikte resultaat door vrouwelijke activisten nog een extra dimensie. Vrouwen zoals Nguyen Ngoc Nhu Quynh, Pham Doan Trang en Mai Khoi hebben internationaal de aandacht gevestigd op de mensenrechten in Vietnam.
Natuurlijk krijgen niet alle vrouwen dezelfde internationale erkenning voor hun inbreng. De Communistische Partij (VCP) wil dat graag zo houden. Hoewel vrijheid van meningsuiting in de grondwet is vastgelegd, wordt elke kritiek op het regime niet getolereerd. Volgens [10]Verslaggevers Zonder Grenzen kennen slechts vijf landen wereldwijd minder persvrijheid dan in Vietnam. Zelfs in Iran en Saoedi-Arabië is de pers onafhankelijker. Het laatste dertiende Partijcongres vorige maand heeft hierin voorlopig geen verandering gebracht.
Het Centrale Comité nam de ongebruikelijke stap om Secretaris Generaal Nguyen Phu Trong opnieuw te benoemen. Trong is een conservatieve hardliner en heeft vooral sinds zijn eerste herverkiezing in 2016 een toename van de repressie bevorderd. Slechts enkele weken voor aanvang van het Congres werden in verband met hun journalistieke werkzaamheden drie (mannelijke) leden van de Onafhankelijke Journalisten in Vietnam veroordeeld tot gevangenisstraffen van elf tot vijftien jaar. Evenals bij Pham Doan Trang luidde de aanklacht “het verspreiden van propaganda tegen de staat.”
In april 2020 zette de Vietnamese regering Facebook onder druk [11]om content, die de Communistische Partij niet welgevallig was, te censureren en te verwijderen. Misschien was dit een reactie op de bijdrage die activisten, waaronder Dinh Thi Thu Thuy, hadden geleverd en waarbij de regeringspolitiek werd bekritiseerd. De Communistische Partij is in ieder geval op haar hoede als het gaat om de invloed van sociale media.
De huidige gebeurtenissen in Myanmar tonen de kracht van sociale media bij het stimuleren en organiseren van politieke protesten. De protesten in Myanmar kunnen echter waarschijnlijk niet op korte termijn in Vietnam worden gekopieerd. Het lijkt er in ieder geval op dat binnen niet al te lange tijd de toekomst van Vietnam enigszins voorspelbaarder is. Het regime zal doorgaan met het beperken van de vrijheid van meningsuiting en het vastzetten van dissidenten. De vrouwelijke activisten in Vietnam zullen doorgaan met hun strijd.