- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Egyptische serie wakkert politiek schisma over de bloedige zomer van 2013 weer aan

· Geschreven door Dahlia Kholaif Vertaald door Marijke Praet

Categorieën: Midden-Oosten & Noord-Afrika, Egypte, Burgermedia, Kunst & cultuur, Mensenrechten, Politiek

Screenshot van de poster voor “The Choice 2″, een Egyptische TV-productie van 2021 die politieke verdeling zaait vanwege het eenzijdige verhaal over een polariserende periode.

De eerste episode van het tweede seizoen van “The Choice”, een populaire Egyptische politieserie die graaft in de gebeurtenissen van de woelige Egyptische zomer van 2013, heet “For us not to forget”. Een herinnering is echt niet nodig. De herinnering aan die periode is bij de miljoenen Egyptenaren die getuige waren van of beïnvloed door de gebeurtenissen tijdens die bewogen maanden diep in het geheugen gegrift.

Synergy, een studio die beschuldigd [1] wordt van monopolisering van de inhoud van TV-entertainment vanwege vermeende banden met het Egyptische leger, produceerde “The Choice”. De serie schildert verhalen over politieagenten, zowel waar gebeurd als fictief, tegen de achtergrond van de coup van 2013 die de ambtstermijn van Mohamed Morsi beëindigde. Hij was de eerste verkozen burgerpresident behorend tot het Moslimbroederschap. Terwijl in de eerste serie een legerofficier het opneemt tegen een meesterbrein van Sinai Province, de locale tak van de Islamitische Staat (IS),  gaat het tweede seizoen over politiediensten als helden die een andere vorm van “terrorisme” bestrijden – de aanhangers van Morsi.

Het feuilleton brengt de officiële versie van de gebeurtenissen, overeenkomstig de definitie van de regering die het broederschap als terroristische organisatie ziet.

Het feuilleton verdiept op die manier de scheidingslijn die al zo lang de grootste bevolkingsgroep van de Arabische wereld verdeelt. De gebeurtenissen worden herinnerd met intens verdriet of totale jubelstemming.

Een episode van de serie die veel discussie uitlokte was de vijfde, die zich concentreerde op de gebeurtenissen van 14 augustus 2013, toen veiligheidsdiensten met geweld een pro-Morsi sit-in ontbonden op het Rabaa Al-Adawiya [2]-plein in Cairo. Aan de sit-in namen duizenden Egyptenaren deel, het was de grootste van twee waken die in de hoofdstad plaatsvonden en waarin de betogers  de terugkeer van Morsi eisten [3], nadat hij weken eerder door het leger afgezet was, met steun van een groot deel van de bevolking, en daarna gevangen gezet op een onbekende locatie.

De veiligheidsdiensten werden in beeld alsof ze op een zeer humane wijze de wake ontbonden hadden – een versie die door velen anders bekeken wordt. De ontruiming van de twee sint-ins betekende de bloedigste dag in de recente geschiedenis van Egypte en een keerpunt in de kort durende weg naar democratie. Volgens een onderzoek van Human Rights Watch in 2014 kostte de ontmanteling van de Rabaa sit-in door de veiligheidsdiensten aan minstens 900 mensen het leven [4] en nog eens duizenden anderen raakten gewond. Minstens 848 betogers werden aangehouden op de dag zelf, en duizenden in de maanden daarna. In een rapport over de 12 uur durende gebeurtenis zei Human Rights Watch [4] dat de operatie “niet alleen een ernstige schending van internationale mensenrechten betekende, maar mogelijk zelfs misdaden tegen de menselijkheid”.

De serie schijnt aan te sluiten bij een recente mediatrend in Egypte die politieagenten glorifieert en de Moslimbroederschap afschildert als misdadigers en verraders. Deze trend heeft onvermijdelijk de belangrijke politieke frictie die in sociale media al heerste, doen heropleven.

Enerzijds spreekt de serie het gevoel aan van euforie van veel Egyptenaren bij de ontbinding van de sit-ins, want velen verheugden zich erover dat het leger het land bevrijdde van de heerschappij van de Islamisten en hun aanhangers. De TV-serie herinnerde de aanhangers van de coup aan de dreiging onder de heerschappij van Morsi. Ze herhaalde de officiële beschuldigingen die de Moslimbroederschap in verband brachten met een toename van militante krachten in de oostelijke provincie Noord-Sinaï, terwijl de aanvallen van haar aanhangers tegen de politiemacht en de Egyptische Kopten overdreven werden.

The TV show “The Choice” does not just embody the victories of Egypt's men, but it also documents a period that is one of the most dangerous in Egypt's history, with real footage and scenes that happened and which we've seen and recall. It reminds us of days which we pray not to relive, in addition to other scenes written with geniality.

De TV-serie “The Choice” belichaamt niet alleen het heroïsme van de Egyptische mannen, maar ze documenteert ook één van de meest gevaarlijke periodes in de geschiedenis van Egypte, met echte beelden en waargebeurde scènes die we gezien hebben en ons herinneren. Ze herinnert ons aan dagen die we liever niet opnieuw beleven.

Een andere voorstander van de bestorming schreef:

The Choice is not just a TV series, this is a choice between the patriots and the Muslim Brotherhood
We chose to say, Long Live Egypt, and they chose to say otherwise
We chose to be alongside our country's army
And they chose to refer to it derogatorily
We chose our country and are proud of it
And they chose to be on the side of the enemy and insulted it

The Choice is niet zomaar een TV-serie, het is een keuze tussen patriotten en de Moslimbroederschap
Wij verkozen het “Lang leve Egypte” te noemen, maar zij noemden het anders
Wij verkozen te vechten aan de zijde van het leger van ons land
En zij verkozen het te denigreren
Wij kozen voor ons land en zijn er trots op
En zij kozen voor de kant van de vijand en belediging

Maar aan de andere kant lokte de serie ook een tegenovergestelde stroom van berichten uit. Veel tegenstanders van de coup die de gewelddadige ontbinding afkeurden, of eronder geleden hadden, stelden de versie van de serie in vraag, en brachten hun weergave van het verhaal.

Een Twitter-gebruiker, die gruwelijke foto's van slachtoffers deelde:

The real choice was a compulsory choice of death

De echte keuze was een gedwongen keuze voor de dood

Wael Kandil, een journalist, schreef:

“The Choice” is not a work of art, but rather a crime against humanity. The question here is what if a group of neo-Nazis decided to produce a movie or television series glorifying the Holocaust massacre, would the world have allowed that? Were you going to adhere to impartiality in the name of professionalism and objectivity?

“The Choice” is geen kunstwerk, het is een misdaad tegen de menselijkheid. De vraag is: wat als een groep neo-Nazis zouden beslissen een film of televisieserie te produceren die de Holocaust verheerlijkt, zou de wereld dat toelaten? Zou die zich houden aan onpartijdigheid in de naam van professionaliteit en objectiviteit?

Een andere tweet dreef de spot met de manier waarop de serie de gebeurtenissen van de dag bracht, met een sarcastisch appel aan de directeur, Peter Mimi, om een vervolg op het politiegeweld te produceren. HDe tweet refereerde naar een incident waarbij een politie-officier naar verluidt 37 politieke gevangenen vergast [14] had toen ze achter in een bestelwagen opgesloten zaten:

We want Peter Mimi to put together The Choice 3 about the death of 37 young men who suffocated themselves after orders from the brotherhood to implicate the army.

Wij willen dat Peter Mimi “The Choice 3″ maakt, over de dood van 37 jonge mannen die zichzelf verstikten na een bevel van de Moslimbroederschap om het leger erbij te betrekken

Ondanks herhaald appel aan de Egyptische autoriteiten door locale en internationale mensenrechtenorganisaties om alle functionarissen verantwoordelijkheid te laten opnemen [16] voor het bloedbad van de ontruiming van Rabaa, zegevierde de straffeloosheid. Mensenrechtenorganisaties hebben ook de vervolging van overlevenden [17] door de Egyptische staat aan de kaak gesteld nadat een gerecht in 2018 739 mensen veroordeelde op beschuldiging van acties in verband met de ontruiming, 75 betogers tot de dood veroordeelde, en 47 van hen tot levenslange gevangenisstraf.

Terwijl de serie ook uitgestraald wordt tijdens de Ramadan, de heilige vastenmaand van de Islam die al jaren een hoogtepunt betekent voor televisie-entertainment, verdiept de sociale kloof zich verder. Een televisieshow die uitgezonden wordt op het moment dat familie en vrienden mekaar ontmoeten, wakkert eens te meer discussie aan, en herinnert aan een kloof die niet vergeten is, maar begraven in gedachten.