Collage door het Kurdistan Human Rights Network van een aantal gearresteerde Koerdische activisten. Toestemming voor publicatie door Global Voices.

Begin 2021 heeft de Islamitische Republiek Iran nieuwe repressiemaatregelen tegen de Koerdische bevolking aangekondigd, waaronder een golf willekeurige arrestaties van Koerdische burgeractivisten.

Volgens rapporten werden vanaf het begin 2021 in verschillende steden, van Teheran tot Sanandaj, de hoofdstad van Iran's Koerdische provincie, tenminste 91 Koerdische burgers, waaronder mensenrechten-en milieu-activisten en  kunstenaars, gearresteerd of zogenaamd “door de veiligheidsdiensten als spoorloos verklaard.”

In een gezamenlijke schriftelijke verklaring op 3 februari 2021 door de in Zwitserland gevestigde Kurdistan Human Rights-Geneva (KMMK-G), wordt gemeld dat enkele arrestanten waren vrijgelaten, maar 89 anderen nog achter de tralies zaten en tenminste 40 gevangenen onder dwang moesten verdwijnen.

Meer dan 50 Koerdische activisten hebben de Iraanse regering opgeroepen om de overgebleven gevangenen onmiddellijk vrij te laten.

De Iraanse regering kent een lange geschiedenis van vervolging van de Koerdische minderheden. Een rapport van Amnesty International uit 2008 vermeldt voorbeelden van “religieuze en culturele discriminatie tegen naar schatting twaalf miljoen Koerden uit Iran, die ongeveer vijftien procent van de Iraanse bevolking vertegenwoordigen.”

Om te achterhalen waarom het regime opnieuw tot repressie is overgegaan, interviewde Global Voices Taimoor Aliassi, mede-oprichter en algemeen directeur van de in Zwitserland gevestigde Association of Human Rights in Kurdistan (KMMK-G).

Dit interview is voor de duidelijkheid kort en bondig weergegeven.

Welke beweegredenen zijn er voor de recente arrestaties?

Alvorens deze vraag te beantwoorden is het belangrijk eerst vast te stellen dat de oorzaken en de mate van repressie en geweld tegen de Koerden en andere minderheden in Iran inherent zijn aan het ontstaan van de Islamitische Republiek.

In augustus 1979 verklaarde Ayatollah Khomeini, Iran’ s hoogste leider, de heilige oorlog aan de Koerden vanwege hun anti-Islamitische en contrarevolutionaire opstelling, alleen omdat deze bevolkingsgroep een seculaire en democratische staat Iran voorstond. Sindsdien zijn de Koerden gestigmatiseerd, gemarginaliseerd en uitgesloten van elke deelneming aan het openbare leven. Ook worden ze door de Iraanse staat en de media gezien en behandeld als een vijandige groepering.

Al begin januari werden we, tegelijk met de recente gecoördineerde repressie en massale arrestaties van de Koerden, geconfronteerd met een intensieve stigmatiseringscampagne, demonisering en strafbaarstelling van de Koerden door de Iraanse media, zoals Seda va Sima en Fars News. Het systeem waarop de Islamitische Republiek Iran berust, bestaat voornamelijk uit geweld en angst zaaien.

Gegeven de interne politieke, economische, sociaal-culturele, milieutechnische en gezondheidscrises, maar ook de uitdagingen waarmee het regime wordt geconfronteerd en het onvermogen om deze op te lossen,  denken wij dat men bang is om de controle over de bevolking te verliezen. De enige manier om te laten zien dat men de touwtjes nog steeds stevig in handen heeft en doorregeert, is om het geweld en repressie aan te wakkeren, speciaal in de etnische en gemarginaliseerde gebieden. Om dit te bewijzen werden sinds januari zestien inwoners uit Baluchi geëxecuteerd, terwijl vijf gedetineerde Ahwazi-Arabieren het risico liepen om te worden omgebracht.

Is er enige onderlinge organisatorische samenhang tussen de gearresteerden? Waren ze bijvoorbeeld betrokken bij een gezamenlijk project?

De gedetineerden zijn onderdeel van de burgermaatschappij en vertegenwoordigen studenten, milieu-en cultuuractivisten, musici en academici. Vijf vrouwelijke gedetineerden zijn bijvoorbeeld lid van het Koerdische vrouwelijke muziekgezelschap “Gelaris” in de stad  Kermanshah.

Kunt u iets vertellen over de gedetineerden en de aanklachten? Mogen ze contact hebben met hun gezinnen of met hun advocaten?

Over het lot en de verblijfplaats van 51 gedetineerden is nog niets bekend. Tijdens de arrestaties van 31 gedetineerden werden hun huizen doorzocht en de bezittingen van vijf door de veiligheidsdiensten in beslag genomen. Vijf andere slachtoffers werden tijdens hun gevangenschap gemolesteerd.

Families van de 51 personen die onder dwang verdwenen, werden door de Revolutionaire Garde constant bedreigd als ze contact wilden leggen met hun naasten, de media en afdelingen van de Verenigde Naties. Ook werd het de gedetineerden verboden tijdens het onderzoek de hulp van een advocaat in te roepen, met het risico om anders gemarteld te worden en zodoende bekentenissen af te dwingen. De families maken zich ernstige zorgen over het lot en de verblijfplaats van hun dierbaren, want de Iraanse autoriteiten hebben geweigerd elke informatie over de gedetineerden vrij te geven.

Dergelijke overheidsmaatregelen zijn een grove schending van Artikel 14 van  het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (ICCPR) dat ook door Iran wordt ondersteund, terwijl tegelijkertijd de toegang tot advocaten en een juridische verdediging vrijwel geheel wordt afgesneden. Mishandeling, foltering, incommunicado detentie, gedwongen verdwijningen en willekeurige arrestaties zijn een inbreuk op niet alleen het ICCPR-verdrag, maar ook op de Iraanse grondwet.

Een groep Koerdische burgerlijke en politieke activisten publiceerde een verklaring waarin werd geprotesteerd tegen een golf arrestaties. Zijn er nog andere niet-Koerdische Iraanse activisten die het protest ondersteunden? 

Onlangs hebben we op 3 februari een gezamenlijke verklaring opgesteld en gepubliceerd, die werd ondersteund door zesendertig maatschappelijke -en mensenrechtenorganisaties, waaronder Amnesty International en Human Rights Watch (HRW). Hierbij werd de internationale gemeenschap dringend opgeroepen aandacht te besteden aan de huidige golf willekeurige arrestaties, incommunicado detenties en gedwongen verdwijningen door de Iraanse autoriteiten, waarbij talrijke kansarme Koerdische Iraanse minderheden het moeten ontgelden.

Naar aanleiding van de gezamenlijke verklaring zijn enkele gedetineerden vrijgelaten, maar “89 worden nog steeds vastgehouden, terwijl 40 anderen als ‘gedwongen verdwijning’ worden beschouwd.”

Denkt u dat deze internationale organisaties de situatie kunnen beïnvloeden?

Wij hopen dat door de druk van de Vereinigde Naties, de Europese Unie en de internationale gemeenschap, de Iraanse autoriteiten worden opgeroepen om hun campagne van demonisering en toenemende repressie tegen Iraanse etnische en religieuze minderheden, maar ook burgers, te stoppen.

De Koerdische minderheid wordt al decennia onderdrukt en vervolgd. Vorig jaar werden honderden Koerden gearresteerd. Is er enig verschil tussen de huidige golf arrestaties met voorgaande?

Sinds 2020 zagen we in Iran een nieuw patroon van vervolgingen en executies van Koerdische politieke gevangenen, zoals het inzetten van het vuurpeloton, groepsexecuties, (fysieke) verdwijningen, alsmede het weigeren van een allerlaatste bezoek van de familie aan de gevangenen voordat ze werden geëxecuteerd. Dit patroon was gebruikelijk in de tachtiger jaren.

De geheime executie door een vuurpeloton en de gedwongen verdwijning op 11 mei 2020 van Hedayat Abdollahpour, een Koerdische gevangene op een militaire basis in Oshnavieh, in de provincie West Azerbaijan, en de groepsexecutie van Saber Sheikh Abdullah en Diako Rasulzadek, verklaart het nieuwe patroon executies van gevangenen die behoren tot etnische groeperingen in Iran. Dit ondanks de voortdurende oproep van experts op het gebied van mensenrechten van de Verenigde naties en zorgen over het optreden van de Iraanse autoriteiten.

De recente repressie tegen de Koerdische activisten uit de burgerbevolking  is een aanwijzing dat zich een nieuw patroon van vervolging en een geweldsspiraal aftekent tegen leden van vooral etnisch-religieuze groeperingen en in Iran in het algemeen. Dit vraagt om een hardere opstelling van de Verenigde Naties en het Westen tegenover Iran, terwijl de kwestie over het respecteren van de mensenrechten en de rechten van minderheden in Iran het hoofdonderwerp zou moeten zijn tijdens een nieuwe ronde onderhandelingen tussen de Europese Unie en Iran.