Foto van Europees Parlement, CC BY-NC-ND 2.0

Op 20 maart kondigde Turkije aan dat het zich terug zou trekken uit de Istanbul-Conventie, een verdrag dat volgens Turkije “homoseksualiteit normaliseert”.

De Istanbul Conventie is een juridisch bindend verdrag van de Raad van Europa inzake mensenrechten dat zich erop richt gendergelijkheid te bevorderen en een eind te maken aan huiselijk geweld door het te voorkomen en aan te klagen. In 2011 werd het verdrag opengesteld voor ondertekening en 45 staten hebben het sindsdien geratificeerd.

Erdogan heeft in 2020 voor de eerste keer aangegeven uit de conventie te willen stappen. De definitieve beslissing kwam nadat de president een actieplan voor mensenrechten bekendmaakte dat volgens hem “de rechten en vrijheden in Turkije verbeteren zou en het land zou helpen aan de normen van de EU te voldoen”.

Ankara legde de volgende verklaring af:

De Istanbul-Conventie die oorspronkelijk bedoeld was om vrouwenrechten te bevorderen, is overgenomen door een groep mensen die homoseksualiteit probeert te normaliseren – en dat is onverenigbaar met de sociale en familiewaarden van Turkije. Vandaar de beslissing om ons terug te trekken.

En voegde daaraan toe:

De beslissing om zich uit de Istanbul-Conventie terug te trekken, betekent absoluut niet dat Turkije “de bescherming van vrouwen op het spel zet.” De Turkse staat heeft constant naar voren gebracht dat het verlaten van de Conventie niet betekent dat het land de strijd tegen huiselijk geweld opgeeft.

In een aparte verklaring, benadrukte presidentieel woordvoerder Fahrettin Altun dat de huidige Turkse wetgeving volstaat om geweld tegen vrouwen te voorkomen.

We hebben verordeningen aan ons nationale recht toegevoegd die onze juridische structuur voor het ‘bestrijden van geweld tegen vrouwen’ versterken. Van nu af aan zullen we nieuwe verordeningen toepassen om de rechten die onze vrouwen verworven hebben, op een veel daadkrachtigere wijze te versterken. Onze regering zal zich volledig inzetten om een eind te maken aan geweld tegen vrouwen en om de plaats van de vrouw in de maatschappij verder te versterken.

Maar is dit echt genoeg?

Vorig jaar alleen al werden er in Turkije ongeveer 300 vrouwenmoorden gemeld. Als in aanmerking wordt genomen dat er vaak geen aangifte gedaan wordt van huiselijk geweld, dan liggen de aantallen waarschijnlijk hoger.

De plaatselijke actiegroep Wij Zullen Vrouwenmoord Stoppen maakt melding van op zijn minst 28 vrouwenmoorden in Turkije in februari 2021.

Op de dag dat Turkije zich uit de Conventie terugtrok, werden er in minder dan 12 uur zes vrouwen vermoord, volgens het collectief Social Gender Equality (Sociale Gendergelijkheid).

In juli 2020 vonden protestacties plaats in verschillende Turkse steden naar aanleiding van de moord op Pınar Gültekin door haar partner Cemal Metin Avci.

De Istanbul-Conventie verplicht lidstaten schuilplaatsen beschikbaar te stellen aan slachtoffers van geweld en dag en nacht bereikbare hulplijnen en andere hulpdiensten te verschaffen. Op dit moment heeft Turkije maar één telefonische hulplijn (Alo 183) voor vrouwen die met geweld te maken hebben. Vanaf 2020 waren er in het hele land slechts 145 schuilplaatsen voor vrouwen die het slachtoffer waren van geweld, met een totale capaciteit van 3 482 vrouwen. 

Reacties

Op 20 maart gingen vrouwen in heel Turkije de straat op in protest tegen het verlaten van de conventie:

#IstanbulConvention protects women,children & minorities from violence. In a country where 3 women are killed every day, it was our only hope. By withdrawing from it now the Turkish government defies rule of law, human rights, gender equality and wages war against women #femicide pic.twitter.com/o9GLGQW79X

— Elif Shafak (@Elif_Safak) March 20, 2021

Het Verdrag van Istanbul beschermt vrouwen, kinderen en minderheden tegen geweld. In een land waar elke dag drie vrouwen vermoord worden, was dit onze enige hoop. Door zich uit het verdrag terug te trekken, trotseert de Turkse regering de rechtsstaat, de mensenrechten en de gendergelijkheid en voert ze oorlog tegen vrouwen

— Elif Shafak (@Elif_Safak) 20 maart 2021

Een dag later werden mensen uitgenodigd om op potten en pannen te slaan om 9 uur ‘s avonds (Istanbul's tijdzone).

The most comprehensive virtual protest ever for the women's rights in Turkey on #March21 Thousands will join to this unique protest. Join us. #Fight4WomenTurkey #IstanbulConvention
Youtube Link ???https://t.co/hfMwPflT5j pic.twitter.com/n07mvr420X

— Advocates of Silenced Turkey (@silencedturkey) March 20, 2021

Grootste virtuele protestactie aller tijden voor vrouwenrechten in Turkije op 21 maart. Duizenden mensen zullen aan dit unieke protest deelnemen. Doe mee. 

— Advocaten van een tot zwijgen gebracht Turkije (@silencedturkey) 20 maart 2021

“Make Noise for the #IstanbulConvention” – Expect banging on pots & pans tonight at 9pm as women's groups call for continued action from balconies and windows to protest #Turkey’s withdrawal from international agreement to prevent violence against women #İstanbulSözleşmesiYaşatır https://t.co/DslTIsqXsX

— Jennifer Hattam (@TheTurkishLife) March 21, 2021

“Maak Herrie voor de Istanbul-Conventie” – Verwacht een hoop herrie vanavond om 21:00u. Vrouwengroepen hebben opgeroepen om vanaf balkons en vensters op potten en pannen te slaan in een protestactie tegen het terugtrekken van Turkije uit het internationale verdrag inzake het voorkomen van geweld tegen vrouwen.

— Jennifer Hattam (@TheTurkishLife) 21 maart 2021

De beslissing van Turkije leverde ook kritiek op van leiders en internationale instellingen:

The #IstanbulConvention aims at ensuring essential legal protection to women & girls across the world.
We cannot but regret deeply and express incomprehension towards the decision of the Turkish government to withdraw from this convention. We urge Turkey to reverse its decision. https://t.co/wnXcJ1pXAU

— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) March 20, 2021

De Istanbul-Conventie heeft als doel fundamentele juridische bescherming te bieden aan vrouwen en meisjes over de hele wereld. We vinden het diep betreurenswaardig en kunnen slechts ons onbegrip uiten over de beslissing van de Turkse regering om zich terug te trekken uit deze Conventie. We dringen er bij Turkije op aan om op deze beslissing terug te komen.

— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) 20 maart 2021

Verbazingwekkend dat Turkije zich heeft teruggetrokken uit de #IstanbulConventie die geweld tegen vrouwen bestrijdt. We moeten onze inspanningen voor het beschermen van vrouwen en meisjes in Turkije niet laten verslappen. Ik verwacht van onze regering dat ze er bij Turkije op aandringt om de beslissing in heroverweging te nemen.

— Daniel Kawczynski (@DKShrewsbury) 21 maart 2021

The decision by #Turkey to withdraw from the @coe “#IstanbulConvention” is alarming and deeply regrettable. Yet another example of the backsliding of human rights and fundamental freedoms in Turkey, this time for #women + #girls. #WomensHumanRights @MarijaPBuric, @JosepBorrellF

— NikosChristodoulides (@Christodulides) March 21, 2021

De beslissing van Turkije om zich uit de “Istanbul-Conventie” van het @coe (Raad van Europa) terug te trekken is zorgwekkend en betreurenswaardig. Weer een nieuw voorbeeld van de terugval van mensenrechten en fundamentele vrijheden in Turkije, dit keer voor vrouwen  + meisjes.

— NikosChristodoulides (@Christodulides) 21 maart 2021

Council of Europe leaders react to #Turkey‘s announced withdrawal from #IstanbulConvention – https://t.co/SU2l6MJIEX Germany chairs @coe Council of Europe‘s Committee of Ministers until May 21, 2021 pic.twitter.com/Gq3VZIwVSO

— GermanForeignOffice (@GermanyDiplo) March 21, 2021

Leiders van de Raad van Europa reageren op de aankondiging van Turkije om zich terug te trekken uit de #IstanbulConventie – Duitsland is voorzitter van de Ministerraad van de Raad van Europa @coe tot 21 mei 2021

— BuitenlandseZakenDuitsland (@GermanyDiplo) 21 maart 2021

“We call on the #Turkishauthorities not to weaken the international system to protect women against violence put in place by the @coe #IstanbulConvention”. https://t.co/p3yIDQKcc9

— Rik Daems (@PACE_President) March 21, 2021

“Wij doen een beroep op de Turkse autoriteiten om het internationale systeem niet te verzwakken dat door de Raad van Europa in het leven geroepen is ter bescherming van de vrouw

— Rik Daems (@PACE_President) 21 maart 2021