Vrijheid van meningsuiting in een neerwaartse spiraal in zuidelijk Afrika, stelt een nieuwe studie vast

Jongeren poseren voor een foto tijdens een conferentie in Namibië. Foto door Yusuf Kalyango Jnr. (CC BY-SA 2.0)
Een recente studie van de coalitie van de African Declaration of Internet Rights and Freedoms (AfDec) onderzocht de bestaande wetgeving en de impact daarvan op het recht op vrije meningsuiting in zeven landen in zuidelijk Afrika – Malawi, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika, Tanzania, Zambia, and Zimbabwe.
Aan het 102 pagina's tellende rapport leverden zeven medewerkers hun bijdrage, waaronder Dércio Tsandzana, de Portugees sprekende redacteur bij Global Voices.
De samenvatting van de bevindingen voor elk land wordt hieronder besproken.
Malawi
Sectie 35 van Malawi’s 1994 Constitution (met amendementen) waarborgt vrijheid van meningsuiting, “voorziet in het recht op vrijheid van mening in sectie 34, persvrijheid in sectie 36, vrije toegang tot informatie in sectie 37, en het recht van vergadering in sectie 38″, noteert het rapport.
Niettemin haalde de AfDec er drie wetten uit die vrijheid van expressie ondermijnen: de Cyber Security and Electronic Transaction Act 33 van 2016, the Protected Flag, Emblems and Names Act 10 of 1967 (gewijzigd door Act 11 van 2012), en sectie 60 van de Penal Code.
LEES MEER: Digitale rechten blijven bedreigd in Malawi ondanks historische overwinning voor democratie
Met name de Cyber Security Act bevat expliciete clausules die online vrije meningsuiting aan banden leggen en persvrijheid beperken.
Mozambique

Vrouwen in Praia do Bilene, Gaza, Mozambique. Foto van Flickr-gebruiker Julien Lagarde, 6 augustus, 2006 (CC BY-NC-ND 2.0).
Artikel 48 van Mozambique’s Grondwet van 2004 waarborgt vrijheid van meningsuiting en het recht op informatie voor alle burgers.
De grondwet bevat “geen specifieke beperking” voor deze rechten, maar het “recht op informatie en meningsuiting wordt geregeld in specifieke wetten”, onthulde de studie.
Namibië
Namibië staat hoog genoteerd te midden van de andere zes landen die onderzocht werden in deze studie, met een vriendelijker klimaat voor vrijheid van meningsuiting. Het land heeft ook de meest vrije mediaruimte in Afrika volgens de 2020 World Press Freedom Index, een ranglijst van Reporters Without Borders.
De “onderdrukking van mensenrechten en vrijheid van meningsuiting” in Namibië “is zeker geen gebruikelijk of normaal verschijnsel”, meldt de studie. Maar er zijn ook rode vlaggen. Sommige wetten in Namibië “laten onderdrukking toe of maken ze mogelijk als machthebbers met autocratische neigingen of bedoelingen aan de macht zouden komen, op democratische of ondemocratische manier”, waarschuwt de studie.
Zuid-Afrika

Technologietraining voor jongeren in Zuid-Afrika. Foto van Beyond Access via Flickr/CC BY-SA 2.0
Het recht op vrije meningsuiting is vast verankerd in sectie 16(1) van de 1996 Constitution of the Republic of South Africa die de volgende vrijheidsrechten beschermt: pers, informatie ontvangen en delen, artistieke vrijheid, academisch en wetenschappelijk onderzoek.
Maar deze rechten zijn niet absoluut. In eerste instantie kriminaliseert sectie 16(2) van de grondwet taal die aanzet tot oorlogspropaganda, geweld, en etnische, rassistische, gendergerelateerde of religieuze haat. De tweede beperking wordt opgelegd door sectie 36 die het recht op vrije meningsuiting beperkt, als de beperking “redelijk en gerechtvaardigd is in een open en democratische maatschappij gebaseerd op waardigheid, gelijkheid en vrijheid,” zegt de sectie.
Tanzania

Een man kijkt op zijn mobieltje in Tanzania, 9 december 9 2018. Foto van Riaz Jahanpour, voor USAID Tanzania / Digital Development Communications via Flickr, CC BY 2.0.
Sinds 2015 kent Tanzania een neerwaartse spiraal naar autoritarisme met een wijd verbreid klimaat van angst, media-censuur, ontmanteling van de oppositie en een toegenomen onderdrukking van journalisten en activisten.
Alhoewel het recht op vrije meningsuiting beschermd is onder artikel 18 van de Tanzaniaanse grondwet, bevatten sommige wetten zoals de 2015 Cybercrimes Act, de Media Services Act van 2016, en de Electronic and Postal Communications (Online Content) Regulations van 2018, “bepalingen die heel vatbaar zijn om gebruikt te worden om dissidente meningen te onderdrukken”, zegt het rapport.
De Cybercrimes Act geeft de regering alle macht om willekeurig sociale en gedrukte media te verbieden, censureren en bestraffen. Veroordeling volgens deze wet betekent een gevangenisstraf van drie jaar of een boete van minstens 5 miljoen Tanzaniaanse shilling (ongeveer 2000 USD) of allebei.
De Media Services Act verplicht journalisten zich te laten accrediteren. De accreditatie kan willekeurig ingetrokken worden. De wetgeving kent ook “absolute macht toe aan de minister om import van publicaties te verbieden en media content te sanctioneren”, zegt de AfDec-studie.
Ook leggen de Electronic and Postal Communications (Online Content) Regulations de verplichting op om voor blogs en online forums een registratietaks van meer dan 900 USD te betalen. Het niet-betalen kan eveneens bestraft worden met een boete van “niet minder dan 5 miljoen Tanzaniaanse shillings (ongeveer 2.500 USD), of een gevangenisstraf van “niet minder dan 12 maanden, of allebei”.
LEES MEER: Toonaangevende onafhankelijke websites duiken onder nu de Tanzaniaanse ‘blogger tax’-deadline nadert
Zambia
Het recht op vrijheid van meningsuiting is beschermd in artikel 20 van de grondwet van Zambia. Maar beperkende wetgeving zoals de Information Communication Technologies en de Electronic Communications and Transactions Acts van 2009 “stellen bepaalde online activiteiten strafbaar, wat het recht op vrijheid van meningsuiting belemmert”, noteert de studie. De combinatie van deze wetten en toezicht van de overheid leidt tot beperkte vrijheid van meningsuiting in dit land.
Zimbabwe

Een politieagent met beschermend anti-virus-masker praat met een automobilist bij een checkpoint in Bulawayo, Zimbabwe, 20 april 2020. Foto van KB Mpofu / ILO via Flickr / CC BY-NC-ND 2.0.
Ondanks duidelijke grondwettelijke bepalingen – Sectie 61 en de Declaration of Rights in Zimbabwe’s 2013 Constitution – die de vrijheid van meningsuiting beschermen, scoort “Zimbabwe nog steeds laag op de staat van verschillende regionale en globale normen voor de vrijheid van meningsuiting”, volgens de studie.
Het opleggen van COVID-19-protocollen biedt een excuus om online free speech te beperken, zoals duidelijk wordt in de 2020 Public Health Order, die “valse berichtgeving strafbaar stelt”, vermeldt de studie.
De AfDec-studie stelt ook dat de “Zimbabweaanse regering verdacht wordt van medewerking aan marteling, ontvoeringen en soms verdwijningen” van kritische stemmen. Zo werd Itai Dzamara, een openlijk criticus van de regering, ontvoerd op 9 maart 2015, en is nog steeds vermist.
Grimmig effect op vrijheid van meningsuiting
Het rapport toont een grimmig beeld van de staat van vrijheid van meningsuiting in een aantal van de onderzochte landen. Sommige landen gebruiken wetten die licentie- en accreditatietaksen opleggen aan journalisten en bloggers om de kosten van expressie en communicatie op te voeren, en zo de meningsuiting te ontmoedigen.
Het resultaat is de onderdrukking van dissidentie en een “grimmig effect op de vrije stroom van ideeën en zinnig discours”, zegt AfDec.
Dit is een artikel van GV Advocacy, een Global Voices-project met een eigen site dat zich inzet voor vrijheid van meningsuiting en tegen censuur op internet. · Alle artikelen
Categorieën

Start een discussie
Dit is een artikel van GV Advocacy, een Global Voices-project met een eigen site dat zich inzet voor vrijheid van meningsuiting en tegen censuur op internet. · Alle artikelen
Topartikelen uit de hele wereld
Vertalen voor Global Voices
Archief per maand
- maart 2021 3 artikelen
- februari 2021 14 artikelen
- januari 2021 18 artikelen
- december 2020 12 artikelen
- november 2020 13 artikelen
- oktober 2020 19 artikelen
- september 2020 16 artikelen
- augustus 2020 15 artikelen
- juli 2020 9 artikelen
- juni 2020 17 artikelen
- mei 2020 18 artikelen
- april 2020 20 artikelen
- maart 2020 9 artikelen
- februari 2020 5 artikelen
- januari 2020 7 artikelen
- december 2019 8 artikelen
- november 2019 5 artikelen
- oktober 2019 2 artikelen
- september 2019 9 artikelen
- augustus 2019 8 artikelen
- juli 2019 2 artikelen
- juni 2019 4 artikelen
- mei 2019 2 artikelen
- april 2019 5 artikelen
- maart 2019 9 artikelen
- februari 2019 2 artikelen
- januari 2019 6 artikelen
- december 2018 3 artikelen
- november 2018 6 artikelen
- oktober 2018 8 artikelen
- september 2018 4 artikelen
- augustus 2018 3 artikelen
- juli 2018 4 artikelen
- juni 2018 1 artikel
- mei 2018 1 artikel
- april 2018 2 artikelen
- maart 2018 4 artikelen
- februari 2018 9 artikelen
- januari 2018 10 artikelen
- december 2017 4 artikelen
- november 2017 4 artikelen
- oktober 2017 2 artikelen
- september 2017 8 artikelen
- augustus 2017 7 artikelen
- juli 2017 9 artikelen
- juni 2017 8 artikelen
- mei 2017 10 artikelen
- april 2017 3 artikelen
- maart 2017 9 artikelen
- februari 2017 13 artikelen
- januari 2017 12 artikelen
- december 2016 5 artikelen
- november 2016 17 artikelen
- oktober 2016 9 artikelen
- september 2016 10 artikelen
- augustus 2016 11 artikelen
- juli 2016 8 artikelen
- juni 2016 10 artikelen
- mei 2016 7 artikelen
- april 2016 10 artikelen
- maart 2016 4 artikelen
- februari 2016 9 artikelen
- januari 2016 5 artikelen
- december 2015 4 artikelen
- november 2015 6 artikelen
- oktober 2015 12 artikelen
- september 2015 12 artikelen
- augustus 2015 9 artikelen
- juli 2015 9 artikelen
- juni 2015 13 artikelen
- mei 2015 14 artikelen
- april 2015 14 artikelen
- maart 2015 22 artikelen
- februari 2015 11 artikelen
- januari 2015 19 artikelen
- december 2014 9 artikelen
- november 2014 10 artikelen
- oktober 2014 8 artikelen
- september 2014 12 artikelen
- augustus 2014 2 artikelen
- juli 2014 2 artikelen
- juni 2014 5 artikelen
- mei 2014 5 artikelen
- april 2014 4 artikelen
- maart 2014 8 artikelen
- februari 2014 8 artikelen
- januari 2014 12 artikelen
- december 2013 12 artikelen
- november 2013 24 artikelen
- oktober 2013 46 artikelen
- september 2013 18 artikelen
- augustus 2013 9 artikelen
- juli 2013 8 artikelen
- juni 2013 9 artikelen
- mei 2013 8 artikelen
- april 2013 13 artikelen
- maart 2013 9 artikelen
- februari 2013 12 artikelen
- januari 2013 17 artikelen
- december 2012 7 artikelen
- november 2012 16 artikelen
- oktober 2012 14 artikelen
- september 2012 3 artikelen
- augustus 2012 13 artikelen
- juli 2012 11 artikelen
- juni 2012 11 artikelen
- mei 2012 15 artikelen
- april 2012 18 artikelen
- maart 2012 15 artikelen
- februari 2012 18 artikelen
- januari 2012 17 artikelen
- december 2011 16 artikelen
- november 2011 15 artikelen
- oktober 2011 15 artikelen
- september 2011 19 artikelen
- augustus 2011 17 artikelen
- juli 2011 15 artikelen
- juni 2011 15 artikelen
- mei 2011 15 artikelen
- april 2011 16 artikelen
- maart 2011 26 artikelen
- februari 2011 36 artikelen
- januari 2011 37 artikelen
- december 2010 19 artikelen
- november 2010 22 artikelen
- oktober 2010 18 artikelen
- september 2010 18 artikelen
- augustus 2010 15 artikelen
- juli 2010 16 artikelen
- juni 2010 24 artikelen
- mei 2010 23 artikelen
- april 2010 24 artikelen
- maart 2010 20 artikelen
- februari 2010 16 artikelen
- januari 2010 22 artikelen
- december 2009 18 artikelen
- november 2009 18 artikelen
- oktober 2009 15 artikelen
- september 2009 19 artikelen
- augustus 2009 16 artikelen
- juli 2009 23 artikelen
- juni 2009 27 artikelen
- mei 2009 22 artikelen
- april 2009 20 artikelen
- maart 2009 23 artikelen
- februari 2009 15 artikelen
- januari 2009 9 artikelen