- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

In Bosnië en Herzegovina verdedigen vrijwilligers migranten tegen verdachtmakingen door de lokale bevolking

Categorieën: Oost- & Midden-Europa, Bosnië en Herzegovina, Burgermedia, Humanitair ingrijpen, Migratie & immigratie, Vluchtelingen
[1]

Tuzla, december 2019. Foto Armin Durgut/Balkan Diskurs, gebruikt met toestemming.

Dit verhaal door Belma Kasumović is oorspronkelijk gepubliceerd op Balkan Diskurs,  [2]een project van het Post-Conflict Research Center [3] (PCRC). De geredigeerde versie is een heruitgave door Global Voices, als onderdeel van een wederzijdse content-overeenkomst. 

Bosnië en Herzegovina bevinden zich op een migratie-kruispunt  [4]tussen Oost-en West-Europa. Volgens  [5]de Vreemdelingendienst [6] zijn vanaf begin tot juni 2018 ongeveer 60.000 mensen zonder geldige documenten het land binnengekomen. Veel mensen komen uit het Midden-Oosten en Zuid-Azië en zijn onderweg naar West-Europa.

Maar omdat de route door Servië en Hongarije door een muur wordt afgesneden en Kroatië als doorgangsroute voor migranten steeds gevaarlijker wordt, zijn er duizenden in Bosnië gestrand en ondergebracht in opvangcentra of in geïmproviseerde kampen.

In Tuzla, de derde stad van Bosnië, verblijven migranten in en rondom het centrale busstation, waar ze gebruik maken van een publiek fonteintje en mensen kunnen ontmoeten met eenzelfde achtergrond. Omdat sommige lokale inwoners zich stoorden aan hun aanwezigheid, heeft een groep vrijwilligers zich over hen ontfermd en enige vorm van hulp geboden.

“Ik probeer iedereen als mens te benaderen. Het maakt voor mij geen verschil of iemand uit Pakistan, Marokko of Algerije komt. Voor mij staat een mens in nood en als zodanig handel ik. Daar ben ik altijd van uitgegaan”,  vertelt  Senad Pirić, een vrijwilliger uit Tuzla.

Iemand gebruikt het publieke fonteintje bij het busstation in Tuzla, in december 2019. Migranten gebruiken dit fonteintje vaak om op te frissen of om zich te wassen. Foto Photo Armin Durgut/Balkan Diskurs, gebruikt met toestemming.

In 2018 was Pirić journalist en werd hem gevraagd een verhaal te schrijven over de migranten in het busstation. Nadat hij ze had leren kennen, kregen ze proviand, voedsel of geld.

“Het eerste jaar was relatief gemakkelijk, omdat de inwoners van Tuzla geen aandacht aan deze mensen besteedde”, vertelt hij.

In het busstation mogen de migranten van restauranteigenaar Azra Alibegović volop gebruikmaken van de toiletten, douches en elektriciteit. Uit dankbaarheid helpen ze haar vaak met het tuinonderhoud bij het restaurant.

“Als we s’ avonds sluiten, zetten de migranten de stoelen en tafels aan de kant, worden de parasols ingeklapt en nemen ze afscheid. Tijdens de drie jaar dat ik met ze heb samengewerkt, is er geen enkel incident geweest. Ze zijn altijd goed en respectvol tegen mij, en dat is wederzijds”, zegt Alibegović.

Het station in Tuzla, december 2019. Foto Armin Durgut/Balkan Diskurs, gebruikt met toestemming.

Volgens Wikipedia  [7]is Tuzla een van de weinige Bosnische steden waar het is “gelukt om het multi-etnische karakter tijdens en na de Bosnische oorlog te behouden, terwijl Bosniakken, Serviërs, Kroaten en een kleine minderheid Bosnische Joden nog steeds in de stad wonen.”

Maar toch heeft bij Alibegović's restaurant intolerantie de kop opgestoken. De lokale bevolking wil er niet meer eten en het aannemen van nieuwe mensen in de bediening is niet makkelijk, omdat eventuele sollicitanten niet met de migranten willen samenwerken.

Onlangs vertelde de politie Alibegović, dat het migranten niet langer was toegestaan om zich bij het station op te houden. De politieagent:”Azra, er zijn weer migranten in je restaurant”, waarop ik antwoordde dat zij mijn enige klanten zijn die ik niet kan wegjagen.

Ook de vrijwilligers zijn op tegenwerking van de lokale bevolking gestuit. We worden bijvoorbeeld beschuldigd van mensensmokkel en het uitrusten van de migranten met wapens en dergelijke”, vertelt Pirić. “In werkelijkheid vinden critici geen enkele onregelmatigheid bij onszelf of ons werk, omdat wij ons met hart en ziel inzetten, zonder enig persoonlijk belang. Sommigen vinden dit op een of andere manier onverklaarbaar.”

Amila Rekić, die gewoonlijk vrouwelijke migranten helpt bij het zoeken naar onderdak in het Safe House [8], een opvangcentrum voor vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld, vertelt dat een tekort aan gelden en de publieke repressie andere vrijwilligers afschrikt. “Sommige inwoners denken dat zonder hulp van vrijwilligers, de migranten niet langer naar Tuzla zouden komen.”

Rekić vertelt dat de voortdurende aandacht van de media voor de negatieve verhalen ook heeft geleid tot wantrouwen bij de lokale bevolking. “Inderdaad, er zijn categorieën mensen die moeilijkheden veroorzaken. Maar dat komt doordat ze alles hebben verloren, zoals hun fundamentele mensenrechten. Niet alleen de vele stress, angsten en andere zaken die zich opstapelen, maar ook omdat ze gewoon mens willen zijn, zoals de meesten onder ons, speelt een rol.”

Volgens Pirić komen hier veel migranten op zoek naar werk en het stoort hem dat de maatschappij ze, ondanks hun talenten, uitsluit. “Onder hen is bijvoorbeeld iemand met een schilderstalent. Ook kenden we een Hafiz (Koran), een timmerman en een kok. En nu bedelen ze in ons land allemaal op straat, terwijl hun talent elders misschien tot z'n recht zou komen.”

Data die in september 2020 [9] door IOM Bosnië en Herzegovina werden gepubliceerd, tonen aan dat 7.400 migranten in zeven opvangcentra werden geregistreerd; de migranten komen vooral uit Afghanistan, Palestina, Pakistan, Syrië en Algerije.

De Marokkaanse vrienden

Het station in Tuzla is een tijdelijk onderkomen voor twee Marokkaanse vrienden, die niet alleen dezelfde naam Hamza dragen, maar ook samen in de open lucht slapen. Ze ontmoetten elkaar in Servië en zijn in Tuzla weer met elkaar verenigd.

Een van hen beschrijft hoe de lokale gemeenschap over hem denkt: “Ze denken dat wij allemaal hetzelfde zijn. Ik weet dat sommigen problemen veroorzaken, maar wij zijn niet allemaal hetzelfde”, vertelt hij.

Bosnië is niet hun eindbestemming, het stel hoopt te zijner tijd naar West-Europa te verhuizen.

De twee vrienden Hamza lunchen bij Alibegović's restaurant. Foto Belma Kasumović/Balkan Diskurs, gebruikt met toestemming.

Rekić vertelt dat de migranten vaak dankbaar zijn over de hulp die ze krijgen. “Bijvoorbeeld, als ze vertrekken laten ze het altijd weten. Wij volgen hun verdere levenspad en blijven contact houden, ook met hun families. Het meest emotionele moment is als een moeder belt, in huilen uitbarst en ons bedankt voor een maaltijd, schoenen of onderdak die ze die dag heeft gekregen.”

Maar Pirić wil meer dan het verstrekken van een maaltijd of een slaapplaats. “Ik wil ze hun waardigheid teruggeven en ze moeten zich weer als mens voelen.”