Een demonstrant in Zhoneti staat achter een spandoek met de leuze in het Georgisch: “Wij verdedigen ons thuisland”: Foto(c): Shota Kincha / OC Media, gebruikt met toestemming.

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op OC Media. Het betreft een opnieuw uitgegeven, met toestemming gepubliceerde versie in de GV-huisstijl.

Het grootste waterkrachtcentrale-project in Georgië, begroot op 800 miljoen dollar, in de gemeenten Tskaltubo en Tsageri, roept grote weerstand op bij de plaatselijke inwoners van de Rioni River vallei.

Op 22 november 2020 verzamelden tegenstanders van het Namakhvani HPP Cascade Project zich voor het gebouw van Enka Renewables in Zhoneti, een dorp 20 kilometer ten noorden van Kutaisi, de hoofdstad van de westelijke provincie Imereti. Ze eisten dat het bedrijf zou stoppen met haar plan voor het bouwen van een dam.

“Wij protesteren al drie jaar, maar we  hebben onze activiteiten nu opgevoerd en ons bivak inmiddels 29 dagen hier opgeslagen”, vertelt Varlam Goletiani, een 27-jarige lokale activist aan OC Media. Maar voordat hij met andere demonstranten naar het kantoor van het bedrijf in Zhoneti optrekt, bidden ze eerst het Onze Vader.

Volgens de demonstranten verhinderde de politie sommige aanhangers zich tijdens de protesten bij hen aan te sluiten.

De activisten hebben ook kritiek geuit over hoe het Ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer de publieke discussie over het project te overhaast heeft afgehandeld.

“Twee jaar geleden werden sommigen onder ons die tijdens discussiebijeenkomsten vragen over het project wilden stellen de toegang geweigerd, een grove schending en ongehoord”, vertelt Varlam Goletiani aan OC Media.

Op 22 november mengde de Georgische openbare verdediger Nino Lomjaria zich in de discussie en herinnerde de autoriteiten eraan dat deelname aan het besluitvormingsproces over de gevolgen voor het milieu in de grondwet is verankerd.

Het Namakhvani HPP-project omvat twee dammen met een gezamenlijke capaciteit van 433 Megawatt. Volgens de regering betekent dit een jaarlijkse productie van 1514 GWh (Gigawattuur) aan elektriciteit, meer dan twaalf procent dan het totale landelijke verbruik.

Drie honderd ontheemde gezinnen

Zhoneti, het middelpunt van de protesten, zou primair worden getroffen door de 333 MW Lower Namakhvani-dam en waterkrachtcentrale, met inbegrip van een 4,4 kilometer lange tunnel die de rivier Rioni ‘opslokt’.

Een rapportage uit 2019 over de gevolgen voor het milieu door Gamma-consulting uit Tbilisi, een groep die door sommige ‘groene’ pleitbezorgers kritiek krijgt, omdat ze heeft ingestemd met in het verleden mislukte energieprojecten, bevestigde dat door het project drie dorpen en landerijen van inwoners van twee andere dorpen in de gemeente Tskaltubo zouden kunnen onderlopen.

Ook wordt gevreesd dat de Lower Namakhvani-dam twee andere dorpen isoleert, waardoor 297 huishoudens in de gemeente Tskaltubo noodgedwongen elders moeten worden ondergebracht.

“De regering vindt het niet haar taak om de eigen bevolking te vertellen waarom ze de dammen gaat bouwen, de mensen hun huizen moeten verlaten en migranten in hun eigen land worden”, vertelt Giorgi Ptskialadze, secretaris-generaal van de Mtsvaneebi (Greens) Groep aan OC Media, die ook de protestbijeenkomst bijwoonde.

Hij vertelt dat de regering alleen inzet op waterkrachtcentrales in plaats van op wind- of zonne-energie en dat dit ‘veel vragen oproept’.

Tegenstanders hebben niet alleen gewaarschuwd over de gevolgen voor de leefbaarheid van bewoners van de Rioni River vallei, maar ook voor de schade die het plaatselijk toerisme, de biodiversiteit en het cultureel erfgoed ondervinden, inclusief de bedreiging voor de hele regio.

Inwoners en deskundigen in Tvishi, een dorp in de gemeente Tsageri in de historische Lechkhumi-regio, hebben vragen opgeroepen over de gevolgen die het project op de wijnbouw kan hebben. Volgens hen kunnen de verschillende druivensoorten op de lokale wijngaarden Tsolikauri en  Usakhelauri met een microklimaat, als eerste schade lijden.

Het Groene Alternatief, een beweging die als ‘waakhond’ de damprojecten in Georgië bekritiseerd, waarschuwde vorig jaar dat door de uitvoering van het project in een seismisch-gevoelig gebied ‘het menselijk leven en het recht op eigendom voorgoed gevaar zou kunnen lopen’.

Het Instituut voor Aardwetenschappen van de Ilia State University publiceerde in 2019 dat in het geval  van een aardbeving, de 105 meter lange dam bij Zhoneti een 34 meter hoge vloedgolf kan veroorzaken die de stad Kutaisi binnen 19 minuten bereikt. Ook zouden 18 gemeenten in West-Georgië kunnen onderlopen.

“In principe lopen Kutaisi en het totale Kolkheti-laagland onder water…Wij denken dan aan een 35 meter hoge vloedgolf”, vertelt Tinatin Mardaleishvili, een 56-jarige procesingenieur, aan OC Media.

Enka Renewables, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de bouw van de cascade, zegt dat de ‘voorbereidende werkzaamheden’ in Zhoneti in volle gang zijn.

Het bedrijf heeft niet gereageerd op de vraag van OC Media wat ze bedoelt met ‘voorbereidende werkzaamheden’, of dat het misschien met de lokale bevolking over het project – waar men zeer ongelukkig over is – in gesprek wil gaan.

Activisten leggen de bouw van de dam plat

Op 4 november, een week voor het laatste protest, dreef de politie een demonstratie van de lokale bevolking uiteen, nadat inwoners van Zhoneti en naastgelegen dorpen de snelweg van Kutaisi naar het noorden blokkeerden. Ze eisten dat het bedrijf het gebied zou verlaten, met inbegrip van het bouwmateriaal.

De demonstranten, waaronder vrouwen, kinderen en ouderen, vormden een menselijke ketting en blokkeerden de straten. Sommigen vertelden dat ze door het optreden van  de politie verwondingen hadden opgelopen.

De politie kwam ook op 29 oktober in aanraking met de demonstranten, maar het lukte niet om ze te beletten een groot kruis op te richten, op de plaats waar het bedrijf de dam wilde bouwen.

De hardhandige reactie van de politie op 14 november en de totale controle over het project door de regering, heeft veel kritiek opgeleverd van diverse groeperingen die opkomen voor de rechten van de Georgiërs, waaronder EMC en GYLA.

In een gezamenlijke verklaring op 9 november veroordeelde een groep Georgische wetenschappers eveneens de ‘taal van het geweld’, die de regering tegen de demonstranten gebruikt. Zij drongen er bij de autoriteiten op aan om ‘te stoppen met hun rol als  lobbyist voor de investeerder’ en de energiepolitiek van het land te heroverwegen.

‘Buitensporige’ zorgen

Op 19 november noemde de  Georgische Minister voor Economische Zaken en Duurzame Ontwikkeling, Natia Turnava, de zorgen over het Namakhvani project ‘buitensporig’.

Tijdens een gesprek op 22 november met OC Media vertelde protestleider Varlam Goletiani dat men ‘soortgelijke uitspraken inmiddels was gewend’.

“Wat betekent dit? We kwamen bijvoorbeeld met gerichte vragen, er is nu een rechtszaak aangespannen…Wanneer we een specifiek onderwerp naar voren brachten, was de enige reactie: “Het is een belangrijk project”.

Volgens het ministerie biedt het project ook werkgelegenheid aan 1.600 Georgiërs.

Ramaz Tskhakaia, een oorlogsveteraan uit Martvili, die deelnam aan het 22 november-protest, reageerde in een gesprek met OC Media ‘dat werkgelegenheid in dit geval niet ter zake doet, omdat de mensen toch uit hun huizen worden verdreven’. “Wat heb je aan banen als ons leefgebied toch onderloopt?!”

Een van de aanklachten tegen het project werd in april door het Groene Alternatief bij het Tbilisi City Gerechtshof ingediend.

De groep betwistte een op 28 februari genomen besluit door het Georgische Ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer om groen licht te geven voor wijzigingen aan het project, teneinde de capaciteit van de  Namakhvani-Zhoneti-dam nog verder op te voeren. Groen Alternatief beargumenteerde dat een nieuwe beoordeling met milieu- en maatschappelijke gevolgen, voorafgaand aan eventuele wijzigingen, zou moeten worden besproken.

Het ministerie en de bouwer Enka Renewables reageerden niet op het verzoek om commentaar.