[1]Foto door Alvaro Bejarano [1], onder Pixabay-licentie [2].
Bekijk de speciale verslagen van Global Voices over hoe vrouwen vechten tegen gendergerelateerd geweld in Latijns-Amerika [3] en de wereldwijde impact van COVID-19. [4]
Hoewel de maatregelen die de Colombiaanse overheid heeft genomen om het aantal besmettingen met COVID-19 in te perken, zoals de nationale lockdown en het sluiten van de grenzen, noodzakelijk zijn om de gezondheid van de burgers te beschermen, kunnen ze voor Colombiaanse en Venezolaanse vrouwen de toegang belemmeren tot diensten die essentieel zijn voor hun seksuele en reproductieve gezondheid.
“In tijden van pandemie zullen vrouwen nog steeds nood hebben aan de diensten die nodig zijn om toegang te hebben tot veilige abortussen, noodanticonceptie en bescherming tegen seksueel geweld en misbruik”, vertelde Selene Soto, een advocaat van de organisatie Women's Link Worldwide in Bogota, aan Global Voices.
In Colombia is abortus legaal op drie gronden: een ernstige foetale misvorming, een gevaar voor het leven en de gezondheid van de moeder, en verkrachting. Ondanks eerdere rechterlijke uitspraken [5] die dit recht garanderen, is er nog steeds een gebrek aan toegang tot informatie en er zijn ook maatschappelijke en economische belemmeringen die vrouwen en meisjes, vooral in arme en afgelegen gebieden, beletten om hun zwangerschap op een veilige manier te beëindigen.
Als abortus uitgevoerd wordt om een andere reden dan de eerder genoemde drie uitzonderingen, wordt dit als illegaal beschouwd en bestraft met één tot drie jaar [6] gevangenisstraf.
Door de lockdown is het mogelijk dat veel vrouwen, vooral de armsten en die in landelijke gebieden [7], geen juridische en medische begeleiding zullen zoeken aangaande hun zwangerschap en onnodig onveilige abortusssen ondergaan thuis.
Volgens Soto: ” Als het beleid en de decreten rond deze gezondheidscrisis niet worden ontwikkeld binnen het kader van de mensenrechten of vanuit een genderperspectief, dan zullen veel vrouwen gevaar lopen en onbeschermd zijn.”
Colombia is in nationale lockdown [8] tot 13 april en dat kan nog verlengd worden. Op het moment van schrijven, waren er 798 bevestigde gevallen van COVID-19 [9] en het aantal blijft stijgen. De overheid staat mensen alleen toe om zich te verplaatsen in uitzonderlijke omstandigheden [10], onder andere om voedsel in te slaan en om zich naar medische faciliteiten te begeven, maar het recht op seksuele en reproductieve gezondheidszorg wordt niet vermeld.
Wie deze verplichte lockdownmaatregelen niet volgt, kan een boete [11] krijgen of een gevangenisstraf tot 8 jaar.
“Deze uitzonderingen moeten expliciet diensten omvatten die het mogelijk maken om de toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg te handhaven en te garanderen”, aldus Selene Soto. “En niet alleen de toegang tot abortus, maar ook noodanticonceptie en de toegang tot gezondheidszorg voor vrouwen die het slachtoffer zijn van seksueel geweld.”
Soto zegt bijvoorbeeld dat als een vrouw in een afgelegen gebied een abortus moet ondergaan en daar een overplaatsing voor nodig is naar een verzorgingscentrum in een andere stad, dan zullen er in dat geval zoveel administratieve procedures nodig zijn dat het misschien niet op tijd in orde kan worden gebracht. Deze situatie heeft rechtstreekse gevolgen voor de mogelijkheid om een ongewenste zwangerschap op tijd te beëindigen en kan vrouwen ertoe verplichten om onveilige abortussen te ondergaan, waardoor hun kans op overlijden groter wordt.
Hoewel de cijfers niet helemaal duidelijk zijn, ondergaan elk jaar naar schatting gemiddeld 400 000 vrouwen [12] in Colombia een onveilige abortus en 70 van hen [13]overlijden ten gevolge van die ingreep.
“In deze tijden van humanitaire noodsituaties moet de voortzetting ervan [het recht op abortus onder de drie voorwaarden] worden gegarandeerd, zegt Soto.
Venezolaanse migranten zullen ook getroffen worden
Ondanks het sluiten van de grenzen steken Venezolaanse migranten nog steeds te voet de grens over [14] via illegale wegen en paden. Ze zijn wanhopig door de extreme armoede en de ineenstorting van de publieke gezondheidszorg in hun land. Deze situatie overdondert de autoriteiten, waardoor migrantenvrouwen en -meisjes [15] meer kans lopen om het slachtoffer te worden van mensenhandel en seksueel geweld.
“Met een hogere kwetsbaarheid, een grotere kans op infectie en zonder gezondheidsautoriteiten die de grenssituatie controleren, zullen vrouwen [migranten] meer gevaar lopen en veel moeilijker toegang hebben tot gezondheidszorg”, zegt Soto. Deze kwetsbaarheid heeft betrekking op zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
Zelfs voor deze pandemie, toen er bijna twee miljoen migranten waren in Colombia, werden er al beperkingen [16] vastgesteld binnen de seksuele en reproductieve gezondheidsdienten als antwoord op de behoeften van migrantenvrouwen. Velen van hen kennen hun rechten en juridische bescherming niet en ze krijgen soms te maken met belemmeringen en mishandeling [17] van zorgverleners.