Dit artikel is onderdeel van onze speciale verslaggeving [en] over de LHBTQI+-pride.
In Ecuador overleeft de transgendergemeenschap de pandemie dankzij de solidariteit van hun lotgenoten, met geen of weinig actie van de staat. Op het moment dat dit artikel wordt gepubliceerd, heeft Ecuador ongeveer 56.000 bevestigde gevallen [es] en meer dan 4500 doden door Covid-19, terwijl het land probeert [es] de economische activiteiten weer op te starten.
Het juridisch kader van Ecuador beschermt [es] personen met een andere seksuele geaardheid en genderidentiteit sinds 2008. Toch maakt de transgendergemeenschap ‘dramatische’ situaties mee, zegt Rashell Erazo tegen Global Voices. Ze is de voorzitter van ALFIL [es], de LHBTI-organisatie in Ecuador, en nationaal vertegenwoordiger van Redlactrans [es] (Latijns-Amerikaans en Caribisch netwerk van transgender personen). Ze is van mening dat de LHBTI-gemeenschap telt als ‘bevolkingsgroep met prioriteit’ volgens de verschillende uitspraken [es] van het Constitutioneel Hof van Ecuador.
Bovendien deed de Inter-Amerikaanse Commissie van Mensenrechten (CIDH) een oproep [en] aan haar lidstaten om de rechten van LHBTI'ers te garanderen in de coronapandemie.
Erazo betreurt dat Ecuador deze bevolkingsgroep niet helpt en verkent nu een juridische procedure tegen de staat vanwege het gebrek aan aandacht voor humanitaire zaken.
Ze illustreert het gebrek aan een reactie van de staat op de volgende manier: de staat heeft het Ministerie van Sociaaleconomische Inclusiviteit (MIES) praktisch verplicht om humanitaire hulp te verlenen aan de transgendergemeenschap. Erazo wijst erop dat aan het MIES een lijst is gegeven van 100 personen in de transgendergemeenschap die in extreme armoede leven, zodat die konden worden geholpen met contingentiebetalingen [es] vanwege de pandemie. Deze betalingen houden in dat 950.000 personen een bedrag van 120 dollar krijgen, maar de mensen op de lijst wachten nog steeds op dit bedrag.
In Ecuador komt de solidariteit vooral vanuit de transgendergemeenschap zelf. “Er zijn personen of collega's die enig vermogen hebben waardoor ze voedsel kunnen doneren aan collega-sekswerkers,” legt Erazo uit.
Rashell Erazo praat met Global Voices over de situatie en over de voorgenomen acties van de transgendergemeenschap in Ecuador. Dit interview is bewerkt om het helder en bondig te maken.
Carlos Flores (CF): Hoe is de situatie van de transgendergemeenschap in deze coronatijd?
Rashell Erazo (RE): Desde el 16 de marzo que comenzó el estado de excepción (vía decreto ejecutivo) se podría decir que la pandemia ha venido a visibilizar más la invisibilización de la población trans. Esto en todos los contextos que nos engloban como la pobreza extrema y la supervivencia laboral (el subempleo), alrededor de lo que nosotras transitamos que son el trabajo sexual, la peluquería y labores manuales. Por decreto ejecutivo han sido consideradas como no esenciales y esto ha vulnerado cada uno de los espacios de supervivencia de la población trans, obligándonos a violar el decreto ejecutivo porque no era posible continuar [acatando al decreto], al cabo de un mes del estado de excepción, sin tener el sustento diario. Es dramático. Hay personas que dicen que todos estamos siendo comparados, pero no se puede comparar una población con un perfil de alta vulnerabilidad y exclusión que vivimos con el resto de población cisgénero y heterosexual.
Rashell Erazo (RE): “Sinds 16 maart, toen de noodtoestand werd uitgeroepen met een uitvoerend decreet [es], kun je zeggen dat de pandemie de onzichtbaarheid van de transgendergemeenschap zichtbaar heeft gemaakt. Dit komt bovenop andere omstandigheden waar we mee te maken hebben, zoals extreme armoede en werkloosheid. Daarnaast werken we vooral als sekswerker, kapper of handarbeider. Volgens het uitvoerend decreet zijn die dingen niet essentieel en dat heeft de veilige plekken voor de transgendergemeenschap kwetsbaar gemaakt, waardoor we het uitvoerend decreet moesten schenden omdat het niet mogelijk was om het te gehoorzamen en na een maand in de noodtoestand door te gaan zonder inkomen. Het is dramatisch. Er zijn mensen die zeggen dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten, maar je kunt een kwetsbare bevolkingsgroep die vaak wordt uitgesloten niet vergelijken met de rest van de cisgender en heteroseksuele bevolking.
CF: Eind maart werd Guayaquil getroffen door de pandemie. Hoe is de transgendergemeenschap hiermee omgegaan?
RE: Nosotros hemos tenido contactos fraternos con los grupos LGBTI, como Plan Diversidad o Casa de las Muñecas. Creo que la situación de las compañeras ha sido dramática. En principio tuvieron que resistir con todas sus fuerzas para acatar el Estado de Excepción por la gravedad que implica el azote de la pandemia y la proyección brutal de la curva de contagio. En Guayaquil hubo formas de solidaridad entre nosotras, ya que esperar que el Estado reconozca los convenios internacionales, como el exhorto de la CIDH indicando que en esta pandemia el Estado debe considerar a las poblaciones LGBTI como atención prioritaria, eso no ha ocurrido. No tenemos conocimiento que se haya registrado un alto número de compañeras que se hayan afectado. De hecho no podemos ni siquiera saber cuántas compañeras trabajadoras sexuales, no solo en Guayaquil sino en las principales ciudades, puedan estar contagiadas con Covid. El acceso a las pruebas es prácticamente nulo para la comunidad LGBTI.
RE: We hebben contact gehad met andere LHBTI-groepen, zoals Plan Diversidad en Casa de las Muñecas. De situatie van sekswerkers is dramatisch geweest. Ten eerste moesten ze met al hun krachten volhouden om gehoor te geven aan de noodsituatie vanwege de ernst van de pandemie en de ernstige voorspellingen van de besmettingscurve. In Guayaquil was er solidariteit tussen ons, omdat wachten tot de staat de internationale afspraken nakomt, zoals de aansporing van de CIDH dat de staat in deze pandemie prioriteit moet geven aan LHBTI-groepen, tot niets heeft geleid. We weten niet of er een groot aantal besmettingen is geregistreerd onder sekswerkers. Daarom weten we niet eens hoe veel sekswerkers, niet alleen in Guayaquil, maar in de grote steden, besmet zijn met het coronavirus. De toegang tot coronatesten is praktisch nul voor de LHBTI-gemeenschap.
CF: Welke acties gaan jullie ondernemen tegen de staat om te vechten voor een specifiek beleid, nu de pandemie nog enkele maanden langer gaat duren?
RE: Se hacen acciones paliativas como entregar un kit de alimentos que a veces soluciona temporalmente el problema de alimentos de las compañeras, pero esa no es responsabilidad nuestra como organizaciones de la sociedad civil sino del Estado. Hay que estar muy claros que es el Estado el que tiene la responsabilidad por velar en el tema de ayuda humanitaria y de facilitar la subsistencia de las personas. Tenemos un alto índice de desempleo entre las que nos contamos las mujeres trans y que el Estado limite el derecho de poder realizar el trabajo sexual callejizado, pues, lógicamente estaríamos pensando en juntarnos con organizaciones que manejan el tema legal.
Podríamos estar articulando algún tipo de acción contra el Estado, primero, por mantener en la indefensión total a las poblaciones de atención prioritaria, no atenderlas, especificados en los lineamientos nacionales e internacionales. Si por estos 60 días que ha decretado el gobierno puede volver a recrudecerse el tema de la limitación de derechos, de movilidad y demás, nosotras creeríamos que podríamos optar por una demanda internacional ante la Corte Interamericana de Derechos Humanos porque es una evidente violación del derecho al trabajo, al alimento, a la movilidad. El Estado, y concretamente el Gobierno de Ecuador, no puede seguir ignorando a las poblaciones históricamente maltratadas y que seguimos en resistencia. Hay instrumentos legales que nos amparan.
RE: We ondernemen verzachtende acties zoals het uitdelen van voedselpakketten, die soms het voedselprobleem onder sekswerkers tijdelijk kunnen oplossen. Dat is echter niet onze verantwoordelijkheid als maatschappelijke organisaties, maar die van de staat. Het moet heel duidelijk zijn dat de staat de verantwoordelijkheid heeft om humanitaire hulp te verlenen en te zorgen dat mensen de nodige middelen hebben. Er is veel werkloosheid onder transvrouwen en de staat beperkt ons recht om als sekswerkers te tippelen, dus logischerwijs denken we eraan om samen te werken met organisaties die de juridische aspecten kunnen afhandelen.
We zouden actie kunnen ondernemen tegen de staat, ten eerste vanwege het gebrek aan bescherming voor bevolkingsgroepen met prioriteit. Die zijn niet geholpen zoals beschreven staat in nationale en internationale richtlijnen. Als gedurende de verlenging van de noodtoestand met 60 dagen die de overheid heeft afgekondigd, het thema van de beperking van rechten, mobiliteit enzovoorts weer oplaait, denken dat we een internationaal verzoek kunnen indienen bij de CIDH omdat het een duidelijke schending is van het recht om te werken, het recht op voedsel, op mobiliteit. De staat, en specifiek de overheid van Ecuador, kan niet langer bevolkingsgroepen negeren die altijd al slecht behandeld zijn. We zullen blijven vechten en er is wetgeving die ons beschermt.
Erazo blijft vechten, samen met andere organisaties, opdat de staat zijn verplichting nakomt om de LHBTI-gemeenschap te helpen, “omdat het de staat en de maatschappij zijn die ons kwetsbaar maken. Wij zijn niet kwetsbaar, het is de staat die bevolkingsgroepen kwetsbaar maakt,” concludeert ze.