Screenshot van een video in het Bafut, een inheemse, schriftloze taal in Kameroen. CC BY-NC-ND 4.0

Lees Global Voice's speciale verslaggeving over de wereldwijde impact van het COVID-19-virus

Het is een uitdaging voor overheden en organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie [WHO] om ervoor te zorgen dat lokale gemeenschappen toegang hebben tot betrouwbare informatie over het Covid-19-virus – en een nog grotere uitdaging voor sprekers van minderheidstalen.

In antwoord hierop werkt het initiatief virALLanguages samen met lokale leiders van gemeenschappen over de hele wereld. Met behulp van spreekwoorden en metaforen wordt op cultuursensitieve wijze met audio- en visuele middelen gezondheidsinformatie gedeeld over het Covid-19-virus met sprekers van minderheidstalen.

VirALLanguages is een samenwerking tussen het KPAAM-CAM-project / Community for Global Health Equity aan de State University in Buffalo in de Verenigde Staten en de School of Oriental and African Studies’ World Languages Institute aan de SOAS universiteit van Londen in het Verenigd Koninkrijk.

Het initiatief biedt ondersteunend materiaal voor video's die op YouTube en Facebook worden gedistribueerd onder een Creative Commons-licentie. Naarmate meer taalgemeenschappen uit de hele wereld meedoen, zal de dekking in meer talen toenemen. De video's kunnen worden gedownload van internet.

Tot dusver heeft het project gewerkt met zeven verschillende inheemse talen – allemaal uit Kameroen, een van de meest door het coronavirus getroffen landen in de regio met op 9 mei 2020 ten minste 2.265 gevallen van besmetting. In een land met 250 verschillende talen is er een taalkundige scheidslijn tussen sprekers van een Franstalige meerderheid en een Engelstalige minderheid – beide talen zijn door kolonisatie in Kameroen geïntroduceerd. Het Engels-Frans taalkundig conflict heeft geleid tot de ontheemding van 500.000 personen.

In oktober 2019 sprak Rising Voices met taalkundige Mandana Seyfeddinipur, voorzitter van het SOAS Endangered Languages Documentation Program tijdens de Decolonizing the Internet's Languages Conference in 2019. We wilden meer weten over de cruciale rol die inheemse talen spelen bij toegang tot informatie. Toen de Covid-19-pandemie uitbrak was de kennis van Mandana Seyfeddinipur een informatieve bijdrage voor een podcast-aflevering met de titel “Inheemse talen in tijden van een pandemie“:

Rising Voices had e-mailcontact met de taalkundigen Mandana Seyfeddinipur, Pierpaolo Di Carlo en Jeff Good – allen projectleiders van virALLanguages. Dit waren hun reacties:

Subhashish Panigrahi (SP): Kunnen jullie ons iets meer vertellen over dit project. Wat is het belangrijkste probleem en wat is jullie uiteindelijke doel?

virALLanguages (VL): We richten ons op gemarginaliseerde talen, dat zijn ook talen die mogelijk geen schriftsysteem hebben, evenals talen die door relatief weinig mensen worden gesproken of niet worden gebruikt voor officiële doeleinden, zoals het verspreiden van informatie over een pandemie. Omdat belangrijke informatie over gezondheid en het coronavirus meestal wordt gegeven door overheidsinstanties, bestaat de kans dat de informatie in veel gemarginaliseerde gemeenschappen niet voldoende wordt begrepen. Ook zijn er naast taalkundige, ook maatschappelijke en culturele barrières. Ervaring met andere gezondheidscrises heeft geleerd dat alleen vertalen in de belangrijkste talen niet voldoende blijkt te zijn om levensreddende gedragsveranderingen te bewerkstelligen.

Ons doel is om deze leemte op te vullen door middel van ons project dat is gebaseerd op onze ervaring met gemarginaliseerde gemeenschappen. Wij creëren een netwerk van mensen die niet alleen belangrijke berichten in minderheidstalen wil vertalen, maar ook bereid is om deze aan te passen aan lokale omstandigheden, zodat de doelgroep weet wat ze moet doen tijdens deze pandemie, waarvan we het einde niet kunnen voorspellen.

SP: Hoe proberen jullie bij virALLanguages om te gaan met deze uitdagingen?

VL: We gebruiken betrouwbaar gezondheidsadvies (van de WHO) die sprekers van deze gemarginaliseerde talen zo cultuursensitief mogelijk vertalen. We proberen ook acceptatie en vertrouwen te creëren door plaatselijk erkende woordvoerders in te schakelen, zoals traditionele leiders, lokale artsen of andere personen die worden gerespecteerd en waarnaar door de lokale gemeenschap wordt geluisterd.

De opname wordt vervolgens ter controle opnieuw afgespeeld aan de andere sprekers en als er consensus is, wordt de informatie gedeeld via de gebruikelijke kanalen in een bepaalde gemeenschap – sociale media, plaatselijke radiostations of zelfs via mobiele apps.

SP: Op hoeveel inheemse talen of gemeenschappen richten jullie je?

VL: De naam van het project zegt het al. Wij richten ons op andere talen – talen die buiten bereik van de grote instituties vallen. Op die manier ontvangen zoveel mogelijk mensen belangrijk nieuws op verschillende manieren.

SP: Op wat voor soort talen richten jullie je en waarom?

VL: Wij richten ons op gemarginaliseerde, schriftloze talen. Talen waarin belangrijke en algemene gezondheidsinformatie zelden wordt gedeeld. We proberen met ze in contact te komen en een netwerk te bouwen van mensen die op hun beurt ons werkproces en onze bronnen voor hun eigen lokale inheemse talen kunnen gebruiken. We zijn dus tegelijkertijd responsief en proactief. We zijn begonnen In Kameroen en hebben gebruik gemaakt van onze ervaringen uit het verleden en een zeer hecht netwerk. […] We zoeken ook contact met degenen die zich zorgen maken dat schriftelijke informatie of in wereldtalen verstrekte informatie een klein bereik heeft, en misschien niet betrouwbaar is. Wij zetten ons in om gemeenschappen te helpen bij het verspreiden van belangrijke en levensreddende informatie in gesproken, schriftloze talen en bij de uitbreiding van dergelijke inheemse talen.

SP: Wat wordt er verwacht van een geïnteresseerde inheemse spreker of gemeenschap van een gemarginaliseerde taal?

VL: Op de website van het project staan bronnen die kunnen worden gebruikt als richtlijn voor lokale gemeenschappen. Daarmee kunnen ze hun eigen video content maken. We moedigen hen aan om elementen op te nemen die passen bij hun cultuur, op voorwaarde dat essentiële gezondheidsadviezen worden behouden. Vanuit de Engelstalige scripts kunnen de vrijwilligers de inhoud aanpassen aan de lokale context. Spreekwoorden, metaforen en andere cultureel-specifieke middelen kunnen worden ingezet om de boodschap kracht bij te zetten. Degenen die interesse hebben om mee te doen, wordt gevraagd om een referentietekst te lezen en een paar vragen te beantwoorden. Dankzij de test weten we zeker dat potentiële deelnemers een bericht kunnen produceren dat op de lokale cultuur is afgestemd én nauwkeurige informatie geeft.

SP: Hoe delen jullie de video's, behalve via de geëigende kanalen zoals YouTube en Facebook, in de doeltalen?

VL: Onze lokale medewerkers weten zelf het best wat de geschikte kanalen zijn in een specifieke regio. [… ] We zijn nu bezig met het downsamplen [het verminderen van het aantal pixels in een afbeelding] van onze bestanden zodat ze beschikbaar zijn op Archive.org […] en kijkers ze kunnen downloaden.
Een aantal teams heeft voorgesteld om contact op te nemen met radiokanalen om de audiobestanden op lokale radiostations uit te zenden. We hebben dit gedaan voor het Mafa, een schriftloze inheemse taal die in het uiterste noorden van Kameroen wordt gesproken, via het lokale radiostation Radio Échos des Montagnes.

SP: Aangezien gemarginaliseerde bevolkingsgroepen en sprekers van schriftloze inheemse talen tot jullie doelgroep behoren… hoe denken jullie en de inheemse gemeenschappen deze video's in een groter gebied te verspreiden?

VL:  … de gemeenschappen staan centraal. Onze audio- en videobestanden worden gedownload en gedeeld door de gemeenschappen. Wat de impact hiervan is kunnen we niet meten. We moeten vertrouwen op onze lokale medewerkers die ons vertellen of onze output effectief is.

De projectleiders vertelden Rising Voices dat virALLanguages de dekking in meer talen wil vergroten door deelnemers te vragen teams samen te stellen van sprekers van gemarginaliseerde talen om content te creëren. Mensen die connecties hebben met gemeenschappen van minderheidstalen kunnen ook teams van lokale inheemse talen vormen. Het project is actief op zoek naar vrijwilligers en steun voor lokale radiostations die de verspreiding van de audiobestanden in lokale talen helpen verspreiden. Iedereen kan contact opnemen met de vrijwilligers van virALLanguages voor een donatie aan deze teams als ze financiële steun nodig hebben voor de videoproducties.

In inheemse talen zijn al opmerkelijke resultaten geboekt en belangrijke gezondheidsadviezen verstrekt over het Covid-19-virus. Op het Endangered Language Project staan bronnen in ongeveer 366 talen.

Inheemse gemeenschappen lopen een groter risico tijdens de Covid-19-pandemie. Het United Nations Department of Economic and Social Affairs (DESA) en andere deskundigen roepen op om belangrijke gezondheidsadviezen in meer inheemse talen te delen.

Noot van de redacteur: De schrijver van dit artikel was vrijwilliger bij het project virALLanguages.