Screenshot van het rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie van 29 februari 2020 over de uitbraak van COVID-19.

Sinds de uitbraak van het nieuwe coronavirus (COVID-19) in China hebben Wereldgezondheidsambtenaren China voortdurend geprezen voor de inspanningen om de uitzaaiing van de ziekte onder controle te houden. Maar nu het virus zich verspreid heeft over 53 landen met meer dan 6.000 bevestigde gevallen en 86 doden (buiten China) vanaf 29 februari 2019, hebben netizens de directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie Tedros Adhanom Ghebreyesus met de vinger gewezen voor zijn pro-China reactie in het aanvankelijke stadium van het uitbreken van de epidemie.

Sinds dit schrijven hebben bijna een half miljoen mensen een online petitie ondertekend waarin zijn ontslag geëist wordt.

Lof voor China

Nadat het aantal bevestigde COVID-19 gevallen vertienvoudigd was, van 45 gevallen op 17 januari naar meer dan 500 op 23 januari, kondigde China de sluiting van Wuhan aan. Inmiddels hadden al veel gezondheidsdeskundigen alarm geslagen over een mogelijke wereldwijde uitbraak, terwijl de leden van het noodcomité van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nog verdeeld waren over deze kwestie. Tijdens een persconferentie verklaarde Tedros dat het niet nodig was een noodsituatie voor de volksgezondheid van internationaal belang (Public Health Emergency of International Concern) af te kondigen.

Op 28 januari ontmoette Tedros de Chinese president Xi Jinping bij een bezoek aan China. Na het bezoek loofde hij China's inspanningen voor transparantie. Dit in tegenstelling tot het rapport van mensenrechtenwaarnemers die China veroordeelden voor de censuurmaatregelen die de verspreiding van kritische informatie over de epidemie had belemmerd. Sinds 21 februari werden 416 netizens gestraft voor “het verspreiden van geruchten” over het nieuwe coronavirus.

Tedros stelde de verklaring van PHEIC (Public Health Emergency of International Concern) uit tot 30 januari, maar benadrukte dat “maatregelen voor internationale reizen en handel” niet nodig waren.

Nog een paar dagen vóór 26 januari gaf de burgemeester van Wuhan toe dat meer dan vijf miljoen inwoners van Wuhan de stad konden verlaten vooraleer ze onder quarantaine geplaatst werd. Gevreesd werd dat diegenen die de stad verlaten hadden het virus in het land verspreid hadden. In minder dan een week was het aantal bevestigde gevallen in China opgelopen tot 10.000. Terwijl meer en meer steden drastische maatregelen aankondigden om het virus onder bedwang te houden, hadden degenen die het konden China al verlaten voor een langdurige vakantie in andere landen.

Hoewel Xi Tedros beloofd had dat China een onderzoek door een internationaal expertenteam van 10 tot 15 leden zou toelaten om de oorsprong van het virus te achterhalen, werd het proces vertraagd. Uiteindelijk werd slechts een “expertenteam” van drie WHO-ambtenaren toegelaten. Door de staat gecontroleerde mediakanalen en Chinese sociale mediaplatforms zoals Weibo en Tiktok deelden op grote schaal de citaten van WHO-hoofddeskundige Bruce Aylward die China prees met uitspraken als “de wereld is de mensen van Wuhan dank verschuldigd” en “als ik COVID-19 had, zou ik in China behandeld willen worden”.

Aylward benadrukte dat China's snelle responsstrategieën effectief zijn gebleken in het beteugelen van de uitbraak. Bovendien bekritiseerde hij andere landen voor het niet nemen van soortgelijke maatregelen. Later gaf hij in een persconferentie toe dat hij na zijn reis naar China niet in quarantaine werd geplaatst omdat hij geen “besmet gebied” in Wuhan had bezocht.

Op 25 februari, een dag nadat het “expertenteam” zijn missie in China beëindigde, overtrof het totale aantal nieuwe bevestigde gevallen van besmetting buiten China voor het eerst het aantal binnen China. Met ingang van 27 februari waren er 4.351 bevestigde gevallen en 67 doden buiten China in 48 landen. In Zuid-Korea overschreed het aantal bevestigde gevallen de 3.000, met 17 doden. Italië rapporteerde meer dan 1.000 COVID-19 gevallen en 29 doden. BBC-bronnen vermeldden dat COVID-19 in Iran 20 levens heeft geëist.

Sommigen vragen zich af waarom Tedros aarzelde om de uitbraak als pandemie af te kondigen.

De “trage en zwakke reactie” van de WHO

Netizens zijn boos over de inactiviteit van de WHO en hebben er parodieën als deze over gemaakt:

Legends say if you whisper ‘Pandemic’ 3 times in front of a mirror Tedros Adhanom appears pic.twitter.com/4yPcEZuu7q

— Coronavirusmemes (@Coronavirusmem1) February 28, 2020

Het verhaal gaat dat als je 3 keer ‘Pandemie’ fluistert voor een spiegel, Tedros Adhanom verschijnt. pic.twitter.com/4yPcEZuu7q

Sommigen beschuldigen Tedros ervan een pro-Bejing standpunt in te nemen:

Death toll goes up when trusting #China_is_terrorist. Death toll goes up when trusting WHO Director Tedros Adhanom Ghebreyesus. Do they collude? You say. pic.twitter.com/TseV3wq3Ae

— Bird Lennon (@bird_lennon) February 22, 2020

Dodental stijgt volgens #China_is_terrorist. Het aantal doden stijgt volgens WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus. Spelen ze onder één hoedje? Oordeel zelf. pic.twitter.com/TseV3wq3Ae

WHO, please stop fake news about CCP China, you make the world drain into virus, It is highly recommend to dismiss Tedros Adhanom Ghebreyesus from Director General of WHO @realDonaldTrump @JustinTrudeau @VP @BorisJohnson pic.twitter.com/PWC7bhblsd

— BNO & CC Equal Rights Rummage (@NewHope35384494) February 26, 2020

WHO, stop nepnieuws over de Communistische partij van China, jullie “draineren” de wereld in het virus, het is ten zeerste aan te raden om Tedros Adhanom Ghebreyesus als directeur-generaal van de WHO te ontslaan @realDonaldTrump @JustinTrudeau @VP @BorisJohnson pic.twitter.com/PWC7bhblsd

Anderen merkten op dat hij zichzelf tegenspreekt:

I think I now understand what Tedros was talking about regarding the “window of opportunity.” pic.twitter.com/Q3QOu1pP7M

— NotAPandemic (@LegendarySCV) February 21, 2020

Ik denk dat ik nu begrijp waar Tedros het over had met betrekking tot de “window of opportunity” https://t.co/Q3QOu1pP7M

Joshua Wong, een activist in Hong Kong, wijst op de langzame en zwakke respons van de Wereldgezondheidsorganisatie onder leiding van Tedros:

[Public enemy No 1 is not only the virus, but also WHO chief Dr. Tedros’s weak and slow response] pic.twitter.com/o9GTdrhkOJ

— Joshua Wong 黃之鋒 😷 (@joshuawongcf) February 29, 2020

[Publieke vijand nr. 1 is niet alleen het virus, maar ook de zwakke en langzame reactie van het hoofd van de WHO, Dr. Tedros] https://t.co/o9GTdrhkOJ

Lees ook de speciale reportage van Global Voices over de mondiale impact van COVID-19.