Een 100 yuan bankbiljet – het meest gebruikte papiergeld in China – met de afbeelding van Mao met een mondkapje. Beeld Oiwan Lam, met toestemming voor publicatie.
Wanneer een epidemie samenvalt met bestedingen die traditioneel horen bij het Chinese Nieuwjaarsfeest [1], komt de financiële gezondheid van het land ook onder druk te staan. De Chinese overheid belooft altijd maar al te graag economische voorspoed voor de groeiende middenklasse. Maar de financiële onzekerheid die nu dreigt na de uitbraak van het Wuhan-coronavirus, zal waarschijnlijk verstrekkende sociale en politieke gevolgen met zich meebrengen.
Groei Bruto Binnenlands Product (BBP): een ‘staatscultus’
De belangrijkste gebeurtenis in China gedurende de laatste vier decennia was de transformatie van een onontwikkeld land tot een economische wereldmacht [2]. Om aanspraak te maken op de loyaliteit en steun van de 1,3 miljard inwoners, wordt deze constatering maar al te graag door de Chinese regering en de Chinese Communistische Partij (CCP) breed uitgedragen. De economische hervormingen in China begonnen in 1979, waarna het BBP in de hierop volgende decennia een enorme groei doormaakte [3]met dubbele, constante cijfers. Nadat in 2012 Xi Jinping in China aan de macht kwam, schommelde het cijfer van 6 tot 8 procent [3]. Hierbij moet worden aangetekend dat de door de Chinese autoriteiten aangeleverde cijfers kritisch moeten worden bekeken [4], omdat ze niet altijd even betrouwbaar zijn. Dat komt door de politieke gevoeligheden die de cijfers met zich meebrengen en omdat ze belangrijk zijn voor de ‘sociale stabiliteit ‘. De cijfers worden tijdens speeches en verklaringen door de Chinese autoriteiten maar al te graag breed uitgemeten.
De basis voor de greep die de CCP op het land heeft, is een sociaal contract, samengevat onder de noemer ‘voorspoed zonder vrijheid’ [5]. Anders gezegd: zolang de 400 miljoen [6]tellende middenklasse groeit en een comfortabel leven lijdt, zal de Partij niet echt worden aangesproken op de wijdverbreide corruptie, beïnvloeding van de rechtsgang en de toenemende censuur van de media en informatievoorziening.
Dit verklaart waarom de groei van het BBP wordt gezien als een nationale indicator over de concretisering van het ‘sociaal contract’ en waarom elke ontsporing de regering en de partij in grote verlegenheid brengt. Dit geldt ook voor de inwoners die meteen kunnen reageren met protesten en ongemene offline-demonstraties. Maar ook de rijken kunnen hun kapitaal wegsluizen naar families en bedrijven in het buitenland.
Het Wuhan-coronavirus is schadelijk voor het toerisme en de filmindustrie
De wereldwijde markten hebben nerveus gereageerd op het nieuws over de uitbraak van het Wuhan-coronavirus en de consequenties voor de Chinese wereldhandel en investeringen [7], maar de Chinese economie is het meest kwetsbaar.
Lang leefde het idee dat het luxe, binnenlandse en internationale toerisme in China een grote vlucht zou nemen, aangezien de groeiende middenklasse het reizen als een van de grootste sociaal verworven successen ziet. De periode gedurende het Chinese Nieuwjaar is een hoogtepunt tijdens het binnenlandse reisverkeer, omdat de traditie voorschrijft dat families al generaties lang bij deze gelegenheid bijeenkomen. Voor de 2020-Nieuwjaarsviering werd gerekend op 3 miljard reisbewegingen [8], maar de regering heeft nu reisbeperkingen opgelegd en veel inwoners hebben hun reisplannen moeten annuleren.
Ting Lu, toerisme-expert bij Nomura Asset Management, vertelt [9]dat het Chinese binnenlandse toerisme nu voor het eerst sinds de SARS-epidemie van 2002 tot 2003 wordt getroffen:
“China’s reëel BBP daalde met twee procent, van 11,1% in het eerste kwartaal in 2003 tot 9,1% in het tweede kwartaal, waarna het herstelde tot 10% in het derde kwartaal van dat jaar. De groeivertraging vond vooral plaats in de tertiaire sector, met name bij twee belangrijke deelgebieden van het BBP, namelijk het transport, opslag- en postbedrijf, alsmede de hotel- en cateringsector.
De filmindustrie, die wordt gezien als de op een na grootste industrie op haar gebied wereldwijd, wordt ook hard getroffen door de uitbraak van de epidemie. De bekendmakingen van de belangrijkste jaarlijkse ‘blockbusters’ (te verwachten kassuccessen in de filmwereld), vallen altijd samen met de lange Chinese Nieuwjaarsfestiviteiten, die tien dagen tot twee weken duren en wanneer mensen naar de bioscoop gaan. Dit jaar is de première van de belangrijkste films voor onbepaalde tijd uitgesteld [10]. Behalve filmstudio's, zoals de Hengdian studio, de grootste studio wereldwijd, [11]werden er 70.000 bioscopen [12]gesloten, teneinde de verspreiding van het virus een halt toe te roepen. Dit heeft echter ook politieke consequenties voor de Chinese filmindustrie, die streng onderworpen is aan de communistische partij-ideologie, namelijk het instellen van quota op buitenlandse filmproducties wanneer deze een groter publiek trekken dan bij de binnenlandse producties.
Deze tweet is een foto van de officiële aankondiging over de komende sluiting van de Hengdian- filmstudio's:
横店影视城暂停剧组拍摄与景区开放 https://t.co/0ngtn5hHDo [13] pic.twitter.com/wpjbXtm5e9 [14]
— 电影好好看 (@MovieDaily2018) January 28, 2020 [15]
De eigen economie zal hoogstwaarschijnlijk worden getroffen. Het is nog te vroeg om dit cijfermatig aan te tonen, maar voldoende om te concluderen dat de uitgaven door het winkelend publiek tijdens het drukke Chinese Nieuwjaar, afgezien van het restaurantbezoek en het schenken van cadeautjes, het hoogst zijn. Om de risico's op het verspreiden van het coronavirus te reduceren, worden veel online- aankopen niet uitgevoerd of te laat geleverd.
Wuhan is ook een belangrijk industrieel knooppunt, vertelt [16] Benny Liu, co-chairman bij KPMG in China:
“Wuhan is een industrieel, research- en opleidingscentrum en functioneert als een geïntegreerd transportknooppunt voor de natie. Volgens gegevens van de lokale overheid bedroeg in 2019 Wuhan’s groei van het BBP 7,8 %, 1,7 % hoger dan het nationaal gemiddelde.
In Wuhan hebben veel van de 500 grootste bedrijven en fabrieken hun werkterrein.
In deze context zullen de uitlatingen en verklaringen door de centrale- en lokale overheden waarschijnlijk niet voldoende effect sorteren om het vertrouwen te herstellen [17]in de competentie van de regering en de Partij, nodig om de weg vrij te maken voor een ‘sociaal contract’. Tijdens het belangrijke 19e partijcongres van de Communistische Partij in 2017 verwoordde [5]Xi Jinping het als volgt:
“We worden nu geconfronteerd met de tegenstrijdigheid tussen een onevenwichtige en inadequate ontwikkeling en de almaar toenemende vraag van de bevolking om een beter leven.”
Lees ook onze speciale verslaggeving over de impact van het Wuhan-coronavirus [18].