[1]Babyafbeelding van Clker-Free-Vector-Images op Pixabay. Afbeelding EU-Vlag: publiek domein. Beeldbewerking door Georgia Popplewell (CC BY 3.0)
Toen ik twee jaar geleden als studente in Duitsland aankwam, verbaasde het mij dat moeders er katoenen luiers gebruikten, precies zoals tientallen jaren geleden het gebruik was in mijn thuisland Turkmenistan. Hoewel Turkmenistan momenteel een economische crisis [2] [en- alle links] beleeft, streven ouders ernaar om ingevoerde wegwerpluiers te gebruiken en de eeuwenoude traditie van katoenen luiers, die men achterlijk vindt, achter zich te laten. Hoe kon het nou dat West-Europeanen, die het financieel veel beter hebben dan de doorsnee-Turkmeen [3], katoen verkiezen, vooral omdat er een overvloed aan moderne wegwerpluiers te krijgen is.
Zo vond ik ook de West-Europese jongeren raar en excentriek. Het leek wel of zij bekende merken maar niks vonden: ze gebruikten katoenen tassen in plaats van designertassen en droegen trots tweedehandskledij die hen er allesbehalve rijk deed uitzien. Als vreemde studente uit Turkmenistan bleef ik me afvragen of een geromantiseerde versie van armoede de normale lifestyle in het welgestelde West-Europa was, dat deel van de wereld waarnaar zo veel Turkmenen net zouden willen verhuizen.
Tijdens een lunchbabbel in de kantine, genietend van een schnitzel, leerde ik ook dat veel van mijn Duitse medestudenten en professoren een zogenaamd “mindful” dieet volgden, wat inhoudt dat je bepaalde voedingsproducten vermijdt om zo de milieu-impact op de planeet te verminderen. [4] Ik vroeg me dan ook af of ik – en alle Turkmenen overigens – niet “mindful” waren gezien ons dieet voornamelijk uit vlees bestaat.
Aanvankelijk voelde ik me in Duitsland heel onwennig omdat ik de Duitse cultuur niet begreep en ik heel veel moeite had om me ingeburgerd te voelen in mijn gastland. Om me minder geïsoleerd te voelen en om erbij te horen in mijn nieuwe gemeenschap, begon ik zelf te zoeken op welke manier ik meer te weten kon komen over West-Europa en hoe er te leven. Ik ontdekte een hele “nieuwe” wereld, die grotendeels onbekend is in Turkmenistan. Ik leerde over de klimaatwijziging, Doelstellingen voor Duurzame Ontwikkeling , kringloopeconomie [5] [nl] ,milieuactivisme, minimalisme en een groene levensstijl. Dankzij onbeperkte toegang tot het internet en andere informatiebronnen werd mijn kritisch bewustzijn gewekt, en begon ik begrippen als “ontwikkeld” en “achterlijk” te herzien en de politiek van Turkmenistan en het Westen opnieuw te analyseren.
Ik besefte dat hoewel veel beter opgeleide en rijkere Duitsers een “postmaterialistisch [6]” gedachtegoed omarmen, en nu focussen op levenskwaliteit en een milieubewuste levensstijl, wij in Turkmenistan alsmaar materialistischer worden. Bij gebrek aan kwaliteitsonderwijs en makkelijke toegang tot het internet, is milieubewust leven een realistisch noch een haalbaar doel voor veel Turkmenen.
Toegang tot informatie is ook noodzakelijk om publieke verantwoordelijkheid te verzekeren. Het is daarom niet verwonderlijk dat teenagers in Duitsland en andere West-Europese landen spijbelen en de straat opkomen met de eis dat de volwassenen hun toekomst moeten beschermen tegen rampen als gevolg van de klimaatverandering. Intussen hebben veel Turkmenen er geen idee van dat Centraal-Azië ook zal delen in de klappen en dat er wel eens grensconflicten kunnen opduiken [7] als door de klimaatverandering de toegang tot schoon water vermindert. [7]
Transparante milieucommunicatie door regeringen, klimaatopvoeding in scholen en toegang tot informatie vormen de basis voor het vrijwaren van het recht op kennis [8] en de mogelijkheid van het publiek om deel te nemen aan of het voortouw te nemen in milieubeschermende maatregelen. Milieubewustzijn vereist ook de garantie dat informatie beschikbaar en toegankelijk is voor alle burgers [9], en dat is niet het geval in Turkmenistan.
Omdat ik de kans had in Duitsland te leven en met nieuwe ideeën geconfronteerd te worden, besefte ik geleidelijk dat het gebruik van katoenen luiers niet achterlijk is en dat tweedehandskleren dragen geen uiting van armoede is, maar van milieuvriendelijkheid. Ik vrees dat het voor veel van mijn landgenoten heel wat langer zal duren om tot dit besef te komen. Sommigen zullen onze vroegere spaarzame levensstijl — kleren verstellen en doorgeven aan jongere broers of zussen — nooit leren waarderen als vooruitstrevend en milieuvriendelijk. Ik vrees ook dat omwille van de beperkte toegang tot informatie en het gebrek aan sensibiliseringsinitiatieven, we onze milieubewuste tradities en een manier van leven die veel westerlingen nu nastreven, zullen blijven onderwaarderen.
Anderzijds denk ik ook dat West-Europeanen onvoldoende beseffen dat een milieuvriendelijke levensstijl en de bekommernis om duurzame ontwikkelingsdoelstellingen een kwestie van privilege is. Mijn Duitse leeftijdgenoten hebben waarschijnlijk nooit uren in de rij gestaan voor een brood [10], suiker en olie [11]. Als je je geen zorgen hoeft te maken om basisbehoeften als brood, en toegang hebt tot kwaliteitsonderwijs en informatie en leeft in een democratisch land, is het makkelijker om milieubelangen voorrang te geven.