- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Politie-invallen en bedreigingen: Brazilianen vrezen inperking vrijheid van meningsuiting op openbare universiteiten

Categorieën: Latijns-Amerika, Brazilië, Burgermedia, Censorship, Onderwijs, Politiek, Protest, Verkiezingen, Vrijheid van meningsuiting

Op de universiteit in de deelstaat Paraiba verwijderde de politie een spandoek met de leus “meer boeken, minder wapens”, door een gerechtelijke uitspraak opgevat als “partijpropaganda”. Foto: Screenshot GloboNews

Linkse demonstranten op universiteitscampussen zijn het doelwit van politie-invallen. Het is een zich steeds verder escalerende campagne, waarbij studenten worden aangemoedigd hun professoren die de gekozen president bekritiseren, in diskrediet te brengen. Tegenstanders van Jair Bolsonaro zetten zich schrap tegen een ideologische vervolging en een repressieve onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting in het openbare leven van de grootste democratie in Latijns-Amerika.

Op 28 oktober 2018 won de ultra-rechtse Jait Bolsanero de Braziliaanse verkiezingen en werd de nieuwe president. Deze voormalige legerkapitein en congreslid verkondigt publiekelijk zijn voorkeur voor homofobe, vrouwonvriendelijke en racistische ideeën en bedreigt zijn politieke tegenstanders en de pers. [1]

Door gecoördineerde uitspraken van meerdere regionale rechtbanken waren 30 universiteiten op 26 oktober 2018 het doelwit van politie-invallen.  [2]Hierbij nam de justitie spandoeken en vlaggen in beslag. Ook werden demonstraties voor het behoud van de democratie en tegen het fascisme verboden, onder het mom dat er partijpolitieke propaganda zou worden bedreven. Veel autoriteiten in de publieke- en civiele sector veroordeelden de invallen als een schaamteloze censuur door de Braziliaanse justitie.

Jair Bolsonaro reageerde [3]snel en live op zijn Facebook-pagina waar hij de politie-invallen verdedigde:

A universidade não é lugar [de protesto], mas, se querem fazer um ato desse, os dois lados têm que ter o direito de fazer.

Een universiteit is niet de plaats om te protesteren, maar als ze toch iets willen organiseren, dan moeten beide partijen hiertoe het recht hebben.

Op 27 oktober 2018, een dag voor de verkiezingen, schortte Opperrechter Cármen Lúcia alle rechtbankvonnissen tot nader order op. Haar bekendmaking  [4]luidde:

Daí ali ser expressamente assegurado pela Constituição da República a liberdade de aprender e de ensinar e de divulgar livremente o pensamento, porque sem a manifestação garantida o pensamento é ideia engaiolada.
Também o pluralismo de ideias está na base da autonomia universitária como extensão do princípio fundante da democracia brasileira, que é exposta no inc. V do art. 1o. da Constituição do Brasil. Pensamento único é para ditadores. Verdade absoluta é para tiranos. A democracia é plural em sua essência. E é esse princípio que assegura a igualdade de direitos individuais na diversidade dos indivíduos.

Onze Grondwet garandeert uitdrukkelijk de vrijheid van onderwijs en het onbelemmerd delen van meningen met anderen, want zonder het recht op demonstratie is onze vrijheid van denken niets meer waard. De verscheidenheid aan ideeën vormt eveneens de basis voor het zelfbeschikkingsrecht van onze universiteiten, als uitvloeisel van het grondprincipe van onze democratie, verwoord in Artikel 1 van de Grondwet. “Pensée unique” geldt voor dictators. De absolute waarheid geldt voor tirannen. In essentie is democratie een meervoudig verschijnsel. En dit principe garandeert gelijke rechten voor iedereen.

Scholen zonder politiek

Jair Bolsonaro is een fanatiek sympathisant van de “Escola sem Partido” (“school zonder politieke partijen”), een campagne van de rechter politieke vleugel. Hierbij wordt opgeroepen  [5]om de zogenaamde “linkse indoctrinatie” op de openbare scholen te verbieden en een conservatief leerplan in te voeren. Bij het populairder worden van de beweging wordt er ook een klimaat geschapen waarbij angst en een toenemende controle op universiteiten en andere openbare instellingen hand over hand toeneemt.

Veel bekende campagne-sympathisanten werden op 28 oktober gekozen tot functies bij de wetgevende macht, waaronder Ana Campagnolo, een geschiedenislerares die in 2017 de begeleider van haar masterscriptie had aangeklaagd [6]wegens “christelijke, conservatieve en anti-feministische ideeën”. Een eerste gerechtelijke uitspraak was in het voordeel van de begeleider, maar Campagnolo ging in beroep. De tweede uitspraak is nog in behandeling.

Enige uren voor de verkiezingsuitslag riep Campagnolo op Facebook – waar ze meer dan 88.000 volgers heeft – studenten op om voorvallen van “indoctrinatie” te filmen, bij voorkeur “met vermelding van de namen van de leraar, de school en de stad”. De studenten kregen bovendien een WhatsApp -nummer om hun video's op te sturen.

In een interview met de website Nexo [7], voorafgaand aan de verkiezingen, vertelde professor Luiz Araújao van de Universiteit van Brazilië, dat de mensen bang zijn en dat angst de “grootste vijand van het volk” is.

Em Pernambuco, um bispo católico foi notificado para que se abstivesse de fazer propaganda eleitoral na Igreja. O poder público não pode dizer o que ele pode ou não falar na igreja. E tem de ter isonomia nesse tratamento, pois não vi nenhuma igreja evangélica recebendo esse tratamento, apesar das campanhas ostensivas que elas têm feito. Nenhuma delas foi fechada. Então há também uma escolha de alvos, não é uma repressão generalizada. (…) São dois pesos e duas medidas. Tem um empoderamento das visões conservadoras dentro do aparato do Estado muito, muito perigosa.

In Pernambuco werd een katholieke bisschop te verstaan gegeven af te zien van het verspreiden van verkiezingspropaganda in de kerk. Maar de autoriteiten kunnen hem niet dicteren wat hij wel of niet in de kerk mag verkondigen. Gelijkheid voor de wet is essentieel. Geen enkele evangelische kerk wordt op een dergelijke manier behandeld, ondanks het feit dat zij publiekelijk campagne voeren. Ook werden ze niet gesloten. De doelen werden bewust gekozen en er is geen sprake van een gegeneraliseerde repressie (…) Hier wordt met twee maten gemeten. Conservatieve ideeën binnen het staatsapparaat winnen snel terrein en dat is een zeer gevaarlijke ontwikkeling.