- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Geen papier, elektriciteit en nieuwsvoorziening: de censuur in Venezuela groeit met de dag

Categorieën: Latijns-Amerika, Venezuela, Burgermedia, Oorlog & conflicten, Wetgeving, GV Advocacy
[1]

Illustratie door Eduardo Sanabria over media- en zelfcensuur in Venezuela. Toestemming voor publicatie verleend.

Te midden van protesten tegen de sociale, politieke en economische crisis in Venezuela, bereikte de staatscontrole over de informatievoorziening een nieuw hoogtepunt.

In juni 2018 moesten de Venezolanen machteloos toezien hoe nieuwsmedia, pornografische sites en  het anonimiseringsnetwerk Tor werden geblokkeerd. Deze recente maatregel is onderdeel van een doorlopende, vooropgezette strategie om de toegang van het grote publiek tot informatievoorziening in te perken.

De maatregelen kennen een lange voorgeschiedenis.  [2]Wat tijdens de regering van de overleden president Hugo Chavez begon met een beperkte toegang tot radio en televisie [3], heeft onder president Nicolás Maduro ernstiger vormen aangenomen. Veel vroegere, private media zijn inmiddels omgevormd tot een model [4] waarbij de staat volledige of grotendeels controle heeft over alle redactionele en commerciële activiteiten. 

In 2017 heeft Venezuela's National Constituent Assembly (ANC) de totale wetgevende macht  [5]overgenomen van de vroegere National Legislative Assembly. Het is een controversiële wet [6]waarbij de sociale media worden gereguleerd  [7]en elk medium dat zogenaamd ‘haatzaait’, sancties wordt opgelegd of verboden. De maatregel was al lange tijd van kracht; het blijkt dat mensen gevangen werden gezet, omdat ze hadden getwitterd.  [8]

Sinds 2014 is er in de de huidige crisis een chronisch tekort aan basisvoorzieningen en serviceverlening,  zoals papier, elektriciteit en breedband-internet [9]. Deze tekorten en de politieke maatregelen om de toegang tot de publieke informatie- en nieuwsvoorziening  in te perken, heeft geleid tot een zeer gespannen en gecontroleerde situatie op het gebied van communicatie en het verspreiden van informatie.

Kranten gaan online…en worden vervolgens verboden

Door de snel stijgende prijzen van krantenpapier en papier in het algemeen, werden de lokale kranten – vooral de regeringskritische kranten –  gedwongen om te stoppen of online te gaan [10], omdat ze niet meer konden rekenen op een vast lezerspubliek. Begin 2018 twitterde een journalist:

Er zijn berichten dat de krant El Nacional in grote delen van Venezuela is geblokkeerd.

Ik merk dat de kranten El Nacional, La Patilla en andere Venezolaanse sites die de dictatuur onwelgevallig zijn, op mijn computer zijn geblokkeerd. Zijn er andere gebruikers met hetzelfde probleem? In dat geval zouden we dit moeten signaleren.

Maanden later, begin juni, berichtten journalisten op Twitter en andere media dat El Nacional, een van de belangrijkste kranten in Venezuela, was geblokkeerd.  [14]

De krant El Nacional op de server CANTV: geblokkeerd.

‘Porno is niet de echte reden, maar het blokkeren’

Espacio Público, een organisatie die opkomt voor vrije meningsuiting en nieuwsgaring, berichtte via haar Twitter-account [17] dat de publieke internetprovider CANTV de toegang tot seksueel getinte sites zoals Pornhub en Youporn had geblokkeerd.

De maatregel trok in binnen- en buitenland  [18]volop aandacht. Mediajournalisten vertelden hoe ze de houding van de autoriteiten [19]tegenover hun morele- en fatsoensnormen hadden ervaren:

La pregunta a hacerse aquí es, ¿cómo es que se llegó a este punto? Cualquiera por lógica diría que el chavismo es un régimen que lento pero seguro, se mete con todos los sectores de la sociedad. Así no sean numerosos, los quita del camino para completar su dominación social.

De vraag is hoe het zo ver is gekomen. Een logisch antwoord is misschien dat Chavismo een systeem is dat sluipenderwijs in alle aspecten van onze maatschappij is geïnfiltreerd. Wie het systeem niet accepteert wordt afgeschreven, met als doel een volledige maatschappelijke dominantie.

Andere gebruikers analyseerden al snel de werkelijke reikwijdte van de maatregel en de link met internetcensuur, een verschijnsel waar niet alleen Venezuela [20] het monopolie op heeft.

Het probleem is niet dat er pornosites worden geblokkeerd – wat al onacceptabel is -, maar omdat ook andere websites steeds meer het doelwit zijn geworden. Wat bereiken ze met het blokkeren van pornosites? Ze proberen eerst andere sites te blokkeren, waarna de volgende stap misschien Youtube is.

Echter, andere gebruikers vermoeden dat het niet alleen om porno of censuur gaat. Zij denken dat breedband-internet en de onmogelijkheid om ervoor te betalen het eigenlijke probleem is:

CANTV's blokkade van pornosites heeft niets met preutsheid te maken of omdat de overheid kinderen wil beschermen. De eigenlijke reden is dat Venezuela geen geld heeft om de bandbreedte van $0.30 te betalen, die deze sites vragen om een internetverbinding in stand te houden.

Wat zijn de alternatieven? Misschien Tor? Of toch niet?

Tor is de vrije software waarmee anoniem op het web kan worden gesurfd, zodat gebruikers veilig kunnen internetten. Maar ook Tor is volgens de laatste berichten inmiddels online geblokkeerd.

De blokkade op verschillende netwerkpunten in het Tor-netwerk wordt echter met tussenpozen onderbroken en is daarom niet honderd procent effectief. Toch hebben organisaties, zoals Acceso Libre of VE Sin filtro, bevestigd  [26]dat Tor is geblokkeerd. Ze hebben oplossingen aangedragen om deze beperkingen ongedaan te maken:

We kunnen bevestigen dat Tor is geblokkeerd (met een directe verbinding). U kunt gebruikmaken van @torproject met bridge (pluggable transport).

Er zijn berichten over blokkering van  het @torproject netwerk in Venezuela. Om de censuur te omzeilen, kunt u bridges toepassen en Tor configureren:

Onze ervaringen stemmen tot nu toe niet hoopvol voor de toekomst voor wat betreft de vrijheid van meningsuiting en de toegang tot vrije informatie. Veel Venezolanen  vragen zich af welke media of communicatiemiddelen binnenkort aan de beurt zijn om te worden gecensureerd en wat ze kunnen doen om de regering voor te zijn.