- Global Voices in het Nederlands - https://nl.globalvoices.org -

Maak kennis met de vrouwenrechtenactivistes achter tralies in Saoedie-Arabië

Categorieën: Midden-Oosten & Noord-Afrika, Saudi-Arabië, Burgermedia, Digitaal activisme, Mensenrechten, Protest, Vrijheid van meningsuiting, Vrouwen & sekse, Wetgeving, GV Advocacy

International.Saoedische vrouwenrechtenactivistes Aziza al-Yousef, Eman Al-Nafjan, en Loujain al-Hathloul. Campagnebeeld Amnesty International.

De moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi in oktober 2018 — volgens Amerikaanse en Turkse overheidsfunctionarissen op bevel [1] [en – alle links] van kroonprins Bin Salman — werpt een nieuw licht op de vele mensenrechtenschendingen [2] in het koninkrijk.

Zowel internationale als regionale mensenrechtenactivisten beschouwen dit nieuwe openbaar onderzoek als een kans om openlijk de vrijlating te eisen van opgesloten mensenrechtenactivisten, onder wie verdedigers van vrouwenrechten.

In Saoedi-Arabië zitten momenteel ten minste tien vrouwenrechtenactivistes [3] in de gevangenis als vergelding voor hun mensenrechtenactiviteiten, onder wie Aziza al-Yousef, Eman Al-Nafjan, en Loujain al-Hathloul. De drie activistes zitten al in hechtenis sinds midden mei, nadat de Saoedische overheid hen had gearresteerd en in eenzame opsluiting vastgehouden [4] op een onbekende locatie. Ze hadden allemaal campagne gevoerd voor het recht van vrouwen om auto te rijden en tegen het achterhaalde systeem van mannelijke voogdij [5], waardoor een vrouw de goedkeuring van een mannelijke voogd moet hebben als ze wil trouwen, een eigen appartement kopen, of een paspoort aanvragen om buiten het land te reizen.

Naast deze uiterst gevoelige kwesties maakten ze alle drie ook gebruik van het internet voor verschillende onafhankelijke acties. Aziza al-Yousef  verdedigde slachtoffers van huiselijk geweld. Al Nafjan is de auteur van de blog Saudiwoman [6], waarin ze schrijft over vrouwenrechten, sociale zaken en interculturele dialoog in het koninkrijk.

In 2014 trotseerde Loujain al-Hathloul het rijverbod voor vrouwen door met haar auto vanuit de Verenigde Arabische Emiraten naar Saoedi-Arabië te rijden. Ze stond terecht voor de Speciale Strafrechtbank (SCC), waar zaken van terrorisme en nationale veiligheid worden gehoord, beschuldigd van autorijden en online activisme. Ze zat tien weken in hechtenis en werd vrijgelaten op 12 februari 2015. Volgens Amnesty International [4] blijft haar wettelijke status onzeker.

 

Al-Fassi achter het stuur. Foto via Twitter account.

Hatoon al-Fassi is nog een vrouwenactiviste die momenteel in de gevangenis zit. Ze werd op 27 juni gearresteerd [7], drie dagen nadat het rijverbod voor vrouwen was opgeheven. Volgens het Centrum voor Mensenrechten in de Golf (GCHR):

is Al-Fassi een gerenommeerde wetenschapster, buitengewoon hoogleraar vrouwengeschiedenis aan de Koning Saud universiteit en de auteur van Vrouwen in Pre-Islamitisch Arabië: Nabataea. Zij verdedigt al lang het recht van vrouwen om deel te nemen aan gemeenteraadsverkiezingen en het recht om auto te rijden, ze was overigens een van de eerste vrouwen achter het stuur de dag dat het rijverbod werd opgeheven.

Na de arrestaties van al-Yousef, al-Nafjan, al-Hathloul en nog drie andere activistes in mei, circuleerden officiële verklaringen in de staatsmedia, waarin de drie vrouwen beschuldigd worden een bedreiging voor de veiligheid van de staat te vormen omwille van hun contact met buitenlandse entiteiten “met als doel de stabiliteit en het sociale weefsel van het land te ondermijnen”, aldus Amnesty. [8] Ook deze drie vrouwen zullen wellicht moeten terechtstaan voor de Speciale Strafrechtbank.

Cartoon “Vrouwen achter het stuur” van Carlos Latuff. Vrijgegeven voor publiek domein.

Op 30 juli werden nog eens twee andere activistes gearresteerd [9]: Samar Badawi en Nassima al-Sadah. Badawi is de zus van Raif Badawi [10], een blogger die in de cel zit, veroordeeld tot 10 jaar cel en 1000 zweepslagen omdat hij een website voor publiek debat had opgericht in 2014. Samar Badawi, een onvermoeibare voorvechtster van vrouwenrechten en sociale rechtvaardigheid werd meermaals opgepakt en doorgelicht door Saoedische autoriteiten.

In februari 2017 ondervroeg het Bureau van Opsporing en Vervolging haar gedurende meerdere uren in verband met haar mensenrechtenactiviteiten en haar campagne om het discriminerende systeem van mannelijke voogdijschap van het koninkrijk af te schaffen.

Al-Sadah is medestichtster van het Al-Adalah Center for Human Rights, een organisatie die van de Saoedische regering geen toestemming kreeg om te werken. Net zoals Badawi streed Al-Sadah ook voor vrouwenrechten en werd ze al eerder ondervraagd over haar mensenrechtenactivisme. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2015, toen vrouwen voor de eerste keer mochten stemmen en deelnemen, besloot Al-Sadah zich kandidaat te stellen. Twee weken voor de verkiezing werd haar kandidatuur gediskwalificeerd [11] zonder enige uitleg.

Saoedische vrouwenactivistes die in de gevangenis zitten worden mishandeld door hun ondervragers. Volgens Human Rights Watch werden minstens drie van de gevangenen gemarteld. Ze kregen o.m. “elektrische schokken, zweepslagen op hun dijbenen, en gedwongen omhelzingen en kussen”.

Ter gelegenheid van de Internationale Dag voor Vrouwenrechtenverdedigers op 29 november, blijven mensenrechtenorganisaties via online campagnes de vrijlating eisen van de Saoedische vrouwenactivistes, roepen ze op om de petitie [3] te tekenen die de Women's March Global heeft opgezet (nu al meer dan 240 000 handtekeningen) en verzamelen ze talrijke brieven en steunbetuigingen.