De ‘Jungle van Calais': van vluchtelingenkamp tot natuurreservaat

De ‘Jungle van Calais’ vandaag de dag. Foto: screenshot Youtube-Video AFP

Een kort plankierpad kronkelt door de verlaten, eindeloze zandvlakte met bosschages en achtergelaten bunkers die in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers zijn gebouwd. Het pad leidt naar een observatorium met uitzicht op het bijna overweldigende landschap, tegen de achtergrond van een drukke autoweg en fabrieken die de industriestad Calais kenmerken.

Dit is het natuurreservaat dat in juni 2018 bij de Noord-Franse stad werd ingehuldigd op een stuk land, dat vroeger bekend stond als  de  “Jungle van Calais “, waar soms 10.000 vluchtelingen uit Afghanistan, Soedan, Syrië, Eritrea en andere landen woonden.

Na hoogoplopende discussies en onder enorme belangstelling van de media, werd het vluchtelingenkamp in oktober 2016 ontruimd en met de grond gelijk gemaakt. Behalve de shelters voor de bewoners werden ook de provisorische gebouwen, zoals restaurants, winkeltjes, een moskee en een kerk afgebroken.

Hierna besloten de lokale autoriteiten om het stuk land als een natuurreservaat te ontwikkelen, waarbij vooral de ecologische en landschappelijke aspecten prioriteit moesten krijgen. Het was de bedoeling om de aanwas van prachtige flora en vogels zoals de orchidee, watersnip en oeverzwaluw te promoten, volgens de officiële website. 

Boze stemmen beweren dat het project alleen werd ontwikkeld om ongewenste personen uit de stad te weren en niet om de flora en fauna in het gebied te beschermen.

‘Vergroenen’ is hetzelfde als ontruimen

Nadat de ‘Jungle’ was ontruimd, hebben de Fransen in andere delen van Calais soortgelijke projecten opgezet. Met een ander herontwikkelingsproject was het de bedoeling om een kleine strook bos waar een gemeenschap Eritreeërs woont als park te herinrichten. Het besluit werd gerechtvaardigd met de motivering dat een bos altijd voor het publiek toegankelijk is en een park kan worden afgesloten.

Het gebied met de officiële naam ‘Chico Mendes’ en een oppervlakte van 2,5 hectare is ingesloten tussen een autoweg, een middelbare school en een woonwijk. De Eritrese bewoners zelf hebben het bos omgedoopt tot ‘Little Forest’. De bewoners worden dagelijks door lokale organisaties voorzien van voedsel, water en artikelen voor persoonlijke verzorging.

De bewoners van Little Forest en andere lokale leefgemeenschappen leven dicht op elkaar. Dit leidt soms tot spanningen, vooral als het gaat om afvalverwijdering. Volgens de Hulporganisatie voor Vluchtelingen hebben de autoriteiten de vluchtelingen onvoldoende faciliteiten voor het verzamelen van afval ter beschikking gesteld.

Tijdens een openbare bijeenkomst in het gemeentehuis van Calais op 12 juni 2018 presenteerde burgemeester Natacha Bouchart de plannen voor de sanering van het toekomstige bosgebied tot park. Ook Global Voices was aanwezig.

Er werd druk gediscussieerd over het feit dat het bos eigenlijk een laatste herinnering is aan het gebied dat vroeger bekend stond als ‘Beau-Marais’ (Prachtig Moeras), de naam van het Franse district waarin het bos  ligt. Een lokale inwoner herinnerde eraan dat in het bos veel uiteenlopende zeldzame diersoorten leven, waaronder salamanders bij het centrale meertje.

Maar de mensen die in het bos wonen, werden pas een kwartier na aanvang van de bijeenkomst toegelaten, waarna een inwoner voorzichtig opmerkte dat er ook voor zijn achterban naar een oplossing moest worden gezocht.

Volgens de gemeentelijke plannen moest het gebied na transformatie van bos tot park met hekken worden omheind, dit om toegang buiten de openingsuren te beletten. Ook zijn er plannen om camera's aan de straatlantaarns te installeren. Volgens de burgemeester kan dit helpen om bezitters van honden op te sporen, die in het park hun behoefte zouden willen doen.

Tijdens de bijeenkomst werden nog tal van andere voorstellen aangedragen, zoals het aanleggen van een speelplaats, voetpaden en een jeu-de-boulesbaan. Voorstellen voor de bouw van toiletten en drinkfonteinen werden niet ingediend. De herinrichting kost de gemeente 1,5 miljoen euro.

Het tijdschema geeft aan dat sommige onderdelen prioriteit hebben: de aanleg van het park is grotendeels begin 2020 gepland, terwijl de omheining al in augustus 2018 werd geplaatst. 

De Jungle van Calais op 17 jamuari 2017.  Foto: malachybrowne/Flickr CC BY 2.0

‘No-fixation points’

De voorgenomen herontwikkeling van het Chico Mendes Wood viel samen met de lopende ontruimingen in Calais, die bijna dagelijks of in ieder geval wekelijks plaatsvonden. Onder het nieuwe motto “no fixation points“, maakten de autoriteiten alles met de grond gelijk. Ze gebruikten traangas of vernietigden tenten, afdekzeilen, slaapzakken en dekens.

Deze activiteiten vonden bij voorkeur ‘s nachts of bij zonsopkomst plaats, zonder enige aankondiging en onder zware politiebegeleiding. Niet alleen de optrekjes van de vluchtelingen werden verwijderd, maar meestal werden ook hun persoonlijke bezittingen in beslag genomen. Ook zijn er meldingen van gewelddadig optreden van de politie tegen de vluchtelingen en minderjarigen.

We zullen wel nooit weten wat Chico Mendes, waar het bos naar is vernoemd, achteraf van het voorstel van Bouchart zou vinden. Deze Braziliaanse activist, die in 1988 werd vermoord, heeft zijn hele leven niet alleen gevochten voor de instandhouding van het Amazoonse regenwoud, maar ook voor de rechten van de landarbeiders en inheemse bevolking.

In de woorden van Michel Agier, senior researcher bij het Franse ‘Instituut voor Research en Ontwikkeling'(IRD) en auteur van het boek “De Jungle, Vluchtelingenkampen in Calais“, is het saneringsproject eigenlijk niets anders dan een poging om het turbulente verleden van dit  “stadsontwerp” uit te wissen.

Il y a un ensemble de crises politiques qui font qu’il y a des gens qui sont mis dans l’obligation de circuler. Ce qui indigne les gens de Calais, c’est le mauvais traitement des gens qui sont là, et, en passant, la mauvaise image de leur ville à cause de cela. Ce n’est pas littéralement le camp ou les migrants eux-mêmes, c’est plutôt cette absence de solution.

Door politieke crises zijn vluchtelingen vaak gedwongen om rond te gaan zwerven. De inwoners van Calais zijn woedend, omdat de vluchtelingen slecht worden behandeld en dat hierdoor hun stad met een negatief imago wordt geconfronteerd. Het gaat hierbij niet alleen om het vluchtelingenkamp of de vluchtelingen zelf, maar om het feit dat er nauwelijks naar oplossingen voor hun noodsituatie wordt gezocht.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.