Steeds meer zogenaamde ‘misdaden van solidariteit’ in Europa. In België staan 11 mensen terecht voor hulp aan migranten.

Het proces van 6 september 2018 waar 11 mensen terechtstaan die migranten in België hielpen, brengt een aantal demonstranten op de been. Foto: Melissa Vida. Gebruikt met toestemming.

Elf mensen die in oktober 2017 gearresteerd werden op beschuldiging [fr – alle links] van mensenhandel verschenen voor de rechtbank in Brussel op 6 september 2018. Het is de eerste hoorzitting in een proces dat nog maar eens “solidariteit criminaliseert” in Europa.

De beklaagden zouden 95 migranten zonder papieren, waaronder 12 minderjarigen, afgelopen jaar geholpen hebben om van België naar het Verenigd Koninkrijk te reizen. Ze zouden hen bij zich thuis opgevangen hebben, hun telefoons geleend hebben en hen zo indirect geholpen hebben het kanaal over te steken.

Op de dag van het proces betoogden driehonderd mensen voor het gerechtsgebouw. Volgens de demonstranten gaat het om een politiek proces, bedoeld om mensen af te raden migranten te helpen door middel van een intimiderend gerechtelijk precedent.

De beklaagden zijn twee Belgische journalisten, een Belgisch-Marokkaanse maatschappelijk werker, een Tunesiër die legaal in België woont en zeven migranten die zelf illegaal zijn. Acht beklaagden zitten sinds hun arrestatie in de gevangenis.

Volgens de Belgische wet is er sprake van mensenhandel als er een geldelijke transactie is geweest, wat de beklaagden ten stelligste ontkennen. Toch lijkt het erop dat de relatie tussen de migranten en hun helpers in een wettelijk grijze zone valt, hetgeen de vrees doet toenemen dat de reikwijdte van de wet onrechtmatig wordt uitgebreid om activisten te treffen.

Myriam Berghe, een van de twee journalisten, vertelde in een interview op RTBF (Belgische Franstalige omroep) dat ze geld kreeg voor rekening van een migrant die zij onderdak gaf. De migrant van wie sprake had geld uit het buitenland gekregen via Western Union, maar kon dat uiteraard niet afhalen omdat hij geen papieren had. Wat voor Berghe gewoon een simpele vriendendienst was, werd voor de wet een betaling voor smokkel.

In hetzelfde interview zegt ze dat niettegenstaande het feit dat sommige mensen die ze onderdak bood zelf smokkelaars waren, ze er niet aan zou denken hen “mensensmokkelaars” te noemen:

Oui, j’ai hébergé des passeurs. Mais il faut voir de quelle réalité on parle. Les douze personnes interpellées dans ce dossier n’ont rien à voir avec ce que le droit appelle des “trafiquants d’êtres humains”. Ce sont des jeunes paumés qui essaient de survivre en devenant de petits passeurs, le temps de se payer eux-mêmes un passage.

Ja, ik heb smokkelaars onderdak gegeven. Maar je moet beseffen over welke realiteit we hier praten. De 12 mensen die hier terechtstaan hebben niets te maken met wat de wet “mensenhandel” noemt. Het zijn onzekere jongeren die proberen te overleven door kleine smokkelaars te worden totdat ze genoeg gespaard hebben om zelf hun overtocht te kunnen betalen.

Berghe en Anouk Van Gestel, de tweede journaliste, schreven een open brief aan de Belgische premier. In onderstaand uittreksel uiten ze hun bezorgdheid over de huidige staat van de Belgische democratie:

Est-il acceptable que, dans un pays qui se dit être une démocratie, deux citoyennes se retrouvent inculpées d'association criminelle et de trafic d'êtres humains avec la circonstance aggravante qu'il s'agit de mineurs, parce qu'elles ont ouvert leur porte à des personnes en état de détresse absolue?

Is het aanvaardbaar dat in een land dat zich een democratie noemt, twee burgers worden vervolgd voor bendevorming en mensenhandel met als bijkomend bezwaar dat het  om minderjarigen gaat, omdat zij hun deur openden voor mensen die in totale wanhoop verkeerden?

De dag van het proces bracht Selma Benkhelifa, een van de advocaten voor de verdediging, in herinnering hoe minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon de vrijwilligers verweet verantwoordelijk te zijn voor de situatie in het Maximiliaanpark, waar honderden migranten verblijven. Ze zei:

C’est un procès éminemment politique. Jan Jambon a déclaré que la situation au parc Maximilien était la responsabilité des hébergeurs. On entend d’abord ces déclarations très provocantes et derrière on constate effectivement des poursuites qui vont dans ce sens.

Dit is overduidelijk een politiek proces. Jan Jambon beweert dat de situatie in het Maximiliaanpark de verantwoordelijkheid is van de vrijwilligers die migranten helpen. Eerst horen we deze zeer provocerende verklaringen en achteraf blijkt dat er echte rechtszaken worden aangespannen.

Dit is slechts het jongste incident in de reeks beleidsinitiatieven voor grenscontrole die een grote invloed hebben op de Europese politiek van de laatste jaren.

In Brussel demonstreerden in februari 10 000 mensen tegen het anti-migrantenbeleid [en] van de regering. In mei kwam een vierjarig Koerdisch asielzoekertje om bij een politieactie. Dat leidde tot algehele verontwaardiging. Meer recent stuitte de heropening van een detentiecentrum voor families zonder papieren ook op kritiek van mensenrechtenactivisten.

In andere Europese landen werden mensen die migranten zonder papieren hielpen ook al gerechtelijk vervolgd.

Zo was hulp verlenen aan illegale migranten in Frankrijk onwettig tot juni 2018. In Italië is een Spaanse liefdadigheidsorganisatie die bootvluchtelingen helpt in verdenking [es] gesteld. In Zwitserland kreeg een dominee een boete van €1.112 omdat hij een Togolese vluchteling opving in zijn kerk.

In Spanje werd mensenrechtenactiviste en wetenschapster Helena Maleno [en] beschuldigd van mensensmokkel nadat ze hielp bij de redding van rubberbootjes in de Middellandse zee. Volgens Maleno lopen er momenteel 45 aanklachten [es] in verschillende Europese gerechtshoven tegen mensen die vluchtelingen zonder papieren hulp boden. Nog steeds loopt tegen Maleno zelf een onderzoek van de Marokkaanse autoriteiten.

Start een discussie

Auteurs graag inloggen »

Regels

  • Alle reacties worden beoordeeld door een moderator. Verzend je reactie maar één keer, anders kan deze als spam worden gemarkeerd.
  • Wees respectvol tegen elkaar. Reacties met hatelijke opmerkingen, obsceniteiten en persoonlijke aanvallen worden niet goedgekeurd.